- Cinsiyet: makat kanseri geçmişte kadınlarda 5 kat daha sık görülmekle birlikte, yıllar içinde erkeklerde görülen oransal artış sonrasında, günümüzde her iki cinste yaklaşık olarak eşit oranlarda görülmektedir.
- 50 yaş üzerindeki nüfus (ortalama 58-67 yaş)
- Makat yolu ile (anal) seks yapan kişiler: eşcinsel erkeklerde 10-50 kat daha fazla rastlanır.
- Makat siğili: Makat kanseri sıklıkla human papilloma virüsü (HPV) ile ilişkilidir. Bu virüs’ün rahim ağzında, ağız boşluğunda ve makatta siğil (kondilom) oluşturabildiği bilinmektedir. Eşcinsel ilişki yaşayan erkeklerde HPV’ye % 95 oranında rastlandığı bildirilmektedir. Makat kanseri gelişen homoseksüel erkeklerde % 50 oranında makat siğili ve erkek ve kadınların genelinde ise % 20 oranında makat siğili izlendiği bildirilmektedir.
- Makatta cinsel temasla bulaşan hastalık olması: bel soğukluğu (gonore), frengi (sfiliz), klamidya vb. makat bölgesindeki cinsel temasla bulaşan enfeksiyon hastalıklarının, makat kanseri riskini 10-30 kat arttırdığı bilinmektedir.
- Sigara: makat kanseri riskini 7-10 kat arttırmaktadır.
- Bağışıklık sistemi zayıflaması (AİDS hastalığına yol açan HİV enfeksiyonu)
- Kronik iltihap
- Geçmişte rahim ağzı ve vajina kanseri geçirmiş olmak
- Crohn hastalığı: olguların % 14’ünde bağırsak kanseri, rektum kanseri ve makat kanseri gelişir.
- Leğen kemiği (pelvis) ışınlaması
- Organ nakli yapılan hastalar:
Penn çalışmasında organ nakli olan hastalarda makat ve cinsel bölge kanserlerinin 100 kat arttığını belirtmiştir. Benzer şekilde Ogunbiyi ve ark. sağlıklı kişilerin makat bölgesinden alınan parçalarda % 12 oranında makat kanserine yol açtığı bilinen HPV-16 varlığına rastlarken, böbrek nakli yapılan hastalarda bu oranı % 47 olarak belirlemişlerdir.
Prof. Dr. Korhan Taviloğlu