İstanbul Büyükşehir Belediyesi iştiraki İSPER (İstanbul Personel Yönetim AŞ) istihdama yönelik politikaların tasarlanması ve uygulanmasına, işgücü piyasası sorunlarının çözümüne katkı ve yön sağlayacak “İstanbul İşgücü Piyasası: Güncel Görünüm Ve Yapısal Özellikler 2022” konulu araştırma raporunu paylaştı.
Raporda İstanbul işgücü piyasasının olumlu ve olumsuz temel özelliklerinin yanı sıra özelikle eğitimli kadınlarda işsizliğinin ürkütücü boyutları, uzun süreli işsizliğin nedenleri, işsizlik sigortasının dışlayıcı boyutları, çalışanların işten memnuniyetsizliği, işgücü arz ve talebinde uyumsuzluk, beceri açığı, inaktivite, enflasyonda ani ve sert yükselişin yarattığı sorunlar ele alındı. Firmaların hem beyaz yaka hem de mavi yaka işgücünde aradıkları mesleki beceri ve yetkinlikleri bulamadıkları ifade edilen raporda, üniversiteden mezun olan gençlerin iş bulabilmek için mesleki ve beceri eğitimlere yöneldiği kaydedildi.
Araştırma sonuçlarına ilişkin değerlendirmede bulunan İBB Başkan Danışmanı Yiğit Oğuz Duman, İstanbul işgücü piyasasındaki arz ve talepteki uyumsuzluğa dikkat çekti. “İstanbul’da başta yüksek kira artışları olmak üzere hızla yükselen enflasyon karşısında artan asgari ücretler iş arayanları tatmin etmiyor, bu ücret seviyelerinden çalışmak istemiyorlar. Firmalar boş kadrolarını doldurmada zorlanıyor, işsizlik katılaşıyor. İBB Bölgesel istihdam Ofislerine iş arayanların başvuru oranı bir yılda yüzde 4,3’ten yüzde 12’ye neredeyse üç katına yükseldi. Öte yandan firmalar da artan maliyetlerini fiyatlarına yansıtamadıklarını, kar marjlarının daraldığından şikâyet ediyor. Yüksek enflasyon hem mal ve hizmet piyasalarını hem de işgücü piyasasının düzgün çalışmasını engelliyor” dedi.
Kadın istihdam oranı bir önceki yıla göre az da olsa artmış durumda olduğu görülen raporda eğitim düzeyinin yükseldikçe işsizliğin de arttığı belirtildi. Yüksek eğitimli işsiz kadınların toplam kadın işsizler içindeki payı yüzde 43,2 seviyesinde oldu. Erkeklerde ise bu pay yüzde 21,8. Uzun süreli işsizlik oranları toplam işsiz kadınlarda (yüzde 40,6) erkeklere (yüzde 30,9) kıyasla daha yüksek.
Megakent’te istihdam piyasasına özel sektörün yön verdiği ifade edilirken kayır dışı çalışan sorunu ise büyüyor. Bu kapsamda İstanbul’da istihdamdaki her 8 kişiden 1’i SGK kaydı olmadan çalışıyor. Oran ise yüzde 87,5’i kayıtlı, yüzde 12,5’i kayıt dışı olarak raporda yer aldı. Asgari ücrette yaşanan artışın tekstil, konfeksiyon, toptan, perakende ve lokanta, konaklama sektörlerinde kayıt dışılığı artırdığı ifade ediliyor.
İstanbul’un çalışan kadın ve erkek işgücünün işten memnun olmamasının ortak ve en büyük nedeni gelir yetersizliği. Araştırmaya göre her altı çalışandan biri işinden memnun değil. Tüm çalışanlarda işten memnuniyetsizlik oranı yüzde 17,4 iken bu oran kadınlarda yüzde 16,5, erkeklerde yüzde 17,8. İşinden memnun olmayanlar, daha iyi bir iş bulamayacaklarını düşünmeleri sebebiyle başka bir iş arayışına girmediğini belirtiyor. Ücret yetersizliğine, çalışma saatlerinin uygunsuzluğuna ve terfi olanaksızlığına kadınların erkeklere kıyasla daha fazla maruz kaldıkları da raporda ifade ediliyor.