Mahkeme Kapısından "uzlaşarak" Dönenlerin Sayısı Artıyor

İZMİR - Yaşar Üniversitesi'nde Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku yüksek lisans öğrencisi Ferda Eser, bitirme tezi araştırmasında, İzmir'de geçen yıl adliyelik olan 2 bin 530, son 3 yılda ise 9 bin 471 dosyada tarafların mahkeme kapısından "uzlaşarak" döndüğünü belirledi. Yaşar Üniversitesi'nden yapılan açıklamaya göre, Ferda Eser, "Uzlaşma Kanunu'nda İzmir Modeli" konulu bitirme tezi için 2006'dan bu yana uygulanan Uzlaşma Kanunu'nun adliyelere yansımasını, 34 kişilik uzlaştırma ekibinin çalışmalarını 1 yıl boyunca takip ederek inceledi. Araştırmasında Uzlaşma Kanunu’ndan çoğu kişinin haberdar olmadığını daha önce karakollarda sağlanmaya çalışılan arabuluculuğun olayın sıcaklığıyla insanlar tarafından kabul görmediğini ve konunun savcılığa intikalinden sonra bu adımın atılmasının daha sağlıklı işlediğini tespit eden Eser, işleyişi şöyle anlattı: "Cumhuriyet savcıları, uzlaşma kapsamındaki dosyaların taraflarını davet ederek, uzlaşmanın ne demek olduğunu ve sonuçlarını ayrıntılı şekilde anlatıyor. Taraflara uzlaşma isteyip istemedikleri soruluyor. Her iki taraf da uzlaşmak istediğini bildirirse bir uzlaştırmacı görevlendiriliyor. Uzlaşmada taraflar uzlaştırmacı önünde anlaşarak, haklarındaki kararı yine kendileri veriyor. Ortaklaşa kararlaştırılan şeyin yapılmasıyla uzlaşma süreci tamamlanıyor ve dava açılmıyor. Uzlaşma vatandaşlar tarafından ilk etapta hak kaybı gibi algılanıyor. Ama uzlaşmayla, mağduriyetin yıllar süren davalar sonunda değil, makul ve istenebilir şartlarda hemen tesis edildiğini gözlemledik." - 3 yılda 9 bin 471 dosyada uzlaşma sağlandı Yasanın çıktığı ilk yıllarda uzlaşma sayılarının çok az olduğuna işaret eden Eser, 2007'de savcılara yalnızca 3, 2008’de ise 44 dosya geldiğini bildirdi. Eser, bu sayının 2013'te 2 bin 801'e çıktığını ve bunlardan 2 bin 530’unun olumlu sonuçlandığını, son 3 yılda ise toplam 9 bin 471 dosyanın uzlaşma ile sonuçlandığın kaydetti. Bu modelle son 3 yılda 20 bin kişinin barış içinde yaşamasının sağlandığını belirten Eser, açıklamada şu ifadelere yer verdi: "Adaletin sadece cezalandırıcı değil, aynı zamanda insanları barıştırıcı, kaynaştırıcı özelliği ön plana çıkmış oldu. Aynı zamanda uzlaşmakla karşınızdaki insanın affetmiyor, aksine ona verilmesi gereken cezaya bir nevi siz karar vermiş oluyorsunuz. Karşı taraf da sizin uygun gördüğünüz cezayı kabul ederse, dava kalkmış oluyor. Ancak tek koşul karşıdaki insanın onurunu, şerefini zedeleyecek bir istek olmaması. Ama zararınızın tazmini ya da toplum yararına bir etkinlikte bulunmasını isteyebilirsiniz. Tarafların uzlaşması halinde tüm masraf devlet tarafından ödeniyor. Uzlaşma şartı yerine getirilmezse dava açılıyor." Savcılık yetkililerinin, ülke genelindeki uzlaşmaların yüzde 62'sinin İzmir'de gerçekleştirildiğini bildirdiğini kaydeden Eser, araştırmasında uzlaşma dosyalarının sonuçlarına çarpıcı örneklerin de ortaya çıktığını belirterek, şu örnekleri verdi: - Mahalleliden pankartla özür: Komşularıyla kavga edip hakaret ettikleri ileri sürülen aile, uzlaşma kapsamında komşularıyla anlaşarak balkonlarına “Mahallemize yaşattığımız sıkıntıdan dolayı özür dileriz” pankartı astı ve haklarında dava açılmadı. - Kitap okuma: Arkadaşını yaralayan A.K, M.D’nin uzlaşma şartı olarak öne sürdüğü Görme Engelliler Okulu’nda bir gün kitap okudu ve belgeyi uzlaştırmacıya teslim edince dava düştü. - Dershane ücreti: Trafik kazasında bacağı kırılan lise son sınıf öğrencisi, kendisine otomobiliyle çarpan kişiyle uzlaştı. Gencin dershane ücretini şüpheli ödedi. Uzlaşma gerçekleşti. - Çocuk Esirgeme Kurumu’na bağış: Trafik kavgasında kendisini yaralayan C.K.Ö. ve D.K.Ç’den şikayetçi olan S.Ö, uzlaşmak için şüphelilerin Çocuk Esirgeme Kurumu’na bin TL bağışta bulunmasını istedi. Bağış yapılınca uzlaşma gerçekleşti. - Huzurevine pide ayran: Trafik kazasında yaralanan bir kişi, kendisine çarpan pide ustasıyla anlaştı. Pideci, bir huzur evine öğle yemeğinde 100 pide ve ayran dağıtınca uzlaşma sağlandı. - Mavi kapak topladı: A.S, motosikletle kendisine çarpıp bacağını kıran M.E’yi, engelliler için bin adet mavi kapak toplarsa affedeceğini söyledi. M.E, 8 bin adet kapak topladı. M.E’ye kampanya yürütücüsü kurum tarafından teşekkür belgesi verildi, bu kapaklarla onlarca engelli için tekerlekli sandalye alındı ve dava kapandı. - Çay ısmarlatıp özür diletti: Belediye otobüsü şoförü E.A. ve taksi şoförü A.L. trafikte tartıştı. E.A, trafikte kendisine hakaret eden A.L. ile özür dilemesi ve çay ısmarlaması şartıyla uzlaştı.