A Haber- A Para ortak yayınına konuk olan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ekonomi gündemine ilişkin soruları yanıtladı. Şimşek konuşmasının başında küresel piyasalarda yaşanan Kara Pazartesi' için değerlendirmede bulundu. "Küresel piyasalardaki oynaklık çalkantı geçici bir panik atağa benziyor" diyen Şimşek, "Çalkantı Japonya'da başladı. Neden? Çünkü; Japon yeni ile borçlanmak çok ucuz. Borç alıp dolara çevirip Amerikan hissesi almak çok rehavet görüyor. Japonya'da yenin dolara karşı değerlenmesi sebep oldu" ifadelerini kullandı.
Peki küresel çöküntü Türkiye'yi etkiler mi? Şimşek o soruya dikkat çeken bir yanıt verdi. "Petrol ve emtia fiyatlarında düşüş bizi olumlu etkiler" dedi.
Küresel piyasalardaki oynaklık veya çalkantı geçici bir panik atağa benziyor. Merkez üssü Japonya'dır ama yansımaları global oldu. Tetikleyen faktör ABD'nin yumuşak riski başaramaması riski ve resesyona girme riski; bilindiği gibi şirket değerlemeleri, piyasa değerlemeleri oldukça şişkin durumda. Eğer ekonomide yavaşlama olur şirket karlılıkları bunu destekleyici nitelikte olmazsa tabi ki bir düzeltme beklenebilir.
Uzun bir süredir Japon Yeni ile borçlanmak çok ucuzdu. Dolayısıyla Japon Yeni'nde borçlanıp onu dolara çevirip Amerikan hissesi almak Japonya'da oldukça ilgi gören bir ticaret şeklidir. Japonya'da son 1 ayda Yeni'in değerlenmesi söz konusu oldu. Yen dolara karşı bir ara yüzde 13 civarında değer kazandı. Bu da faizlerin yükselmesine sebep oldu. Bununla beraber bir düzeltme geldi. Görebildiğimiz kadarıyla bugünkü piyasaya yansımaları geçicidir. Burada önemli olan Amerika'nın başarıp başaramayacağıdır. Önümüzdeki dönemde verile bu çerçevede değerlendirilecek. Japonya'da yaşanan durum hariç Piyasa yumuşak inişin başarıldığını düşünüyor.
Pandemi sonrası enflasyon çok hızlı yükseldi sonra Para Politikası tepkisi geldi. Ancak buna rağmen küresel ekonomi her ne kadar yavaş büyüdüyse de resesyona girmedi. ABD'de güçlü büyüme nispeten devam edecek. Şu anda bir düzeltme hareketi vardır. Türkiye'ye yansımalarına bakacak olursak; küresel büyümede yavaşlama olacaksa bu bir taraftan risk iştahını olumsuz etkiliyor bize de olumsuz etki olur.
Ama beraberinde petrol ve emtia fiyatlarında düşüş getiriyor. Buradaki düşüş bizi cari açık ve enflasyon kanalıyla olumlu etkiler. Geçtiğimiz hafta Cuma gününe ve düne yani pazartesiye bakarsanız; piyasalar Fed'in çok daha hızlı ve fazla faiz indireceğini öngörmeye başladı. Küresel finansal koşullarında bu gelişmeler ışığında gevşemesi yine Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin lehinedir. Fon akışını etkileyebilir. Bizde çok aşırı yabancı pozisyonu yok. Son 1 yılda önemli kaynak girişi oldu ama geçmişe oranla ve başka ülkelere oranla buradaki konsantrasyon riski düşük.
Türkiye'nin bir hikayesi var. Bu bir dezenflasyon ve yapısal dönüşüm hikayesidir. Hikayesi olan ülkeler genelde bu tür olumsuz koşullardan daha az etkilenebilir.
Yabancı pozisyonun çok yüksek olmaması ve Türkiye'nin bir hikayesinin olması petrol ve emtia fiyatlarındaki düşüşün bize olumlu yansıyacak olması finansal koşulların gevşemesi bu türden çalkantıların Türkiye'ye yansımalarını sınırlar.
Reform programımız milletimizi pahalılıktan kurtaracak.