Manzum hikaye nedir? Özellikleri nelerdir? Kurmaca mıdır?

Edebiyatta hikaye türleri vardır. Manzum hikaye de şiir biçiminde yazılmış bir hikaye türüdür ve edebiyatımızda özellikle Tanzimat Dönemi’nde popülerlik kazanmıştır. Bu tür bir olayın veya yaşam kesitinin şiirsel bir dille, ahenkli bir şekilde anlatılmasını amaçlar. Olay örgüsü basit ve kısa tutulur, dil ise sade ve anlaşılırdır. Peki, Manzum hikaye özellikleri nelerdir? Kurmaca mıdır?

Manzum hikayelerin özellikleri arasında genellikle ahenkli bir dil kullanımı, kafiye ve ölçü gibi şiirsel öğelerin öne çıkması yer alır. Her ne kadar bir hikaye anlatıyor olsalar da, bu türler kurmaca bir yapıya sahiptir; yani gerçek bir olayın aktarılmasından çok, hayal ürünü olaylar ve karakterler üzerinden derin anlamlar iletilir. Genellikle toplumun değerleri ve ahlaki mesajlar vurgulanır. Manzum hikayeler hem halkın hem de edebiyat çevrelerinin ilgisini çekmiş, birçok önemli yazar tarafından bu formda eserler verilmiştir.

Reklam
Reklam

Manzum hikaye nedir?

Manzum hikaye bir olay, durum ya da gözlemin şiir biçiminde anlatıldığı bir edebi türdür. Hikayenin temel unsurları olan olay örgüsü, kişiler, zaman ve mekân gibi unsurları içerir. Anlatım düz yazı yerine şiir yoluyla yapılır. Manzum hikayede, bir olay aktarılırken şiirin estetik özelliklerinden yani ölçü, uyak ve ahenk unsurlarından yararlanılır. Anlatılan olay, okuyucuda bir etki bırakmak ya da ders vermek amacı taşır.

Manzum hikâyeler, genellikle didaktik niteliktedir. Olay örgüsü üzerinden okuyucuya ahlaki veya toplumsal bir mesaj verilmek istenir. Bu türde yer alan olaylar kısa, yalın ve açık bir şekilde anlatılır. Karmaşık bir yapıdan uzak durulur. Şairin amacı okuyucuyu düşündürmek, eğitmek veya duygusal bir etki uyandırmaktır. Manzum hikayede duygular kadar akıl ve öğüt de ön plandadır.

Manzum hikaye özellikleri nelerdir?

Manzum hikâye, şiir biçiminde yazılan ve bir olayın kısa, yalın bir şekilde aktarıldığı bir edebi türdür. Bu türde, düz yazı yerine şiirsel öğeler kullanılır ve yazımda ölçü, uyak, ahenk gibi unsurlar ön plana çıkar. Genellikle aruz ya da hece ölçüsüyle yazılan manzum hikâyelerde, bir olay örgüsü bulunur ve bu olaylar sade bir şekilde anlatılır. Olayın içine, kişiler, zaman ve mekân gibi hikâyenin temel unsurları da dahil edilir. Manzum hikâyelerde en çok işlenen konular ise toplumsal ya da bireysel ders verme amacı güden öğreti içeriklidir. Okuyuculara ahlaki mesajlar sunulması, olay örgüsünün sonunda genellikle bir ibret verici sonuçla sağlanır.

Reklam
Reklam

Bu türün dili sade ve anlaşılırdır, süsten kaçınılarak açık bir dil kullanılır. Böylece her yaştan ve eğitim seviyesinden okuyucunun anlayabileceği bir dil tercih edilir. Manzum hikayeler genellikle gerçekçi konuları işler. Bu olaylar toplumsal sorunlar, bireysel gözlemler veya halkın günlük yaşantısından kesitler sunar. Olaylar karmaşık bir yapı yerine kısa ve etkileyici bir biçimde anlatılır, bu da okuyucunun dikkatini hızlıca çekmeyi sağlar. Şiirsel yapısının gereği olarak ahenk unsurları redif, kafiye, ölçü ve ses tekrarları anlatımda önemli bir rol oynar. Okuma deneyimi daha akıcı ve etkileyici olur. Manzum hikaye duygu dünyasına hitap etmenin yanı sıra okuyucuyu düşünsel olarak da etkileyerek mesaj vermeyi amaçlar.

Manzum hikaye kurmaca mıdır?

Evet manzum hikaye genellikle kurmaca bir türdür. Kurmaca, gerçek hayattan tamamen kopuk olmasa da yazarın hayal gücüyle şekillendirilmiş olayları, kişileri ve mekanları anlatır. Manzum hikayede anlatılan olaylar çoğu zaman yazarın gözlemlediği gerçeklerden yola çıkar. Bunlar şiir biçiminde anlatıldığı için kurgusal bir yapı kazanır.

Reklam
Reklam

Gerçekçi unsurlar taşıyan manzum hikayeler, yaşanmış veya yaşanabilir olaylardan ilham alır. Ancak olay örgüsü, kişiler ve detaylar yazarın anlatmak istediği mesajı güçlendirmek için kurmaca olarak düzenlenir. Özellikle Tanzimat Dönemi ve Servet-i Fünun edebiyatında sıkça görülen manzum hikayelerde bu durum belirgindir.

Mehmet Akif Ersoy’un “Küfe” adlı manzum hikâyesi, gerçekçi bir olay izlenimi verir, ancak hikâyedeki karakterler ve olay örgüsü kurmacadır.

Toplumsal veya bireysel mesaj vermek amacıyla yazarın hayal gücüyle zenginleştirilerek aktarılır.

Anahtar Kelimeler: