Mean Cell Volume yani ortalama tanecik hacmi kelimelerinin kısaltması olan MCV testi ile alyuvarların ortama hacmi tespit edilir. MCV değeri, CBC dediğimiz tam kan testi ile tespit edilir. Böylece kanda bulunan kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve trombositlerin durumu ortaya çıkarılmış olur. Peki MCV nedir ve neden bu test yapılır? MCV normal değerleri ne olmalıdır? MCV düşüklüğü veya yüksekliği ne anlama gelir? Bu yazımızda MCV testi hakkında merak edilenleri derledik.
MCV, kanımızdaki çok önemli bir görev yapan kırmızı kan hücrelerine dair yapılan bir testtir. Alyuvarlar, kana kırmızı rengi veren ve vücudun ihtiyacı olan oksijeni taşıyan çok önemli hücrelerdir. Kemik iliğinde üretilen kırmızı kan hücrelerinin ortalama hacimlerini gösteren MCV testi ile bu önemli hücrelerin değerleri tespit edilir. Ki MCV ile bazı hastalıkların habercisi olabilecek düşüklüğü ve yüksekliği tespit edilmiş olur.
MCV testi, tam kan sayımı içerisinde yer alır. Bu testi yaptırmak için ise bir dahiliye uzmanına başvurmanız gerekmektedir. MCV testi ile kanınızda bulunan alyuvarların (kırmızı kan hücrelerinin) ortalama büyüklüğü belirlenerek MCV değeri ölçülür. MCV değeri, ilk yapıldığı zaman düşük veya yüksek çıkabilir. Fakat bir sonraki testte normal değerlere gelir. MCV normal değeri ise çocuklar, yeni doğanlar, gençler ve gebeler için farklılık göstermektedir.
MCV normal değeri, yetişkin bireyde ortalama 80-100 fl / kırmızı hücre hacmidir. MCV testi ile bir tanı konulmaz, mevcut tanıya yardımcı olmak için yapılır. Ve MCV değerlerinize bakarak yorum yapmak yerine bir dahiliye doktoruna başvurmanız daha sağlıklı olacaktır. MCV normal değeri, yaşa göre ve gebelik dönemlerine farklı değerlerde olmaktadır.
1-3 günlük yeni doğan: 95-121 fL
1 aylık yeni doğan: 85-123 fL
6 aylık ile 2 yaşındaki bebekler: 70-86 fL
12-18 yaş arası erkek: 78-98 fL
12-18 yaş arası kadın: 78-102 fL
Yetişkin gebelerde: 79-93 fL
İlk 3 aylık gebelikte: 85-97,8 fL
İkinci 3 aylık gebelikte: 85,8 – 99,4 fL
Son 3 aylık gebelikte: 82,4-100,4 fL
(Femtolitre fL=10^15 Litredir (yani bir litrenin katrilyonda biri))
MCV değerinin düşük sayılabilmesi için 80 fL’den az çıkması gerekir. MCV ile alyuvarların ortalama hacimleri tespit edilir. MCV düşüklüğü demek ise bu kırmızı kan hücrelerinin daha küçük boyutta olması demektir. Bu ise taşınacak olan oksijen miktarının daha az olacağı anlamına gelir. Yani daha az oksijen ise vücudun daha erken yorulmasına neden olur. Mikrositer ve mikrositik olarak bilinen MCV düşüklüğü, halk arasında kansızlık olarak adlandırılır. MCV düşüklüğünün bazı belirtileri ve nedenleri vardır.
MCV düşüklüğü nedeniyle hücrelerin ihtiyacı olan oksijenin taşınamaması ile bazı rahatsızlıklar ortaya çıkar. İlk olarak MCV düşüklüğü çabuk yorulma, yorgun hissetme ile kendini gösterir. Diğer başlıca belirtileri ise saç dökülmesi, tırnakların kolay kırılması, baş ağrısı, üşüme hissi, iştahsızlıktır.
Ortalama kırmızı kan hücreleri hacmi, 80 fL’den küçük çıkması MCV düşüklüğü anlamına gelir. MCV düşüklüğü ise bazı nedenlerden dolayı düşük çıkar. MCV düşüklüğü kadınlarda erkeklerden daha çok rastlanır. Bunun sebebi ise adetle birlikte yaşanan kan kaybı ve özellikle doğum sonrasında oluşan kan kaybı ve demir eksikliğidir. MCV düşüklüğünün nedenlerinin başında B6 vitamini eksikliği, talasemi gibi kan hastalıkları, kan kaybı, kronik bir hastalıklar gelir. MCV düşüklüğü sebeplerine şunları sayabiliriz;
Demir eksikliği anemisi, böbrek yetmezliği, Talasemi (akdeniz anemisi), Sideroblastik anemi, kalıtsal anemi, Kurşun zehirlenmesi, Kronik hastalık anemisi, adet ve ülser gibi kan kayıpları, gastroinstestinal kan kaybı...
