Dünyada; ilkbahar, yaz, sonbahar ve kış olmak üzere 4 mevsim yaşanır. Mevsimlerin her birinin özellikleri birbirinden farklıdır. Mevsimlerin nasıl oluştuğu ve hangi özelliklere sahip olduğu, araştırılan konulardan biridir.
Mevsimler gece ve gündüzün meydana gelmesi ile yakın bir ilişki içindedir. Güneş etrafında yolculuk yapan Dünya'nın bu hareketi, mevsimleri meydana getirir. Gece ve gündüz oluşumu, Dünya’nın Güneş çevresinde dönerken aynı zamanda kendi etrafında da dönmesi sonucu ortaya çıkar. Bu hareket gerçekleşirken gün ve gece sürelerinde değişimler ortaya çıkar. Mevsimlerin oluşumu Dünya’nın hareketleri neticesinde söz konusu olur. Dünya’nın hareketleri neticesinde her yıl 4 mevsim meydana gelir.
Dünya'nın Güneş etrafındaki yolculuğu ile gerçekleşen yörünge düzlemi ve Dünya’nın dönme ekseninin yaptığı açı neticesinde mevsimler yaşanır. Dünya, Güneş etrafında dönerken Kuzey ve Güney Yarım Küre’de mevsim farklılıkları meydana gelir. Mevsimlerin oluşmasındaki temel nedenlerinden biri de eksen eğikliğidir. Mevsimlerin oluşumu sırasında eksen eğriliği dışında başka sebepler de vardır. Aşağıda maddeler halinde mevsimler nasıl oluşur sorusunu yer almaktadır.
Gündönümü zamanları, gündüz sürelerinin uzamaya ya da kısalmaya dönmüş olan sürelerini içerir. Güneş ışınlarının Ekvator'a dik düştüğü ve tüm dünyada gece ve gündüz sürelerinin eşit olduğu tarihler, ekinoks tarihleri olarak kabul edilir.
Dünya’nın Güneş’in çevresinde dönmesi sonucu 4 mevsim oluşur. Dünya’nın Güneş'in çevresinde dönme hızına bağlı olarak hava sıcaklığı da değişir. Güneş’ten her zaman diliminde farklı ısı yayılır. Bu da mevsimlerin ortaya çıkmasında önemli bir sebeptir.
Dört mevsimin yaşandığı yerlerde sıcaklık farklılıkları daha belirgin görülür. Kutup bölgeleri her zaman diliminde soğuktur. Mevsimler, Güneş’in Dünya’nın yörüngesindeki farklı konumları neticesi olarak ortaya çıkar. Kuzey ve Güney Yarım Küre’de her zaman birbirinden farklı sıcaklık değerleri görülür.
Dünya’nın kendi çevresinde dönmesinin en önemli sonuçlarından biri gece ve gündüzün yaşanmasıdır. Dünya’nın kendi etrafında dönmesinin mevsimler ile ilgisi ise; Dünya’nın kendi etrafında dönüşü ile sıcaklık farkları değişmesi ve bu da mevsimlerin oluşmasında etkili olması şeklinde açıklanabilir.
Dünya hem Güneş’in hem de kendi çevresinde dönerek farklı oluşumlar ortaya çıkarır. Dünya'nın, Güneş çevresindeki dönüş süresini 365 gün 6 saatte tamamlamasıyla, 1 yıllık zaman dilimi yaşanır. Dünya’nın Güneş çevresinde dönmesi mevsimlerin oluşmasında önemli bir role sahiptir. Ayrıca eksen eğikliği de mevsimlerin oluşumunda temel etkenlerden biridir.
Yarım kürelerde mevsimler birbirinden farklı yaşanır. Kuzey Yarım Küre’de yaz aylarının etkileri hissedilirken, Güney Yarım Küre’de kış aylarının etkileri görülür. Tam tersi olarak, Kuzey Yarım Küre’de ilkbahar mevsimi yaşandığında, Güney Yarım Küre sonbahar mevsimini yaşar.
Dört mevsimin ortaya çıkması, Dünya’nın eksen eğikliği ve yıllık hareketleri ile açıklanır. Mevsim oluşumlarının ilk günleri ise mevsimlerin başlangıcı olarak kabul edilir. Bu günler, “Gündönümü” olarak adlandırılır. 21 Mart ve 23 Eylül tarihleri ekinoks tarihlerdir. 21 Aralık ve 21 Haziran Solstis tarihini ifade eder.