BALIKESİR (AA)- HAKAN FİRİK - Balıkesir'in Edremit ilçesinde zeytin, erik, şeftali ve badem gibi meyvelerin çekirdekleri ile Kazdağları'nın eteklerinden toplanan bazı şifalı bitkiler ve tohumları, köylü kadınların elinde takıya dönüşüyor.
Meyvelerin çekirdeklerinin bir yıl kurutulmasının ardından kadınlar tarafından üretilen takılar, Tahtakuşlar Mahallesi'nde bulunan Alibey Kudar Etnografya Galerisi'nde satışa sunuluyor.
Fiyatları 5 ile 20 lira arasında değişen takıların satışından elde edilen kazancın yarısına ortak olan köylü kadınlar aile bütçelerine de katkıda bulunuyor.
Galerinin müdürü Mustafa Selim Kudar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kazdağları'nın başlı başına bir hazine olduğunu, bu hazineyi en iyi şekilde değerlendirmek için organik takılara yöneldiklerini söyledi.
Kudar, bu sene daha detaylı ve yeni tasarımlarla organik bitkilerden takılar yaptırdıklarını belirterek, "2018 sezonunda sattığımız bütün organik takıları köyümüzdeki kadınlara yaptırıyoruz. Organik takıların tasarımı tamamen bana ve eşime ait. Eski Türkmen takı objelerinden esinlenerek takılar tasarlıyoruz." diye konuştu.
- "Galeride, kermes gibi sergileyip satışını yapıyoruz"
Takıları yaparken doğayı da kullanmak gerektiğini ifade eden Kudar, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bu takılarla hem kültürümüzü tanıtıyoruz hem de köylülere ekonomik bir desteğimiz olsun diye galeride bir kermes gibi sergileyip satışını yapıyoruz. Mesela genç kızlara tohum takılır. 'Sen bir tohumsun' denir. Toprağa düşecek veya evlenecek çocuğu olacak, bir meyve verecek gibi düşüncelerle genç kızlara bol tohumlar takılır. Tohumdan zeytin çekirdeğine kadar çeşitli takılar takılır. Bu sene zeytin çekirdeklerini değerlendirdik. Tabii her şey bir iki yıllık hazırlık sonunda oluyor."
- Zeytin, erik, şeftali çekirdekleri
Kudar, yerli tohumları korumaya almak, onlara sahip çıkmak gerektiğini vurgulayarak, şunları dile getirdi:
"Bir domates, salatalık tohumu yok artık. Ama zeytinlere bari sahip çıkalım diye yediğimiz zeytinleri biriktirerek ya da komşularımızdan toplayarak hazırlığımızı yaptık. Zeytin çekirdekli takılarımızı genç kızlar için hazırladık. Diğer erik, şeftali çekirdekleri ile badem, ceviz gibi kabukluların da değişik tasarımlarla burada tanıtımına başladık. Bu sene yaptıklarımız arasından badem ve değişik tohumlardan takılarımız oldu. Genç kızlar bu tohumu koruyacak ve bol takı oradan geliyor. Tohum bolluk, bereket ve zenginlik sembolüdür. 50 çekirdekli takısı olan 50 ağaçlık zeytinliğe sahip. Bin yıllık bir ağaç zeytin. Doğayı koruyacaksın ki sana verecek ya da toprağa vereceksin ki geri dönüşü olacak. Bir kız başka bir yere gelin gideceği zaman bütün tohumlardan takılır o şekilde uğurlanır o da gittiği yere bolluk bereket getirirdi."
- "Ana kokusu"
"Ana kokusu" adı verilen tohumların genç kızlara taktırıldığını anlatan Kudar, eski inanışları şöyle anlattı:
"Bu tohumları genç kızlara taktırıyorlarmış. Kız, 'Büyüdüm ben evleneceğim çocuk yapacağım' mesajını vermek için karanfillerden takılar takmaya başlıyor. Karanfil o kişinin evlenme niyetini gösteriyor ve oksijen açısından çok faydalı olduğu için çocuk oluncaya kadar karanfil takıyor. Dünyanın her yerinde gelin takısı karanfildir. Anne olan kişinin sütünü çoğaltan boy otu var. 'Tarhana otu' diye de bilinir boy otu. Bu da annenin boynuna takılır ve çocuk o kokuyla büyüdüğü için annesini hatırlar. Bundan dolayı boy otuna 'Ana kokusu' diye isim takılır. Bunlardan annelere hazırladık. Soyluysa gerdanlık takar. Onun için de çam fıstık kozalaklarının parçalarından çok özel takılar yapıldı."