Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın, "Türkiye, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nde (IKBY) yapılacak 'bağımsızlık referandumu'na ilişkin nihai tavrını 22 Eylül'de ortaya koyacak", "Barzani, bizim bu konudaki hassasiyetimizin ne denli ileri olduğunu çok açık ve net görecek" sözleriyle işaret ettiği Milli Güvenlik Kurulu (MGK) toplantısına bir gün kaldı. Kulislere, referandum kararından geri adım atılmaması durumunda Kuzey Irak'a askeri müdahalenin gündeme gelebileceği iddiası yansıdı.
IKBY'ye yönelik ekonomik ve ticari yaptırımların da gündeme getirilebileceği belirtiliyor. Kerkük Yumurtalık Petrol Boru Hattı'ndaki trafik ile Habur ve Hamzabeyli sınır kapılarından yapılan geçişlere kısıtlamalar getirilebileceği belirtiliyor.
Askeri müdahale iddialarına yol açan gelişme ise, Irak Başbakanı Haydar el-İbadi ile Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın açıklamaları oldu.
IKBY Başkanı Mesud Barzani'nin, ertelenmesi için "Bağımsızlık konusunda belirli bir takvime bağlı kalarak müzakere başlatılsın" şartını koştuğu referandumla ilgili olarak Haydar el-İbadi, 16 Eylül'de yaptığı açıklamada şöyle konuştu:
"Bağımsızlık referandumu şiddetle neticelenirse askeri müdahaleye hazırız."
"AYNI İSTİKAMETE BAKIYORUZ"
Bir gün sonra (17 Eylül 2017) Erdoğan da, "Irak'ın bölünmez bütünlüğü konusunda Ibadi ile aynı istikamete baktıklarını" belirterek Mesud Barzani'ye tepki gösterdi. Barzani'nin "Irak'ın bölünmesine yönelik olarak adımlar attığını" belirten Erdoğan, sözlerinin devamında şunları kaydetti:
"Ben MİT Müsteşarımı (Hakan Fidan) gönderdim, yanlış yolda bir devam var. Şu ana kadar biz, sizinle oturup bu işi konuştuk. Sen hâlâ direniyorsan, kusura bakma. Donald Trump'la yapacağımız görüşmede de benim gündem maddelerimden bir tanesidir"
"REFERANDUMU DURDURMAK İÇİN GÜÇ KULLANIMI SÖZ KONUSU DEĞİL"
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise, kulislere yansıyan iddianın aksine "referandumu durdurmak için bir güç kullanımının söz konusu olmadığını" söyledi. Çavuşoğlu, dün (19 Eylül 2017) yaptığı açıklamada konuya ilişkin olarak kendisine yöneltilen bir soruya şu yanıtı verdi:
"Referandum ciddi bir mesele. Bu büyük bir hata ve uluslararası toplumdan da herhangi bir destek görmedi. Bölge ve Irak’ta istikrarın yitirilmesine sebep olacak.
Perşembe günü Fransız mevkidaşım Jean-Yves Le Drian’la düzenlediğimiz basın toplantısında gelen 'Türkiye referandumu durdurmak için güç kullanacak mı?' sorusu üzerine o cevabı vermiştim. Ancak güç kullanımı söz konusu değil. Buradaki mesele istikrar, güvenlik, ulusal birlik ve Irak’ın toprak bütünlüğü."
TİCARİ YAPTIRIMLAR DA GÜNDEME GELEBİLİR
Öte yandan, IKBY'ye yönelik ekonomik ve ticari yaptırımlara gidilebileceği duyumları da kulislere yansıyanlar arasında... Kerkük Yumurtalık Petrol Boru Hattı'ndaki trafik ile Habur ve Hamzabeyli sınır kapılarından yapılan geçişlere kısıtlamalar getirilebileceği belirtiliyor.
GÖZLER MGK VE BAKANLAR KURULU TOPLANTILARINDA
"Referandum" gündemi nedeniyle 27 Eylül'den 22 Eylül'e çekilen MGK toplantısında, oluşabilecek yeni fiili durum kapsamlı olarak ele alınacak.
Habur sınır kapısının kapatılması ve petrol sevkiyatının kısıtlanması gibi yaptırımların değerlendirilmesi beklenen toplantıdan, "askeri müdahale" kararının da çıkabileceği ileri sürülüyor.
MGK'dan "Kuzey Irak'a askeri müdahalede bulunulmasına" ilişkin tavsiye kararı çıkması durumunda gözler, aynı gün toplanacak Bakanlar Kurulu'na çevrilecek. Toplantıda, MGK'nın tavsiye kararı değerlendirilecek.