Merkez Bankası, Haziran ayında, döviz kurundaki gelişmelerin tüketici enflasyonu üzerindeki etkisinin yaklaşık 0,87 puan olarak hesaplandığını bildirdi.
Merkez Bankası'nın yayınladığı 'Haziran Ayı Fiyat Gelişmeli' raporundaHaziran ayı tüketici enflasyonu gelişmesinde temel olarak yüksek oranda gerileyen işlenmemiş gıda ürünleri fiyatlarıyla, döviz kurunda gözlenen gelişmeler sonucunda artış gösteren dayanıklı tüketim malları ve enerji fiyatlarının belirleyici olduğunun görüldüğü belirtildi.
Raporda şöyle devam edildi:
"Gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları, Haziran ayında yüzde 0,34 oranında artan tüketici fiyatları üzerinde 0,77 puan azaltıcı etkide bulunurken, döviz kurundaki gelişmelerin tüketici enflasyonu üzerindeki etkisi yaklaşık 0,87 puan olarak hesaplanmaktadır.
Enflasyonun genel eğilimini ölçmeye yönelik olarak hesaplanan enerji, işlenmemiş gıda ürünleri, alkollü içecekler ve tütün ürünleri ile altın hariç TÜFE göstergesinin yıllık artış oranı Haziran ayında yüzde 6,1 olurken, mevsimsellikten arındırıldığında aylık artışın yüzde 0,54 olduğu gözlenmektedir.
Enerji, işlenmemiş gıda ürünleri, alkollü içecekler ve tütün ürünleriile altın hariç TÜFE göstergesinin yıllık artış oranı, tüketici enflasyonuna kıyasla daha düşük bir seviyeye işaret etmekle birlikte, döviz kurunda yaşanan gelişmeler çerçevesinde yükseliş eğilimini Haziran ayında da sürdürmüştür.
Gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları incelendiğinde, işlenmemiş gıda fiyatlarının grup fiyatları üzerinde belirleyici olmaya devam ettiği görülmektedir. İşlenmemiş gıda fiyatları, önceki değerlendirmelerimizde de öngörüldüğü gibi, Haziran ayı enflasyonuna olumlu katkıda bulunmuştur. Bu gelişmede, Haziran ayında sebze fiyatlarındaki belirgin gerileme etkili olmuştur. İşlenmemiş gıda fiyatlarının Temmuz ayında da enflasyona olumlu katkı yapması beklenmektedir."
KİRA ETKİSİ
Haziran ayında, kiranın aylık artış hızı bir önceki yılın aynı dönemineoranla yavaşladığı belirtiler raporda,"Ancak, kiraların halen yüzde 20'ler civarındaki yüksek oranlı yıllık artış seyrini koruduğu görülmektedir. Konutgrubunun kira dışındaki kısmını oluşturan enerji ve bakım onarım grubunda ise döviz kurundaki artışa paralel olarak fiyat artışları gözlenmektedir."denildi.
Raporda şöyle devam edildi:
"Ulaştırma grubu fiyatları, uluslararası petrol fiyatları ile son dönemde döviz kurunda yaşanan gelişmelerden önemli ölçüde etkilenmektedir. Yılın ilk beş ayında yüzde 7,5 oranında artan akaryakıt (kişisel ulaştırma araçlarının yakıt ve yağları) fiyatları Haziran ayında yüzde 5,9 oranında artmıştır. Diğer taraftan, otomobil fiyatları Haziran ayında yüzde 5,02 oranında artarak ulaştırma grubu fiyat artışında belirleyici bir diğer kalem olmuştur. Yiyecek ve içecek hizmetleri fiyatlarının yıllık artış hızındaki yavaşlama devam etmektedir. Diğer taraftan, konaklama hizmetleri fiyat artışlarının dalgalı bir seyir izlediği ve Haziran ayında geçen yılın aynı dönemine kıyasla daha yüksek oranda arttığı görülmektedir.
Yurt dışı piyasalardaki gelişmelere paralel olarak 2006 yılının ilk beş ayında yüzde 39,9 gibi yüksek oranda artan altın fiyatları, tüketici enflasyonunu söz konusu dönemde oldukça olumsuz etkilemiştir. Uluslararası altın fiyatları Haziran ayında belirgin şekilde gerilemesine rağmen, son dönemde döviz kurunda gözlenen gelişmeler altının yurt içi fiyatlarındaki gerilemeyi sınırlamıştır.
