1. Dışkı taşlaşması: anismus aşırı sert dışkı oluşmasına (taşlamış dışkı veya fekal impaksiyon) neden olur.
2. Megarektum: anismus aşırı ıkınmaya neden olarak rektum adı verilen kalın bağırsağın makat kanalı ile birleşen kısmında genişlemeye neden olur ki, bu durum megarektum olarak adlandırılır.
3. Enkoprezis: istemsiz olarak dışkı kaçırma durumudur.
Makatta fazla kasılma veya ‘’anismus’’ tedavisi
- Kegel egzersizleri: İlk olarak 1940’lı yıllarda Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı olan Arnold Kegel tarafından tanımlanmıştır. Kegel egzersizleri ile pelvik (çatı kemiği) taban kaslarının güçlendirilmesi hedeflenir. Makat kaslarının adeta gaz ve dışkı gelince sıkarak engel olunduğu gibi kasılıp gevşetilmesi prensibine dayanır. Her egzersizde 15-20 defadan beş set yani toplam 75-100 kez yapılır ve günde dört kez tekrarlanır ve günlük toplamda ise 300 kez yapılması önerilir. Benzer şekilde iki dizi birbirine yaklaştırarak günde üç set 10’ar kez (toplam 30 kez) kapatıp açma şeklinde bir egzersiz veya dizlerin arasına küçük bir top yerleştirerek günde üç set 10’ar kez (toplam 30 kez) dizleri içeri yönde sıkıştırma önerilmektedir.
- Biofeedback: Biofeedback tedavisinde makat içine silikondan yapılı ve ucunda transducer olan işaret parmağı kalınlığında bir prob (anal prob) yerleştirilir ve yaklaşık iki kibrit kutusu büyüklüğünde bir cihaz ile önceden hekim tarafından hastaya özel olarak programlanarak, bir kulaklık aracılığı ile hastaya makat kaslarını kasma ve gevşetme komutları verilerek hastanın 10-15 dakika bir sürede makat kaslarını güçlendirmesi hedeflenir. İlk çalışma ise hastaya gerekli eğitimin verilmesi ve cihazın tanıtımı açısından yaklaşık bir saat kadar sürer.
- Makat kaslarının uyarılma (anal stimülasyon) tedavisi: makat içine serçe parmağı inceliğinde silikon bir prob (anal prob) yerleştirilir ve düşük akımlarla makat analı içine elektriksel uyarılar verilerek, makat kaslarının doğru kasılması temin edilmeye çalışılır. Çalışma süresi ortalama 10 dakika civarındadır. En az üç ay (tercihen 12 aya dek) kadar çalışmanın yapılması önerilir. Kalp pili olanlar, kalpte ritim sorunu (aritmi) olanlar, sara (epilepsi) hastası olanlar, hamileler ve makatta iltihabi durumu olanlara uygulanmamalıdır.
- Botoks enjeksiyonu: Puborektal kasa Botoks enjekte edilerek anismus tedavisinde olumlu sonuçlar alınmaktadır. Hompes ve ark. 2012 yılında yayınladıkları çalışmalarında, birden çok seans Botoks uygulaması ile, anismus tedavisinde % 95 başarı elde ettiklerini bildirmişlerdir. Anismus tedavisinde Botoks ile; Maria ve ark % 71 ve Shafik ve ark. % 86 başarı elde ettiklerini yayınlamışlardır.
Geçmişte, puborektal kasın kesilmesi ile anismus tedavisi sağlanacağına inanılırken, günümüzde bu yöntemin yararlı olmadığının anlaşılması nedeniyle terk edilmiştir.
Makatta fazla kasılma veya ‘’anismus’’ tedavisi için hangi bölüme başvurmak gerekir?
Anismus tedavisi Genel Cerrahi Uzmanları tarafından gerçekleştirilir. Bağırsak ve makat hastalıkları üzerine yoğunlaşan Genel Cerrahlara proktoloji uzmanı, kolorektal cerrah veya proktolog adı verilir.
Prof. Dr. Korhan Taviloğlu