Meclis Başkanı İsmail Kahraman, İslam Ülkeleri Akademisyen ve Yazarlar Birliği AY-BİR'in düzenlediği Yeni Türkiye Konferansları’nın altıncısında, "Yeni Türkiye ve Yeni Anayasa" konulu konferansta dünyada sadece Fransa, İrlanda ve Türkiye anayasalarında laikliğin yer aldığını iddia etti. Doğruluk Payı editörleri, iddiayı analiz etti.
Laiklik mi Sekülerlik mi?
Laiklik, Türkiye anayasalarında 1937’den beri geçen bir kavram ve devlet ile din ilişkileri bu kavram üzerinden yıllardır şekilleniyor. Türkiye’deki laiklik, Fransa’daki “laicite” kavramından geliyor. Genel amaçlı sözlüklerde, gerek Fransızca laicite, gerekse de Türkçe’deki laiklik, İngilizce’ye “secularism” olarak çevriliyor. Fakat şeklen eşdeğer gözüken bu kavramlar tarihsel uygulamaları açısından farklılıklar içeriyor. Literatürde laiklik ve sekülerizm dine yönelik uygulanacak devlet politikaları için iki farklı yaklaşım olarak tartışılmakta. Sekülerizm, dinin ve dini sembollerin kamusal alandaki görünürlüğüne daha hoşgörülü ve dini alana karışmada daha pasif politikaları öngören bir kavram olarak tanımlanırken; laiklik, devletin dini ve dini sembolleri sadece özel hayatta tutmak için daha aktif politikaları gütmesini salık veren bir prensip olarak öne çıkıyor.
Bu noktayı dikkate alarak Kahraman’ın iddiasını incelediğimizde Türkiye ve Fransa’da anayasaların orijinal dillerinde laiklik kavramı geçiyor.
Fakat bu anayasaların İngilizce resmi çevirilerinde “laik” ibaresinin “secular” olarak çevrildiğini de hatırlatalım.
Kahraman’ın örnek verdiği üçüncü ülke olan İrlanda anayasasında ise ne laiklik ne de sekülerizm kavramı kullanılmış.
Kahraman’ın iddiasının temel kısmı Türkiye, Fransa ve İrlanda haricinde laiklik kavramının diğer ülke anayasalarında geçmediği üzerindeydi.
Bu iddiayı değerlendirmek için diğer ülke anayasalarına göz gezdirdiğimizde, İngilizce çevirilerinde Hindistan, Bangladeş ve Angola anayasalarında “secular” kelimesinin geçtiğini gördük.
Angola Anayasası’nın orjinal dili olan Portekizcesinde ise “secular” olarak çevrilen kısım “laico”, yani laik kavramına atıfta bulunmuş.
Genel değerlendirmede, Meclis Başkanı İsmail Kahraman’ın iddiasında doğruluk payı yoktur.
Bu analizin tamamını okumak için buraya tıklayın.
Doğruluk Payı'nın Mynet Trend'de yayınlanan analizleri için buraya tıklayın.
Doğruluk Payı'nın bugüne kadar gerçekleştirdiği tüm analaizlerini okumak için buraya tıklayın.