Mal grubu fiyatlarının yıllık artış oranı geçen yıldaki düzeyininüzerindeyken, hizmet grubu fiyatlarının yıllık artışı bir önceki yıldakiseviyesinin altındadır. Yılın ilk yarısında, enerji fiyatları ile işlenmemişgıda ürünleri fiyatlarındaki yüksek artışlar mal grubu enflasyonunuolumsuz etkilemiştir. Bunun yanında, Mayıs ve Haziran aylarındaki dövizkuru hareketleri, ev eşyası, eğlence-kültür ve haberleşme gibi dayanıklıtüketim mallarının içerildiği kalemler yoluyla mal grubu fiyatenflasyonunu artırmıştır. Hizmet grubunda ise, kira ve lokanta-otellergruplarındaki yüksek yıllık fiyat artışları devam etmektedir. Öte yandan,ulaştırma hizmetlerinin yıllık artış oranı bir önceki yıldaki seviyesininaltında seyrederken, diğer hizmetlerin eğiliminde son dönemde birdeğişiklik olmamıştır.
Döviz kurundaki gelişmelerin tüketici enflasyonu üzerinde doğrudan etkileri, genel olarak akaryakıt, altın ve dayanıklı tüketim malları kanalıyla gözlenmektedir. Haziran ayında, döviz kurundaki gelişmelerin tüketici enflasyonu üzerindeki etkisi yaklaşık 0,87 puan olarak hesaplanmaktadır. Böylece, enflasyon üzerinde Mayıs ve Haziran aylarındaki döviz kuru hareketlerinden kaynaklanan toplam doğrudan etki 1,5 puana ulaşmıştır.
İşlenmemiş gıda ürünleri fiyatlarının son bir yıllık dönemde çok yüksek oranda artması, söz konusu grup fiyatlarının Özel Kapsamlı TÜFE Göstergeleri (ÖKTG) içinde göreli katkısının artmasına yol açmıştır. Ancak Haziran ayında, ÖKTG içinde işlenmemiş gıda ürünlerini dışlayan göstergenin (ÖKTG-B) aylık artış oranının yüksek olduğu görülmektedir. Bunun sebebi döviz kurundaki gelişmelerin fiyatlar üzerindeki etkisidir.
TÜFE içerisindeki madde fiyatlarından derlenen dağılım endeksine göre, fiyatları artan ürünlerin toplam ürünler içindeki payının Nisan ayında düşüş eğilimi gösterdiği, ancak Mayıs ve Haziran aylarında mali piyasalardakidalgalanma ile birlikte bir önceki yıldaki seviyelerinin belirgin olarak üzerinde olduğu görülmektedir.
Haziran ayında yüzde 4,02 olarak gerçekleşen ÜFE enflasyonu temelde sanayi sektörü fiyatlarındaki yüksek artışlardan kaynaklanmıştır. Döviz kurunda Haziran ayında gözlenen artışların, imalat sanayi fiyatları üzerindeki etkisi belirgin olarak görülmektedir. İmalat sanayi fiyatları sektörel bazda incelendiğinde, Haziran ayında alt kalemlerin genelinde önemli artışlar görülmekle birlikte, ağırlıklı olarak kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri, ana metal sanayi ve tekstil ürünleri imalatındaki fiyat artışlarının etkili olduğu görülmektedir.
Önceki raporlarımızda da vurgulandığı üzere, ÜFE, fiyatların vergi hariç olarak derlenmesi nedeniyle, döviz kurundaki hareketlere karşı daha duyarlı hale gelmiştir. ÜFE?de görülen bu artışlar gelecek dönem enflasyonu açısından maliyet yönlü riskler oluştursa da, tüketici enflasyonuna yansımasının talep koşullarına ve hizmet enflasyonunun gelecekte izleyeceği seyre bağlı olacağı vurgulanmalıdır.
YAKLAŞAN GELİŞMELER
Merkez Bankası, Mevsimsel olarak işlenmemiş gıda ürünleri fiyatlarının Temmuz ayında da düşmesinin beklendiğini kaydetti.
Banka raporun sonunda şu görüşlere yer verdi:
"Temmuz ayı ile birlikte giyim ve ayakkabı sektöründe indirim sezonuna girilmekte. Temmuz ayında ilaç fiyatlarında yüzde 5'lik bir artış söz konusu.Döviz kurundaki artışın doğrudan etkilerinin Temmuz ayı içinde yavaşlayarak süreceği tahmin edilmekte. Temmuz ayı başı itibarıyla eldeki bilgilere göre, imalat sanayi içindeki kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri fiyatlarında yüksek artışlar öngörülmekte."