Çölyak hastalığı
Kötü bağırsak absorpsiyonu
Yeme bozukluğu – anoreksiya nervoza, bulimia
Emilimini engelleyen ilaçlar, metformin gibi
Sideroblastik anemi
Kırmızı kan hücresi enzim eksikliği
Kurşun toksisitesi ve birkaç ağır metal toksisitesi
MCV değeri 100 fL’den yüksek çıkması MCV yüksekliği olarak adlandırılır. MCV yüksekliği demek, kırmızı kan hücrelerini hacminin normalden daha büyük olması demektir. MCV yüksekliğine makrositik anemi de denir.
En yaygın sebepleri ise B12 eksikliği, folik asit eksikliği, akciğer rahatsızlıkları, bazı karaciğer hastalıkları ve ağır alkol kullanımıdır. En son rastlanan B12 ve folik asit eksikliği tedavisi çok kolaydır, ek takviyeler ile eksiklikleri giderebilir. Aşırı alkol tüketimi de vücuttaki B12 vitamin depolarını boşaltacağından kan testi sonucuna yüksek MCV değeri olarak yansıyacaktır. Bu durumda alkol tüketiminizi sınırlandırmak eski B12 değerlerinizi elde etmenize yardımcı olacaktır.
Karaciğer hastalığı (Siroz)
Hipotrodizyum – düşük tiroid seviyesi (miksödem)
Aşırı alkol tüketimi
Önceki kilo kaybı ameliyatı
Aşırı kansızlık
Böbrek Transplantasyonu Sonrası
Sitotoksik ilaç Kullanımı
Hipoksik akciğer hastalığı
Miyelodisplazi
Hemolitik anemi
Aplastik anemi
Bazı ilaçların yan etkileri
MCV değeri, gebelik döneminde daha yüksek çıkması normal olarak kabul edilir. Bunun sebebi ise kan hacmi, normal hacmine göre yüzde 50 daha fazla artmasına rağmen, alyuvarların aynı hızda büyümemesidir. Bu durumda ise hamilelik döneminde vücut alyuvar sayısını artırarak dengelemeye çalışır. Bundan dolayı gebelik döneminde MCV değeri, ilk 3 ayında 79-93 fl, ikinci 3 ayında 85,8-99,4 fl, son 3 ayda ise 82,4-100,4 fl aralığı normal kabul edilmektedir. Tabii alyuvar sayısının artması demek demir ihtiyacının artması demektir. Bu yüzden hamilelik döneminde demir beslenmesine dikkat edilmesi gerekir. Yoksa yeterli demirin alınamaması kansızlığa yol açabilir. Demir eksikliği ise ya doğru beslenme ile ya da doktor tavsiyesi altında alınacak hap veya şuruplar ile olabilir.
Tam kan sayımı testinde MCV değeriniz düşük veya yüksek çıktı. Doktorunuz, bu durumda tam olarak sebebini bulup ona göre bir tedavi yönetimi uygulayabilir. Bunun dışında MCV düşüklüğüne veya yüksekliğine sebeplerine göre bazı yollar tedavinin sürecini hızlandırabilir.
1) DEMİR ALIMI: MCV değerinin anormal çıkmasının en önemli nedenlerinde biri demir eksikliğidir. Bunu da bazı beslenme alışkanlıkları ile düzeltebilirsiniz. Demir içeren besinler ile demir emilini artırabilirsiniz. Demir için en iyi kaynaklar, kırmızı et, kümes hayvanları ve deniz ürünleridir. Vejeteryan iseniz önerimiz fasülye ve koyu yeşil yapraklı sebzeler mesela ıspanaktır. Bağırsaklarda demir emilinini artırmak için ise C vitamini içeren besinlere ağırlık vermeniz gerekmektedir.
2) BÖBREK SAĞLIĞI: MCV değerinin normal düzeyde olması için böbrek hastalıklarına neden olacak alışkanlıkları bırakmanız gerekmektedir. Böbreklerin sağlıklı olması için günlük 6-8 bardak su muhakkak içilmesi gerekir. Bunun dışında yapılacak düzenli egzersiz ile birlikte vitamin ve mineral beslenmesi sağlanması ve sigaranın acil olarak bırakılması gerekir.
3) VİTAMİN EKSİKLİĞİ: MCV değerinin anormal çıkmasının en büyük nedenlerinden biri de B12 vitaminidir. Zaten B9 veya B12 vitaminleri eksikliği ile MCV değeriniz yüksek çıktı ise doktorunuzun tavsiyesi bu vitaminlerin düzeyinin yükseltilmesi olacaktır.
4) TİROİD BEZİ SAĞLIĞI: Tiroid bezi sağlıklı değil ise MCV değerinin anormal çıkması kaçınılmaz olur. Bu yüzden vitamin ve mineral içieren sağlık bir yemek diyeti ile tiroid bezi sağlığı korunursa MCV değeriniz normal düzeye iner.
5) KARACİĞER SAĞLIĞI: Kırmızı kan hücrelerinin üretimi ile alakalı olan karaciğer sağlığı direkt olarak MCV değerine etki eder. Yüksek miktarda alkol tüketimi karaciğerde fonksiyon bozukluğuna yol açacağından MCV seviyesini etkiler ve anemiye sebep olabilir. Karaciğeri güçlendirmenin en kolay kolay yolu ise antioksidan zengin yeşil çay içmektir. Aynı zamanda bir diğer antioksidan sarımsağı da diyetinize ekleyebilirsiniz.