Çocuklar masal dinleyerek uyumayı severler. Dolayısıyla anne babalar için çocuklara masal anlatmak başlıca görevlerden biri. Peki, çocuğa masal seçerken nelere dikkat etmeli? Masalların ne gibi mesajlar içermesi gerekir? Uzman Psikolog Yegan Sasık, anne babaların çocuklarına masal anlatırken ya da okurken bilmesi gerekenleri Mynet Kadın için yazdı.
Masalların çocuklar üzerindeki olumlu etkileri neler?
Masallar, olağanüstü varlıkların başından geçen olağanüstü olayların yer ve zaman belirtilmeden anlatılan öykülerdir.,
Masallar sanat, eğitim ve öğretim araçlarıdır.
• Masallar anlatan ile dinleyen arasında kurulan ilişkiyi kuvvetlendirir.
• İlişkiler arasında bağ kurmaya çalışan küçük yaş çocuklarının soyut düşünme becerilerinin gelişmesine katkı sağlar.
• Sebep-sonuç ilişkisine dair pratik olanağı sunar.
• Okuma sevgisi ve okuma alışkanlığı kazanılması için iyi bir başlangıçtır.
• Anadil gelişimine önemli düzeyde katkı sağlar.
• Hayal gücünün gelişmesine yarar.
• Yaşama dair öfkenin boşaltılabileceği, olumsuz duyguların yansıtılabileceği objeleri barındırır (cadı, kötü adamlar, vb).
Masallar çocuklar için neden önemlidir?
Masallar sayesinde çocuklar onlara bakım veren kişilerle sıcak bir ilişki içerisinde, sanat ve eğitim içerikli bir zaman dilimi geçirirler ve bu durum onların hem bilişsel hem de sosyal-duygusal gelişimleri adına oldukça önemlidir.
Çocuklar tekrarlayan olaylardan hoşlanırlar. Çünkü süreçlerin yinelenebilir oluşu, dış dünyaya kendini hazır hale getirmek için çırpınıp duran küçük insan canlısının tedirginliğini azaltıcı etkiye sahiptir. Her akşam anne veya babanın tekrar ve tekrar aynı masalı okuyabilir oluşu onu mutlu eder, gelişimine katkı sağlar.
Öykülerin "mutlu son" ile bitiyor oluşu, küçük yaş çocuklarının gerçekliğine uygundur; doğru sürece hizmet eder.
Masallarda yer alan "kazanan-kaybeden", "iyi-kötü" vb. kavramlar, muhakeme becerisi kazanımında da önemli role sahiptir.
Masal seçerken nelere dikkat edilmeli?
Çocuklara okunacak masallar yaşa uyumluluğa göre titizlikle seçilmeli. Uzunluğu ve içeriği yaşa göre farklılaşabilir masalların.
Çok fazla yıkıcılık içeren masallardansa daha naif masallar tercih edilebilir. Ancak kitap okumak yemek yemek gibidir, sevmediyseniz devam edemezsiniz. Dolayısıyla çocuğunuza kitaplara dair seçim hakkı tanımanız hem sizi keyif ve sabırla dinlemesi hem de ileride okumayı seven, okuma bilinci olan bir birey olması için önemli.
Klasikler ile başlanması önerimdir.
Çocuğun da hayal gücünü kullanmasına olanak tanıyan masallar özellikle tercih edilebilir.
Masalların verdiği mesajlar önemli mi? "Kötüler kaybeder" ya da "üvey anneler kötüdür" gibi mesajlar çocukları nasıl etkiler?
Masallarla ilgili kötü anısı olan çok sayıda kişi yoktur diye düşünüyorum. Çünkü masalların içeriğinden ziyade, o masalı ne zaman, kimin, nasıl, hangi duygu ile okuduğu/anlattığıdır hatırımızda kalan. Bu sebepledir ki olumsuz etkilerinin yoğun olduğunu düşünmüyorum. Ayrıca neredeyse 4-5 yaşındaki bir çocuk masallarda anlatılanların gerçek olmadığını bilir. Ancak elbette masaldan masala ve çocuktan çocuğa her şey farklılaşabilir. Alıp okuyacağınız kitapları önceden sizin okumanızı, uygun görmediğiniz sözcük veya bölümü farklılaştırarak sunmanızı öneririm.