Mardin Artuklu Üniversitesi, Seçmeli Kürtçe Eğitimi Için Rol Bekliyor

Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay ve Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer’in 'Kürtçe seçmeli eğitim verilebilir' açıklamasının ardından gözler Türkiye’de ilk defa lisans ve yüksek lisans düzeyinde Kürtçe eğitim veren Mardin Artuklu Üniversitesi'ne çevirdi.

Demokratik açılım kapsamında ilk Kürt Dili Enstitüsü ile Kürt Dili ve Edebiyatı Bölümü'nü kurarak iki yıldır Kürtçe akademik eğitim veren Mardin Artuklu Üniversitesi şimdi de seçmeli verilecek Kürtçe eğitime talip oldu.

Mardin Artuklu Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Kadri Yıldırım, Milli Eğitim Bakanlığı'nın Kürtçenin seçmeli ders olması için ciddi bir çalışma içinde olduğunu belirterek bu uygulamanın demokratikleşme yolundaki çabalara olumlu katkı sağlayacağını söyledi. Üniversite bünyesinde 40'ı yüksek lisans, 20'si lisans olmak üzere 60 öğrencinin Kürtçe eğitim gördüğünü, lisans kontenjanını 100'e çıkarmak için YÖK'e başvurduklarını ifade etti.
Yıldırım, Kürtçe’nin önümüzdeki eğitim yılında, seçmeli ders olarak programda yer alması durumunda, öncelikle Doğu ve Güneydoğu Bölgesi'ndeki il ve okullarından bir veya birkaçındaki pilot uygulama ile uygulamaya geçmesini istedi.

Üniversite bünyesindeki Kürt dili ve edebiyatı bölümünde aralarında profesör ve doçentlerin bulunduğu 10 öğretim elemanı ile eğitim verildiğini hatırlatan Yıldırım, “Ekip halinde her kademe için ders kitabı ve materyalini hazırlama çalışmalarımız sürüyor. Üniversitelerde verilecek Kürtçe eğitimi için ders kitaplarımızı bitirdik. Bir kısmı çıktı bir kısmını da baskıya verdik. Halen kesintisiz bir şekilde kurlar halinde sertifikalı kurslarımız Kurmanci, Zazaki ve Sorani lehçelerinde devam ediyor. Bakanlığın uygun görmesi halinde Kürtçe seçmeli dersin koordinasyonu için her türlü işbirliğine hazır ve talibiz. Bu konuda zaten bakanlığa daha önce rapor sunmuştuk. Bu rapor doğrultusunda birkaç görüşmemiz oldu. Önce Talim Terbiye Kurulu’ndan bir ekip üniversitemize gelerek Kürtçe eğitim çalışmalarını yerinde inceledi. Daha sonra da Ankara’ya bizzat giderek bakanlık yetkililerine Kürtçe eğitim konusunda bir sunum verdim. Kürtçe eğitim programı ve materyallerinin hazırlanması konusunda tecrübesi olan bir üniversite olarak bizlere verilmesi halinde bunun üstesinden gelebiliriz.” dedi.

'SEÇMELİ DERS ANADİLE GEÇİŞİN İLK AŞAMASI'

Seçmeli dersin ana dilde eğitime geçişin bir uygulaması olduğunu belirten Yıldırım, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Anadilde eğitim her milletin sahip olmayı düşlediği, arzu ettiği ve hakkı olduğu bir olgudur. Fakat Kürtçe için bunu düşünecek olursak, şuan böyle bir karar çıksa bile bunun altyapısı müsait değil. Bu bir gerçektir. Bunun kabul etmemiz gerekiyor. Ne kitap ve müfredat olarak altyapısı hazır, ne de bu kitap ve müfredatı okutacak olan öğretmenler açısından müsait değildir. O yüzden birkaç yıl büyük çabalar sarf edilerek bu seçmeli ders imkanı sayesinde ileride mevzuat değişikliği yapılarak şayet anadilde eğitim karar verilirse karar verildiği ana kadar ki bu boşluk bir altyapı hazırlama ders kitapları hazırlamak hoca hazırlamak şeklinde değerlendirebilir.”

