Metallerin aktifliği birden fazla duruma göre değişkenlik gösterir. Ancak her metal aktif değildir. Metalik aktiflik durumu yukarıdan aşağı doğru yön çizer. Bu doğrultuda artış gösterir. Aynı periyottaki metaller ise sağdan sola doğru artış gösterir. Elektron verme özellikleri yüksek metallerin aktifliği nasıl artar? Metallerin aktifliği nasıl bulunur?
Metalik aktiflik, metallerin elektron verme isteğiyle ilgilidir. Bir başka deyişle metalik aktiflik, metallerin elektron verme eğilimleridir. Periyodik tabloda en aktif element grubu 1A yani alkali metallerdir. Örneğin Lityum (Li), Sodyum (Na) ve Potasyum (K) en aktif metallerdendir.
Yapıları gereği elektron verme eğilimleri oldukça yüksektir. Metalik aktiflik öncelikle aynı grupta bulunan element grupları üzerinde incelenir. Aynı grupta yer alıyorsa aktiflik durumları yukarıdan aşağı yöne doğru artış gösterir. Aynı periyotta ise metalik aktiflik, sağdan sola doğru belli bir düzenden hareketle artış gösterir. Kimyasal tepkimelerde elektron verme yatkınlığı fazla olan element yükselir.
Soy metaller ise kimyasal tepkimelere karşı en az istekli olan metallerdendir. Kullanılan aside bağlı olarak farklılık gözlenebilir. Bu durumda gaz çıkışları görülür. Bu noktada platin ve altın soy metalleri önemlidir. Bunlar hiçbir asit ile tepkime göstermezler.
Elektron verme eğilimi yüksek olan metal daha aktiftir. Metallerin indirgenme potansiyellerinden yararlanılarak yükseltgenme durumları belirlenir. Standart indirgenme elektrot gerilimi en küçük olan elementin yükseltgenme aktifliği en büyük olan demektir. Aktif olan metal, yükseltgen olmasının yanı sıra hem aşınır hem çözünür.
Metalik aktiflik ilgili elementin elektron verme isteği ile yakından alakalıdır. Metallerde kolay elektron veren daha aktif durumdadır. Atom yarıçapı büyüdükçe bir elementin daha elektron verme eğilimi artar ve böylece daha aktif olur.
Metalik özellik arttıkça elektron verme isteği yani metalik karakter ile birlikte yörünge sayısı, atom hacmi ve çapı da artış gösterir. Ametallerde ise elektron alma eğilimi arttıkça metalik aktiflik artar. Ancak değerlik elektron sayısı değişmez.
Metallerin yükseltgenme potansiyellerinin sıralamasından metallerin aktiflik sıralaması anlaşılır. Metallerin elektron verme istekleri yani aktiflik durumları M > X > T > Z şeklinde sıralanmaktadır.