Meclis Başkanı Çiçek: Yaşayan her dil resmi dil değil

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı Cemil Çiçek, yaşayan her dilin resmi dil olmadığını belirtti. Çiçek, “Dil meselesi anayasanın sadece yazımı açısından değil, önemli maddelerinin düzenlenmesi açısından da önem arz edeceği için içe dönük bir çalışma yerine kamuoyunun bu konularda bilgilendirilmesinin ihtiyaç olduğunu, kurumlarımızın bu tür tartışmaları tribünlerden seyreder olmasını da doğru bulmadığımı; bilimin ortaya koyduğu gerçek neyse, dünyadaki gerçek neyse, bunu onlar da ortaya koymalı ki, biz abesle iştigal etmiş olmayalım, lüzumsuz tartışma yapıyor olmayalım.” dedi.

Cemil Çiçek, 'Anayasanın Dili Sempozyumu’nda yaptığı konuşmada, Türkiye’nin birçok sorunun yanında bir de 'dil sorunu' olduğunu ifade etti.

Çiçek, “O bütünlük içinde ele alınmadığı takdirde anayasada düzgün bir dil kullanmak ne kadar mümkün olur, onu takdirlerinize bırakıyorum. Bunca derdin arasında belki en başta gelen konu dil konusudur.” diye konuştu.
Dil politikasına ihtiyaç olduğunu vurgulayan Çiçek, “Aynı dili konuşuyoruz fakat anlaşamıyoruz. Aynı dili çok farklı konuşuyoruz. Aynı kavramları, kelimeleri farklı anlamlarda kullanıyoruz. Aynı kelimeleri kullanırken iltifat mı yapıyoruz, hakaret mi ediyoruz. Bunlar bile birbirine karışıyor.” şeklinde konuştu. Çiçek, resmi metinlerde bile farklı kullanımların bulunduğuna dikkat çekti.

Türkiye’de bir dil problemi bulunduğunu kaydeden Çiçek, şöyle devam etti: “Bu yeni bir olay da değil. Türkçe resmi dil. Aynı zamanda bir devlet dili. Devlet dili olmak kolay mesele değil. Dünyada 6 bin 912 yaşayan dil var. 200 civarında da resmi dil var. Devlet dili olmak da, sıradan bir dil için söylenebilecek bir şey değil. Devlet dili olmak için belli zenginliği ihtiva etmek lazım. Türkçe aynı zamanda bir medeniyet dili. Bu dil sayesinde birçok şaheser ortaya konmuştur. Ama haddimi aşmıyorsam şunu ifade edeyim ki, hiç bu son döneme kadar, son 3–5 seneyi kastetmiyorum, Türk dilinin bu kadar perişan, kötü, güçsüz kullanıldığı bir dönem tarihinde var mıdır, bilmiyorum? O zaman sadece Anayasa dili olarak değil. Elbette konumuz Anayasa. Buradaki teklifleri, tenkitleri dikkate almamız gerekiyor. Bunda tereddüt yok. Anayasa’nın dili kötü de kanunlarımızın dili çok mu iyi. Bütün sınavlar test yapılıyor. Kimse Türkçe kullanmıyor ki, çarpı işareti kullanıyor.”

Türkçenin sadece anayasada değil, kanunlarda, resmi ifadelerde, yazışmalarda da kötü kullanıldığını aktaran Çiçek, aynı metnin farklı şekilde yorumlanmasından doğan siyasi sıkıntı ve karmaşaların da yaşandığını dile getirdi.

Kanun yapıcılarının eğitimden geçirilmesi için kısmi bir çalışma yapıldığını hatırlatan Çiçek, bunun devamlı hale getirilmesi gerektiğini söyledi. Çiçek, “Zaten Türkiye’de dört yerde Kanunlar Genel Müdürlüğü var. Adalet Bakanlığı’nda, Başbakanlık'ta, Meclis Başkanlığı’nda bir de Cumhurbaşkanlığı’nda var. Bu dördü de aynı telden çalmazsa bu bozukluğu gidermemizde zorluk vardır. Birisi uydurukça, öbürü eski Türkçe kullanıyorsa neyi nasıl düzelteceğiz. Onun için bir bütünlük içinde bunun ele alınması gerekiyor. Bu Milli Eğitim’in de meselesidir.” şeklinde konuştu.