Seçmeli Kürtçe dersine geçiş sürecine ilişkin bazı önerilerde bulunan Yıldırım, “Kürtçe eğitimin Türkiye geneli yerinde öncelikle pilot il ve okullardan başlanması halinde daha verimli olur. Bu illerin arasında Mardin'in olması bizim açımızdan çok daha verimli olacak. Seçilecek bu illerin içinde gerek anadilleri arasında Kürtçe ve Arapça’yı konuşan Şanlıurfa ve Mardin, gerekse Kürtçenin Kurmanci ve Zazaki lehçelerinin konuşulduğu Bingöl ve Dersim gibi illerin seçilmesi halinde Kürtçe üzerindeki yoğunluğun önüne geçer. Çünkü Mardin ve Şanlıurfa’da Kürtçe’nin yanında Arapça dilini konuşanlar da olduğu için okulda Arapça’yı seçmeli ders olarak seçenler de yoğun olacağı için Kürtçe’yi seçenlerin sayısı düşecek. Bu illerdeki okullar ve öğrenciler göz önünde bulundurularak potansiyel eğitmen kontenjanı belirlenmeli. Belirlenecek eğitmen adayları Mardin Artuklu Üniversitesi'ndeki hocalar tarafından sınava tabi tutulmalı. Sınav sonunda seçilen adaylar, bu hocalar tarafından yoğunlaştırılmış eğitimden geçirilmeli.” diye konuştu.

Seçmeli verilecek Kürtçe dersinde Kurmanci ve Zazaki lehçelerinin birlikte verilmesi gerektiğini anlatan Yıldırım, Irak’taki Kürdistan Federe Bölgesi örneğinde olduğu gibi Soranice ve Kurmanci lehçeleri ile ilgili eğitim gibi Türkiye’de de bu iki lehçedeki eğitimin birlikte verilmesi gerektiğini hatırlattı.

Kendilerine görev verilmesi halinde Kürtçe seçmeli ders için bakanlık onayı ile önce müfredatı içerecek bir program hazırlaması gerektiğini anlatan Yıldırım, “Hazırlanacak bu programın bakanlıktan onaylandıktan sonra ancak ders kitapları ve materyalleri hazırlanabilir. Piyasada sayısız sayıda Kürtçe eğitim kitabı var ama bunların hiçbirisi bir program dahilinde hazırlanmadığı için geçersiz olacak. Bizlere verilecek görev ile önce ders programını daha sonra da ders kitaplarını bu konudaki uzman öğretim elemanlarımızla çok kısa bir sürede hazırlayabiliriz." vaadinde bulundu.

Mardin Artuklu ve Muş Alpaslan Üniversiteleri’nde YÖK kararıyla “Kürt Dili ve Edebiyatı” bölümü açılmıştı. Batman Üniversitesi de aynı bölüm için YÖK’ten onay bekliyor. Mardin Artuklu, Alpaslan ve Bingöl Üniversiteleri’nde de yüksek lisans eğitimi verilen enstitüler yer alıyor. Mardin Artuklu Üniversitesi’nin Kürt Dili ve Edebiyatı bölümü 2011’de YÖK kararıyla ilk öğrencilerini aldı. 21 öğrenci, 2015 yılında mezun olacak. Bu öğrenciler Kürtçe alanında 4 yıllık lisans eğitimi alan ilk öğrenciler olacak. Alan öğretmeni olarak atanmak için 4 yıllık lisans mezunu olma şartı olduğundan ilk olarak bu öğrenciler Kürtçe dersi öğretmeni olabilecek. Ancak Kürtçe seçmeli ders kararının hayata geçirilmesi 2015’ten önce olursa, devreye 'ücretli öğretmenlik' ve 7usta öğretici öğretmenlik' modeli girecek.

Çeşitli kurslardan ve yüksek lisans yaparak Kürtçe sertifikası alanlar, il ve ilçe milli eğitim müdürlükleri tarafından ücretli öğretmen ve usta öğretici olarak okullarda görevlendirilebilecek. Mardin Artuklu Üniversitesi’nin Yaşayan Diller Enstitüsü bünyesinde kurulan Kürt Dili ve Edebiyatı yüksek lisans programında eğitim gören 80 öğrenciden 40’ı ise 2013 yılında ilk mezunlar verilecek. Yasal düzenlemeye göre yüksek lisans mezunları alan öğretmeni olarak atanamıyor. Ancak bir yüksek lisans mezunu öğretmenlik veya fen edebiyat fakültesi mezunu olduktan sonra Kürtçe yüksek lisansı yaptıysa kendi mezuniyet alanında öğretmen olursa ayrıca “yandal” olarak Kürtçe derslerine de girebilecek. Ancak öğretmenin ana branşı Kürtçe olmayacak.

MEB’in çalışmasına göre Kürtçe seçmeli ders, 5. sınıftan itibaren, 6. 7. ve 8. sınıflarda eğitim verilecek. İngilizce, Almanca, Fransızca gibi yabancı dillerin yanı sıra seçilebilecek Kürtçe dersi ortaokulda, öğrencinin diğer bir dil dersi seçip seçmemesine göre haftada 4-6 saat olarak verilebilecek. Yani öğrenci İngilizce gibi başka bir dil öğrenmek yerine Kürtçe dersi seçerek daha fazla ders saati ile bu dersi alabilecek.