Merkez Enflasyonun Yükseliş Nedenlerini Açıkladı

Merkez Bankası aylık fiyat gelişmesi raporunda; temel mal grubu yıllık enflasyonunda maliyet etkilerine bağlı olarak bir yükseliş gözlenirken, talep koşulları maliyet şoklarının enflasyon üzerinde hissedilir olmasında rol oynadığı kaydedildi.Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) 2018 Nisan dönemi aylık fiyat gelişmesi raporunu açıkladı. Nisan ayında tüketici fiyatları yüzde 1,87 oranında arttı ve yıllık enflasyon 0,62 puan yükselerek yüzde 10,85 oldu. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,59 ve 0,80 puan artarak yüzde 12,54 ve yüzde 12,24 olarak gerçekleşti. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre temel mal ve enerji gruplarının katkısının sırasıyla 0,50 ve 0,46 puan arttığı, gıda grubunun katkısının ise 0,36 puan azaldığı gözlendi. Diğer yandan, hizmet ve alkol-tütün gruplarının katkısında önemli bir değişim olmadı.Rapora göre; mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları incelendiğinde, enflasyon ana eğiliminin yükseldiği gözlendi. Bu dönemde ana eğilim hizmet grubunda yatay seyretmeye devam ederken, temel mal grubunda belirgin bir oranda arttı. Bu gelişmelerle, çekirdek enflasyon göstergelerinin ana eğilimindeki yüksek seviyeler korundu. Nisan ayında hizmet grubu fiyatları yüzde 0,86 oranında yükseldi, grup yıllık enflasyonu yüzde 9,27 ile yatay seyretti. Bu dönemde, yıllık enflasyon ulaştırma hizmetlerinde gerilemeye devam ederken, haberleşme grubunda yatay seyretti; diğer gruplarda ise yükseldi.Ulaştırma hizmetleri yıllık enflasyonundaki düşüşte, yıllık enflasyonu baz etkisiyle gerileyen havayolu yolcu taşımacılığı fiyatları etkili oldu. Lokanta-otel grubunda yemek hizmetleri enflasyonu yatay seyrederken, konaklama hizmetleri enflasyonu turizmdeki toparlanmaya bağlı olarak güçlü bir yükseliş gösterdi. Diğer hizmetler grubu enflasyonundaki artışta ise döviz kuruna duyarlı olan kişisel ulaştırma araçlarının bakım-onarımı ile paket tur kalemleri öne çıktı.Temel mal grubu yıllık enflasyonu Nisan ayında 1,53 puan yükselerek yüzde 15,46’ya ulaştı. Bu dönemde yıllık enflasyon tüm alt gruplarda yükseldi. Dayanıklı mal grubundaki güçlü fiyat artışında otomobil ve mobilya gruplarındaki yükseliş (sırasıyla yüzde 4,70 ve yüzde 4,31) belirleyici oldu. Giyim grubunda üretici fiyatları son bir yıllık dönemde yüzde 5,73 oranında artarken, tüketici fiyatlarının aynı dönemde yüzde 12,04 oranında yükselmesi dikkat çekti. Diğer temel mal grubu fiyatlarındaki artışı ise konut bakım-onarım malzemeleri ile kişisel bakım ürünleri gibi ithal bileşeni yüksek ürünler sürükledi. Özetle, temel mal grubu yıllık enflasyonunda maliyet etkilerine bağlı olarak bir yükseliş gözlenirken, talep koşulları maliyet şoklarının enflasyon üzerinde hissedilir olmasında rol oynadı.Enerji fiyatları Nisan ayında yüzde 2,76 oranında arttı. Uluslararası petrol fiyatlarındaki artışa ve Türk lirasında gözlenen değer kaybına bağlı olarak akaryakıt ve tüpgaz fiyatları sırasıyla yüzde 4,70 ve yüzde 1,12 oranında artış kaydetti. Buna ek olarak, elektrik fiyatları bu dönemde yüzde 2,90 oranında yükseldi, belediyelerce belirlenen şebeke suyu fiyatları yüzde 1,23 oranında arttı. Bu gelişmelerle birlikte, enerji grubu yıllık enflasyonu 3,70 puan yükselerek yüzde 11,99 olarak gerçekleşti. Bir önceki yılın ikinci çeyreğindeki düşük baz da dikkate alındığında, kısa vadede enerji enflasyonundaki yukarı yönlü seyrin devam etmesi söz konusu oldu.Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Nisan ayında 1,56 puan azalarak yüzde 8,81 oldu. Bu dönemde yıllık enflasyon hem işlenmiş hem de işlenmemiş gıda gruplarında geriledi. Gıda grubu yıllık enflasyonundaki düşüşte temelde taze meyve-sebze fiyatlarındaki ılımlı seyre bağlı olarak gerileyen işlenmemiş gıda fiyatları etkili oldu. Öte yandan, kırmızı et fiyatlarında Ocak ayından itibaren gözlenen artış eğilimi Nisan ayında da devam etti (yüzde 4,33) ve ilk dört aydaki birikimli artış yüzde 12,73 seviyesine ulaştı. Yılın ilk çeyreğinde aylık bazda yüksek artışlar kaydeden işlenmiş gıda fiyatları Nisan ayında yüzde 0,58 oranında artarak ilk çeyreğe kıyasla daha ılımlı bir seyir izlemiş ve grup yıllık enflasyonu yüzde 13,98’e geriledi. İşlenmiş et ürünlerinde kırmızı et fiyatlarındaki gelişmelerin etkileri izlenirken, peynir ve diğer süt ürünlerindeki artışların ivme kaybettiği gözlendi. Bu gelişmelerle, taze meyve-sebze dışı gıda yıllık enflasyonu sınırlı bir düşüşle yüzde 12,41 oldu.Yİ-ÜFEYurt içi üretici fiyatları Nisan ayında yüzde 2,60 oranında arttı, yıllık enflasyon 2,09 puan yükselerek yüzde 16,37’ye ulaştı. Üretici fiyatlarında gözlenen seyirde döviz kuru gelişmeleri ile başta petrol ve metaller olmak üzere emtia fiyatlarındaki artışlar belirleyici oldu. Bu dönemde imalat sanayi yıllık enflasyonu 2,27 puan artışla yüzde 17,04 olarak gerçekleşti. İmalat sanayi fiyatlarındaki artışın alt gruplar geneline yayıldığı izlendi. Bu doğrultuda, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi de önemli ölçüde hızlandı.Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Nisan ayında fiyatlar tüm alt gruplarda güçlü artışlar kaydetti. Ara malı fiyatlarındaki artışta, demir-çelik, plastik ürünler, tekstil iplik ve elyafları, kimyasal ürünler; sermaye malı fiyatlarındaki yükselişte motorlu kara taşıtları ile parça-aksesuarları, metal yapı ürünleri ve makineler öne çıktı. Bu dönemde, dayanıklı tüketim malları fiyatları mobilya ve ev aletleri öncülüğünde yükselirken, dayanıksız tüketim malları fiyatlarındaki artışta et ve et ürünleri, basım hizmetleri, süt ürünleri, giyim eşyası ve çeşitli gıda ürünleri belirleyici oldu. Sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı maliyet baskıları bir önceki aya kıyasla artarak güçlü seyrini korudu.