Etimolojik olarak kökeni Latince olan "meditasyon" sözcüğü aşağı yukarı bütün Batı kökenli dillerde "derin düşünme, sorgulama" anlamı taşıyor. Elbette bu derin düşünme eylemi günlük hayattaki sıradan düşünce akışımızdan biraz farklı.
Meditasyon çeşitli hazırlık ve tekniklerle zihninizin işleyişini öğrenmeniz, kendinizi tanımanız için belirli bir süre derin düşünce halinde kalmaktır. İç huzuru sağladığı için son zamanlarda oldukça popüler olan meditasyon teknikleri düşünce akışını yavaşlatarak hızlı yaşantılarımız içinde kısa da olsa bir mola işlevi görür.
Meditasyonun temelinde farkındalık yatıyor diyebiliriz. Günlük hayatın koşuşturmasından, telaşından çoğu zaman çevremizdeki şeyleri fark edemeyiz. En son dışarı çıktığınızda nereye gittiniz? Ortamın ışıklandırması nasıldı, size kendinizi nasıl hissettirdi? Gürültü var mıydı? Yahut evinizdeki eşyaları neden öyle dizdiniz, bir sebebi var mı gibi soruları kendinize genelde sormazsınız. Oysaki meditasyon birkaç dakikalığına da olsa kendinizi ve çevrenizdekileri fark etmenizi sağlar. Bu farkındalık normalde içinde bulunduğumuz kaos halini yatıştırarak kendinizi daha iyi hissetmenize vesile olur.
Ayrıca meditasyonun dinsel öğretilerin temelinde bulunduğuna inanan pek çok kişi var. İslam'daki tasavvuf geleneği, namaz ve duanın önemi bu tezi destekler nitelikte. Meditasyonun sağladığı iç huzurun ve dinginliğin dini ritüel ve ibadetlerle de elde edilebileceğini söyleyebiliriz. Elbette ibadetlerimizi bir yaratıcı için yaparken meditasyonda böyle bir amaç söz konusu değil.
Meditasyon tekniklerini öğrenip hayatınızın bir parçası haline getirdiğinizde bu hazırlık aşamasına genelde ihtiyaç duymazsınız. Ancak yeni başlayanlar için meditasyon hazırlığı oldukça önemlidir.
Beslenme : Yemek yemenin hayatımızın hatrı sayılır bir kısmını doldurduğu bir gerçek. Beslenme tarzımız ve dolaylı olarak kan şekerimiz, anlık olarak nasıl hissettiğimizde söz sahibidir. Örneğin içinde bol miktarda yağ, rafine şeker gibi maddeler içeren besinler kan şekerini anında yükselterek vücudunuza dinlenme moduna geçmesini emreder. Düşünme süreciniz yavaşlar, kendinizi ağır hissedersiniz. Böyle bir durumda meditasyonun odak noktası olan derin düşünme eylemini gerçekleştiremeyebilirsiniz. Bu ihtimalin önüne geçmek için meditasyon yapmadan önce hafif beslenmeye dikkat edin. Ayrıca ıhlamur, yeşil çay gibi yatıştırıcı etkisi olan çaylar bedeninizin rahatlamasına yardımcı olacaktır.
Ortam : Meditasyonda en önemli noktalardan biri meditasyon yapacağınız ortamdır. Genelde loş ışıklandırılmış ortamlarda meditasyon tavsiye edilir ancak bazı kişilerde loş ışık baş ağrısı ya da uykuya sebep olabildiği için bu noktada kişisel özelliklerinize uygun, sakinleşmenize yardımcı olacak bir ışıklandırma seçmelisiniz. Meditasyon sırasında tüm duyularınızı kullanacağınız için isterseniz kokulu mum ve tütsülerle ortamın güzel kokmasını sağlayabilirsiniz. Lavanta ve portakal kokusunun gevşetici etkisinden faydalanabilirsiniz.
Bu tip meditasyonda yapmanız gereken yukarıdaki hazırlık aşamasını tamamladıktan sonra yumuşak bir zemine uzanarak ya da bağdaş kurup sırtınız dik olacak şekilde oturmak. Ardından başınızı eğmenizi ya da kaldırmanızı gerektirmeyecek şekilde göz hizanızdaki bir cisme odaklanın. 15-20 dakika boyunca bu objeye odaklanın ve derin nefesler alıp verin. Düşüncelerinizi bırakın aksınlar; dikkatinizin dağıldığını her hissettiğinizde objeye odaklanın.
Meditasyonun genel olarak çevrenizdekileri fark etmekle ilişkili olduğunu zaten söylemiştik. Ancak bu teknikte yalnızca fiziksel ortamınızı değil zihinsel olarak içinde bulunduğunuz hali de fark etmeniz amaçlanıyor. Rahat bir mekan bulduktan sonra nefes egzersizlerine ek olarak düşüncelerinizin akışını takip etmeye çalışın. "Neden bunu düşünüyorum?" sorusunu kendinize sık sık hatırlatın. Nerede olduğunuzu, neden olduğunuzu düşünün. Etrafınızdaki seslere konsantre olun.
Mandala Hindistan'da evreni simgelediği düşünülen genelde yuvarlak çerçevelerin içine çizilen geometrik şekillerdir. Daire şekli sonsuzluğu simgeler. Mandalanın meditasyonda kullanımı iki şekilde mümkündür, ilk tekniğimizde odaklandığınız cismi bir mandala fotoğrafı seçebilirsiniz. Yahut kendiniz mandala çizerek, hazır çizilmiş mandalaları boyayarak bu basit aktivitenin zihninizi boşaltmasını sağlayabilirsiniz. Birkaç sene önce ülkemizde oldukça popüler olan yetişkinler için boyama kitapları büyük ölçüde mandala figürleri içerir.
Sanskritçe tekerleme ve şiirlerin genel adı mantradır. Filmlerde dizilerde yoga yapan insanların "ommmmm" şeklinde uzatarak tekrar ettikleri sözcük aslında "om mani padme hum" cümlesinin ilk sözcüğüdür. Bu cümle Sanskritçede insanın özüne selam gibi bir anlam taşır.
Mantra tekniğinde elbette gerçekten Sanskritçe sözcükler ya da cümleler kullanmak zorunda değilsiniz. Hoşunuza giden, telaffuzunu beğendiğiniz bir kelimeyi seçebilir hatta isterseniz aslında var olmayan bir sözcük uydurabilirsiniz. Burada mühim olan meditasyon sırasında bu mantrayı düzenli aralıklarla tekrar ederek odaklanmayı sağlamanız. Meditasyonun dinlerle ortak noktalar taşıdığını söylemiştik, mantra tekniğinin İslam'daki karşılığı zikir çekmektir.
Aktif meditasyon aslında modern yaşantımızda "hobi" olarak adlandırdığımız tüm aktiviteleri kapsar. Herhangi bir zorunluluktan değil, bizi rahatlattığı için yaptığımız kitap okuma, resim çizme, boyama, örgü örme gibi hobilerin temeli bu aktiviteleri gerçekleştirirken aslında zihnimizi boşaltıyor olmamız.