Yasama Enstitüsü’nün kurulması için Gazi Üniversitesi ile protokol yapıldığını hatırlatan Çiçek, “YÖK’ten izin çıktıktan sonra bu enstitü faaliyete geçecek.” ifadesini kullandı. Çiçek, herkesin Türkçeyi kötü kullandığı bir noktada Anayasa Komisyonu’ndakilerin bu eksikliklerini gidermelerinin de çok kolay olmayacağını belirtti.

“O KADAR KÖTÜ YAZILMIŞ MİLLETVEKİLİ YEMİNİNİ HATASIZ OKUMAK KOLAY DEĞİL”

Çiçek, şöyle devam etti: “Toplantının zamanlaması doğrudur. İnşallah mayıs ayından itibaren yapacağımız çalışmalarda, bu ihtiyacı zaten arkadaşlarımız duyuyordu, şimdi bunu daha fazla duyacak. Bu toplantı bize özel bir sorumluluk da yüklemiş oluyor. Şunu hepimiz biliyoruz. Bu anayasanın dilinin ne kadar kötü olduğunu, bu kadar zamandır Meclis’teyiz ama hakikaten yemin metnini düzgün okuyanımız azdır. Düzgün okuyan da büyük bir başarı elde etmiş olur. O kadar kötü yazılmış bir metni hatasız okumak da çok kolay değil.”

Anayasa ve yasaların o dilin mükemmel metinleri olduğunu söyleyen Çiçek, “Onun için bu dönem, geçmiş dönemdeki hataları asgariye indirerek bir anayasa yapma imkânı bulmuş olacağız.” dedi.

“YAŞAYAN HER DİL RESMİ DİL DEĞİLDİR”

Türkiye’de dil ile ilgili tartışmalar yaşandığını belirten Çiçek, “Özellikle resmi dil, ana dil, devlet dili vesaire. Bu konularda bilmeden tartışıyoruz. Bilmeden tartıştığımız için de bu beraberinde kavgalara, sataşmalara, kutuplaşmalara sebebiyet verir. Bu işin doğrusunu öncelikle sizler kamuoyuna açıklarsanız, biz neyi tartıştığımızı bilmiş oluruz.” dedi.

Anayasa yapım sürecinde resmi dil, ana dil konusu da olduğunu hatırlatan Çiçek, şunları dile getirdi: “Önemli bir tartışma konusudur. Anayasa’nın kolay yazılacak maddeleri olduğu kadar üzerinde müzakere yapacağımız konular da var. Yaşayan her dil resmi dil değildir. Tartışma başlatmak anlamında söylemiyorum. Bazı ülkeler var ki, 70’den fazla dil kullanılıyor. Brezilya’da 500 dil kullanılıyor ama resmi dil bir tane, Portekizce. Nijerya’da 60’dan fazla aşiret dili kullanılıyor ama herkes herkesle İngilizce üzerinden anlaşıyor. Dil meselesi anayasanın sadece yazımı açısından değil, önemli maddelerinin düzenlenmesi açısından da önem arz edeceği için içe dönük bir çalışma yerine kamuoyunun bu konularda bilgilendirilmesinin ihtiyaç olduğunu, kurumlarımızın bu tür tartışmaları tribünlerden seyreder olmasını da doğru bulmadığımı; bilimin ortaya koyduğu gerçek neyse, dünyadaki gerçek neyse, bunu onlar da ortaya koymalı ki, biz abesle iştigal etmiş olmayalım, lüzumsuz tartışma yapıyor olmayalım.”

Çiçek, bu nedenle toplantının son derece önemli olduğunu vurguladı.