Mesane nedir; idrarın biriktiği küre şeklinde bir organdır. İdrar, böbreklerden üreter kanalları ile mesaneye birikir. Ortalama kapasitesi 800 ml kadardır. Bu seviyeye geldiğinde tuvalete çıkma ihtiyacı hissedersiniz. Mesane özel yapısı sayesinde ortalama kapasitesinin üzerinde idrarı biriktirebilir.
Mesane neresidir pek çok kişinin merak ettiği bir sorudur. Yukarıdaki görselde kuru fasulye şekline benzeyen organ, böbreklerdir. Aşağı doğru inen kırmızımsı renkte olan yapı üreter kanalıdır. Böbrekler kandaki atılması gereken çeşitli maddeleri ve suyu süzer. Süzülen bu sıvı, yani idrar üreter kanalları ile mesaneye iletilir. Görselde üreter kanallarının birleştiği yuvarlak alan mesanedir.
Esneme özelliğine sahip bir organdır. Bu özelliğinden dolayı mideye benzetilebilir. Kas yapısı sayesinde böbrekler tarafından süzülen idrarı uzun süre depolayabilir. Zaten mesanenin asıl görevi de budur. Esnek duvar yapısının içerisinde tamamen kas bulunur. İdrar torbasının içi boşaldığında armuta benzeyen bir şekil alır. Bu haliyle 40-50 ml civarında bir yer kaplar. İdrarla dolduğunda yaklaşık 500 ml hacme ulaşır. İdrar boşaltımı gecikirse, bu hacim 800-900 ml’ye kadar çıkabilir. Mesane duvarında 3 katlı bir kas tabakası bulunur. Bu noktada, mesane hacmi artsa da kişiye rahatsızlık vermez. Mesane belli bir ölçüde dolduğunda beyne bir uyarı mesajı gönderilir. İlk uyarının yapılması ¼ oranında bir doluluk gerekir. Bu seviyede beyin, mesanenin kasılmasını baskılar ve uygun ortam oluncaya kadar sinyalleri keser. Mesane bu sırada dolmaya devam eder. Hala boşaltılmadıysa, tekrar şiddetli bir uyarı ile boşaltım talebinde bulunulur. Ancak uygun ortam yine mevcut değilse, beyin bu sinyalleri bastırabilir. Beyin boşaltım için uygun ortamın olduğunu düşünürse, mesane kasları kasılır ve idrar boşaltımı gerçekleşir. Mesanede görülen enfeksiyon gibi hastalıklar kadınlarda daha çok görülür. Bunun nedeni ise üretra kadınlarda daha kısadır. Bu fizyolojik farklılık da kadınları enfeksiyon riskine daha açık hale getirir.
Mesane hastalıkları; mesane iltihabı, kanseri ve idrar kaçırmadır.
Diğer adıyla sistit, idrar torbasının iltihaplanmasıdır. Çoğunlukla bakteriler enfeksiyona sebep olur. Kadınlarda üretranın kısalığından dolayı daha çok görülür. Erkeklerde daha az rastlanan bir durumdur. Hastalığa neden olan durum konusunda kesin bir bilgi henüz yoktur. Olası tahminler ise şu şekildedir:
Sistitin belirtileri sık idrara çıkma, mesanede basınç hissetmek, idrar sırasında ağrı ve acı hissi olarak görülür. Tedavi yöntemleri:
Sigara tüketimi ve kimyasallara maruz kalmak, bu kanser türüne neden olan durumlar arasında yer alır. Sigarada bulunan kimyasal maddeler kan dolaşımına girer, böbreklerden süzülür ve idrar torbasına gider. Bu maddeler hücre yapısını bozduğu için kanser riskini artırabilir. Mesane enfeksiyonu ve kemoterapi ilaçları da kanser riskini artırabilir. Hastalığın belirtileri arasında idrarla birlikte fark edilir biçimde kan gelmesi, idrar yaparken yanma ve ağrı, sık sık idrara çıkma isteği yer alır. Enfeksiyon belirtileri ile benzer olduğu için çok önemsenmez. Ancak özellikle risk grubunda bulunan kişiler bu şikayetleri yaşadığında, bir uzmana görünmelidir. Kesin tanı koymak için belli işlemler yapılır.
Bu işlemler:
Sistoskopik muayenede özel bir alet ile idrar yolundan içeri girilerek idrar torbasının direkt olarak görülebilir olması sağlanır. Böylece içerideki durum hakkında doktor gözlem yapabilir. Bu alette bulunan ışık ve mercekler doktora oldukça net bir görüş sağlar. Ayrıca eğer tümör varsa alet ile temizlenebilir. Şüpheli bir durum varsa sadece içeriden inceleme amaçlı parça alınır. Bu işlem kadınlarda mesane ağrısı veya rahatsızlık oluşturmaz. Erkeklerde lokal anestezi ile bu ağrının önüne geçilebilir. Bu muayene ve yapılan diğer işlemler sonucunda kesin bir tanı konulabilir.
Kanserin hangi evrede olduğuna, tümörün boyutuna ve çeşidine göre bir tedavi uygulanır. Düşük dereceli ve çok ilerlememiş olan evrede sistoskopi uygulaması ile tümörlü hücreler temizlenebilir. Bu işlem düzenli aralıklarla tekrar yapılmalıdır. Daha ileri seviyelerde ise yine sistoskopi ile kapalı şekilde tümör temizlenebilir ancak buna ek olarak ilaç da verilebilir. Kas dokusuna yayılmış ancak dokulara yayılmamış olan durumlarda radikal sistektomi denilen işlemle mesane, etrafında bulunan lenf bezleri ve prostat alınır. İdrar torbası görevi görmesi amacıyla ince bağırsaklardan yeni bir mesane yapılır.