Nick Thorpe / BBC, Macaristan
2015'in ilk dakikalarında dünyaya gelen bir bebeğin ailesi birdenbire ulusal düzeyde yoğunlaşan ırkçılık tartışmasının odağı oldu. Bunun nedeni de bebeğin ailesinin Roman olması.
Macaristan'ın güneyinde, ılıman iklimi ve nefis soğanlarıyla tanınan Mako kentindeki Korona Oteli'nin dışında Roman kemancı Mihaly Fatyol'un tunç heykeli yer alıyor.
Kemanını sol elinde tutuyor, sağ elinde de yayını ve adeta izleyicilerini, grubun diğer üyeleri Geza Racz (ikinci keman) babası Geza (viyola) Jozsef Kelecsenyi (çembalo) ve Janos Puka'yı (kontrbas) alkışlamaya davet ediyor.
Minik Rikardo dünyaya gelinceye dek, bu müzisyenler Mako'nun en ünlü Romanlarıydı. Mihaly Fatyol 1920'lerden 70'lere dek Budapeşte ve Avrupa'nın dans salonlarında çalmıştı. O yıllarda Roman müzisyen olmayan restoranlara veya zengin düğünlerine, eksik kalmış gözüyle bakılırdı.
Birkaç günlükken ünlenen bebek
Rikardo Racz, 1 Ocak 2015'te geceyarısını bir dakika geçe dünyaya geldi. Macaristan'da yılın ilk bebeğiydi. Yerel ve ulusal medya doğumu haberleştirdi. Baba Peter ile anne Sylvia'nın kucaklarında oğullarıyla çektirdikleri fotoğraf da habere eşlik etti.
Derken aşırı sağcı Jobbik partisinin başkan yardımcısı Elod Novak, Facebook'ta kendisinin, eşinin ve üç çocuğunun resminin yanında Peter, Sylvia ve Rikardo'nun fotoğraflarını da yayımladı ve şöyle yazdı:
"Macarların sayısı korkunç bir şekilde azalmakla kalmıyor, yakında kendi evimizde azınlık haline geleceğiz. Macaristan'ın adını değiştirecekleri gün ne zaman gelecek? Ülkemizin en büyük sorunuyla ne zaman yüzleşeceğiz?"
Novak'ın bu sözleri ülkede hem kınama, hem destek de verme çığına yol açtı. Rikardo'nun doğumu Macarlar arasında ırkçılığın ve ırkçılık karşıtı tavırların aynası haline geldi.
Jobbik partisi başkan yardımcısıyla aynı saflarda yer alıyor. Aşırı sağcı parti "Sıçan gibi, parazit gibi ürüyorlar" derken, hükümet ve muhalefetten diğer politikacılar Rikardo ve ailesine destek mesajları vermek için adeta yarışa girdi.
Böylece Rikardo, sadece birkaç günlükken Macaristan'ın en ünlü Romanı haline geldi.
"Sessiz bir aile hayatı istiyorum"
Mako'nun belediye binasında Rikardo'yla, annesi Sylvia ve babası Peter ile buluştum. Basına ilk mülakatı bize verdiler.
Muhteşem eski yapı, yeni boyanmıştı, boya kokuyordu. Zemin parkeydi, bir köşede bir grup bayrak diziliydi ve belediye başkanı Eva Erzsebet Farkas da oradaydı. Geleneklere bağlı kalarak bu yıl da, kentte doğan yılın ilk bebeğinin ailesine 100 bin forint (380 dolar) verecekti. Ama ailenin başına ne işler açtığının pek de farkında değildi.
Rikardo bana bakar bakmaz ağlamaya başladı. Anne babası, "Merak etmeyin sizinle ilgisi yok. Yeni süt emdi ve karnı ağrıyor." dedi.
Peter, hayatlarını anlatmaya başladı. Peter ve Sylvia, çocuklarıyla Mako'nun bir ucundaki küçük bir köyde yaşayan tek Roman ailesiymiş.
Herkesle iyi geçiniyorlarmış ve daha önce hiçbir kişisel düşmanlık veya ırkçılıkla karşılaşmamışlar. Peter sosyal hizmetlerde çalışıyor, şu sıralarda da traktör ve biçerdöver sürücülüğü dersi alıyor. İki kızları da hâlâ anaokulu çağında.
"Medya ilgisinden uzak, sessiz bir aile hayatı istiyorum. İşten eve döndüğümde sıcak bir yemek olsun, ailem yanı başımda bulunsun istiyorum." diyor.
Sylvia, gözlerini koca koca açmış, ulusal düzeyde fırtına kopartan bebeği babasının kucağına veriyor. "İnsanlar doğdukları andan itibaren damgalanmamalı." diyor Sylvia ve ekliyor:
"Oğlum 18 yaşına geldiğinde kendisinin Roman olarak tanımlayıp tanımlamadığına karar verir. Geceyarısını birkaç dakika geçe dünyaya gelmiş olmak onun kabahati değil. Belki daha önce de Macaristan'da ırkçılık vardı ama biz hissetmiyorduk. Burada yaşamayı çok seviyoruz. Herkes bize iyi davranıyor. Şimdi bebeğim yaşadıklarımızı atlatmak için bana güç verecek."
Medyada tartışma sürüyor
Baba Peter de, "Aramızdaki tek fark tenimizin rengi. Hepimizde aynı kalp, aynı kan ve aynı ruh var. Rikardo da diğer bütün çocuklar gibi, anaokuluna, okula gidecek, bir meslek edinecek." diyor.
Kızlarını okuldan alıp evlerine dönmek için acele ediyorlar. Arabayla götürmeyi teklif ediyorum, ama otobüsle gitmeyi tercih ediyorlar.
Aşırı sağcı partili milletvekili Elod Novak Facebook'ta yazdıklarından dolayı özür dilemeye yanaşmıyor. Üstelik Peter'den özür dilemesini istiyor.
Aşırı sağcı medyada hâlâ Romanların doğum oranlarında "patlama olduğu" iddiaları yer alıyor. Bunun Macaristan'ın en büyük sorunu olduğunda ısrar ediyorlar. Romanların da Macar olduğunun ve eşit haklara sahip olduklarının farkında değiller gibi...
Peter, Sylvia ve Rikardo, Şubat öğleden sonrasının kasvetli, karla karışık yağışlı havasında keman virtüözü Mihaly Fatyol'un heykelinin yanından geçip uzaklaşıyor.