Makat ağrısı yaşam kalitesini olumsuz bir şekilde etkiler. Makat ağrısı belirtileri arasında yanma hissi, batma, kaşıntı ve kan gelme problemi yer alır. Makat ağrısı günden güne şiddetli bir şekilde artıyorsa kesinlikle doktora başvurulmalıdır. Peki makat ağrısı neden olur?
Makat çatlağı (anal fissür)
Hemoroid (basur, mayasıl, babasıl)
İshal (diyare)
Proktalgia fugax
Levator ani sendromu
Makat kanseri (anal kanser, anüs kanseri, anal ca, anüs ca)
Rektum kanseri (rektum ca.)
Makat apsesi (anal apse, anorektal apse, perianal apse)
Makat fistülü (anal fistül, anorektal fistül, perianal fistül)
Anal kriptit
Proktit (rektit) – rektum iltihabı
Ülseratif kolit - iltihabi bağırsak hastalığı
Crohn hastalığı - iltihabi bağırsak hastalığı
Anismus
Herpes virüs enfeksiyonu
Makat siğili (anal kondilom, kondiloma akuminata)
Makat yolu ile cinsel temas (anal seks, arkadan ilişki)
Koksikodini (kuyruk sokumu kemiği ağrısı)
Taşlaşmış dışkı (fekal imparksiyon)
Makat bölgesinde kanama (perianal hematom)
Makatta kaşınma (pruritus ani)
Soliter rektal ülser sendromu (rektumda yara olması)
Makat bölgesi yaralanması
Dışkılama sonrasında gelişen ve bazen dakikalarca ve bazen de saatlerce devam eden bıçak saplanır veya jilet keser bir ağrının varlığında makat çatlağı, hemoroid veya makat siğili akla gelmelidir.
Uykudan uyandıracak şiddette bir makat ağrısı durumunda, makat apsesi akla gelir.
Şiddetli ve kramp tarzındaki bir makat ağrısı durumunda proktalgia fugax düşünülmelidir.
Sürekli bir makat ağrısı durumunda sırt ağrısı ve omurilik basısı olabilir.
Makat çatlağı, makat ağrısına en sık yol açan nedendir. Sıklıkla arka yüzde gelişen bir çatlak, yırtık yada yarık nedeniyle, özellikle dışkılama sonrasında, yırtılır gibi bir ağrı hissedilmesine neden olur. Makat çatlağı, hamilelikte ve doğum sonrasındaki 4-6 hafta içinde gelişir. Kabızlıktan kaçınmak, sebze ve meyvelerden bol miktarda lif alımı ağrının azaltılmasına yardımcı olur. Tedavide; oturma banyosu, gliseril trinitrat krem, diltiazem tedavisi ve Botulinum toksini (Botoks tedavisi) % 70-90 arasında yararlı olur. Bu tür tedavilerden 3-4 ay sonra, makat çatlağı % 30-40 oranında nüks ettiğini bilmekte yarar vardır.
Basur veya hemoroidin pıhtılaşmasına ‘tromboze hemoroid’ adı verilir. Bu durumda ilk 48 saat içinde pıhtının bir cerrah tarafından boşaltılması yarar sağlar.
Cinsel temas ile bulaşan Herpes virüs enfeksiyonunun neden olduğu ağrı sıklıkla makat çatlağı ile karışır.
Proktalgia fugax, nedeni bilinmeyen ve makat kanalında derinde kramp tarzında sıklıkla saniyeler, dakikalar ve hatta yarım saate kadar sürebilen ve yanlışlıkla dışkılama gereksinimi olarak yorumlanabilen bir ağrıdır. Sıklıkla, proktalgia fugax ağrısı 20 dakikadan kısa sürer, 20 dakikadan uzun olan ağrılarda ise ‘Levator ani sendromu’ düşünülür.
Sağlıklı kişilerde kadınlarda ortalama % 17 ve erkeklerde % 9 oranında görüldüğü belirlenmiştir.
Geçmişte levator ani kasının aşırı kasılması nedeniyle oluştuğu düşünülmesine rağmen, günümüzde ağrı için belirli bir uyaran olmadığı görüşü kabul görmektedir.
Ataklar sıklıkla bağırsak boş iken görülür ve ataklar arasında ağrı görülmez ve toplamda yılda 5-6 kez tekrarlar.
Ağrı vakaların bir bölümünde gün içinde, diğerlerinde ise gecenin ortasında görülür. Ağrı gece uykudan uyandırabilir ve erkeklerde aynı anda sertleşme (ereksiyon) olabilir. Makat ağrısı, bazı erkeklerde cinsel temas sonrasında görülebilir.
Hastalarda sıklıkla, endoanal ultrasonografi (EAUS) veya endorektal ultrasonografi (ERUS) ile iç makat kası (internal anal sfinkter) ve dış makat kasında (eksternal anal sfinkter) kalınlaşma görüldüğünden, birçok hekim tarafından iç makat kası veya pudendal sinir bozukluğu nedeniyle oluştuğu düşünülür.
Anorektal manometri incelemesinde ise: makat kanalı (anal kanal) içi maksimum basınç artmış ve elektriksel dalga hızı yavaşlamış olarak belirlenir.
Daha çok kadınlarda görülen ve makatı destekleyen pelvik taban adı verilen levator ani kas grubunun spazmlar halinde kasılması durumudur.
Neden geliştiği bilinmemektedir ve sıklıkla 20 dakika veya daha uzun süre boyunca şiddetli bir makat bölgesinde ağrı ile kendini belli eder.
Hastalar ağrıyı otururken daha fazla hissederler.
Ağrı ile mücadelede, sıcak su ile oturma banyosu, makat kasları üzerine elle masaj yapılması ve İbuprofen veya Naproksen grubu ağrı kesici ilaçlar yararlıdır.
1 Kronik proktalji (makat ağrısı)
a. Levator ani sendromu
b. Sınıflandırılmamış fonksiyonel makat ağrısı
SORULARINIZ İÇİN: drkorhantaviloglu@mynet.com