Marmaris’in 150 Yıllık Kapı Tokmakları Zamana Meydan Okuyor

Muğla’nın turistlik ilçesi Marmaris’te yaklaşık 150 yıllık tarihi evlerin kapılarındaki, Ermeni veya Rum ustaların, dövme demirden yaptıkları, her biri sanat eseri sayılabilecek tokmakları yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekiyor.Kale içi mevkiinde evlerin bazılarında kapı tokmakları hala kullanılıyor ancak, mahalle sakinleri tokmakların sürekli vurulması yüzünden rahatsız oldukları için tokmakları kapılarından sökmek zorunda kaldıklarını ifade etti.Kapı tokmakları eski tarihte evlerin en önemli aksesuarlarındandı. Tokmaklar fonksiyonel işlevlerinin yanında sanat eseri özelliği de taşıyordu. Her evin tokmağının farklı olması çıkardığı sesi de farklı kılıyordu. Tarihi evlerde yaşıyan aile fertlerinden her biri tokmakları farklı şekilde çalıyordu. Evdeki de kimin geldiğini anlıyordu.40 yıldır Kaleiçi mevkiinde yaşayan Türçin Solon (78), kapı tokmaklarının yeni nesile anlatılılarak yok olmasının önüne geçilmesi gerektiğine dikkat çekti. Solon, “Eskiden kapı zili olmadığından kapı tokmakları kullanılırdı. Ancak günümüzde artık kullanmıyorlar. Benim kapımda da vardı ama sürekli gelip vurdukları için rahatsız olup çıkarttım” dedi.Marmaris’te kale bölgesindeki evlerin restorasyonlarını da yapan Mimar Taner Kasap,(55) Selçuklu döneminden kalma kapı tokmaklarının yaşatılması için çalışma yapılmasını istedi. Kasap, “El şeklinde olan kapı tokmakları Rum veya Ermenilerden kalanlardı, Türk demirci ustalarının yaptığı ise halka şeklinde olurdu. Marmaris’te Kale içi mevkiinde eski evlerde hala kullanılıyor. Bu tokmakların birde çalma şekilleri vardı. 2 defa çalınırsa evin reisi geldi,3 kere çalınırsa çocuklar geldi.Kuvvetli veya hafif çalınırsa şu yada bu manada anlam ifade ederdi. Ama teknoloji ile birlikte bu değerlerimiz unutulmaya yüz tuttu, maalesef“ şeklinde konuştu.Kaleiçi sakinleri kapı tokmaklarının koruma altına alınmasını istedi.