Midyat'ta Hristiyan Mimarisi Için Arkeolojik Yüzey Araştırması

Mehmet Halis İŞ/MİDYAT (Mardin), (DHA)- MARDİN'in Midyat İlçesi'nde, Ortaçağ Dönemi'ne ait kültürel mirasını ortaya çıkarmak amacıyla merkez ve köylerde 'Hristiyan Mimarisi' konusunda arkeolojik yüzey araştırması başladı. Van'daki Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Tahsin Korkut başkanlığındaki ekip tarafından başlatılan tescil olmayan kültür varlıkları yüzey araştırması, Midyat'ın tarihinin aydınlatılmasına ışık tutacak.
Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan alınan izinle Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Tahsin Korkut'un başkanlığındaki bir ekip tarafından Mardin ve Batman illeri ve ilçelerinde, 'Hristiyan Mimarisi' konusunda 5 yıl süre ile Ortaçağ Dönemi, taşınmaz kültür varlıklarına yönelik arkeolojik belgeleme ve tespit çalışması araştırması başladı. YYÜ, Midyat Kaymakamlığı, Midyat Belediyesi, Mardin Müzesi ve Midyat Kütüphane Müdürlüğü'nün maddi ve manevi destekleriyle Süryaniler'in Metropolitlik Merkezi olan Mor Gabriel Manastırı ile Güngören (Keferbe), Yayvantepe (Kartmin), Doğançay (Mizizah), Barıştepe (Selhe), Çayırlı (Kefnas), Mercimekli (Hapsinas) ve Anıtlı (Hah) köylerinde arkeolojik yüzey araştırması yapacak.
Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Tahsin Korkut, Midyat'ın tarihi birikimiyle, kültür turizmi açısından da önem taşıyan bir merkez olduğunu belirterek, yüzey araştırmaları akabinde elde edilecek verilerin, Midyat ve ülkenin kültürel mirasının ortaya çıkarılmasına önemli katkılar sağlayacağını söyledi. Mardin ve Batman'daki Hristiyan dini mimarisi açısından da çok önemli bir çalışma yürüttüklerini anlatan Yard.Doç.Dr. Korkut, şöyle konuştu:
"Midyat'ta İlk kez Kültür Ve Turizm Bakanlığı'nın izniyle 'Turabdin' dediğimiz Mardin ve Batman illerini kapsayan Hristiyan dini mimarisini, sanat tarihi açısından bir yüzey araştırması yapacağız. Mardin'in tüm ilçeleri önemli ama özellikle Midyat'ta çok zengin bir kültür mirası ile karşılaşıyoruz. Ortaçağ taşınmaz kültür varlıklarının tespiti, tescili olmayan yapıların tescil işlemlerinin başlatılması için gerekli mercilere başvurulması, daha sonra yapılan araştırmaların uluslararası sempozyum ve tebliğlerle bildirilmesi ve çalışma tamamlandıktan sonra bunların bir kitap halinde 'Midyat Kültür Envanteri' veya 'Midyat Turabdin Mimarisi' şekilde yayınlanması bizim için büyük önem taşıyor. Alanında uzman, bilimsel bir kadro ile bu yıl bu çalışmayı başlattık ve sürdürüyoruz. Güngören, Yayvantepe, Doğançay, Barıştepe, Çayırlı, Mercimekli ve Anıtlı köyü ve kırsalındaki taşınmaz kültür varlıklarının tespit ve mevcut durumları hakkında bilimsel incelemeler yaptık. Bu şu açıdan da önemli, tabi gittiğimiz yerlerde köy halkı, muhtarlar başta olmak üzere 'neden geldiğimizi' soruyorlar, bunu öğrenmek istiyorlar. Biz de bunu açıklarken, niçin geldiğimizi söylerken aynı zamanda köylü kardeşlerimizin, arkadaşlarımızda da bir tarih koruma ve kültür bilinci oluşuyor. 4-5 yıl, belki de daha fazla sürecek bir çalışma olacak. Çünkü bazı hiç görülmeyen veya ilk kez karşılaşılabilecek durumlarımız oluyor. Tanımlamalarda bazen bizde zorlanabiliyoruz. Yerinde ölçü alıyoruz GPRS cihazlarımız, teknik cihazlarımız, ekipmanlarımız var. Mimarımız hemen yerinde ölçüleri alarak projelendiriyor ve röleve planlarını çıkarıyor."
Süryani Anıtlı Köyü Muhtarı Habib Doğan da yapılan çalışmaları takdirle karşıladığını ifade ederek, yapılan bu çalışmanın kendileri için çok önemli olduğunu vurguladı. Muhtar Doğan, şöyle dedi:
"Buraya gelmeleriyle çok mutlu olduk. İlk kez böyle bir üniversite heyeti ile birlikte geliyor ve böyle bir çalışma yapıyorlar. Şuana kadar gelenler belki şahsi geliyorlardı, yada sadece gelip görüp gidiyorlardı. Biz Süryaniler içinde önemlidir. Çünkü çok acı şeyler gördük. Çoğu dönemde ayakta olan şeyleri (tarihi yapı) gördük, ama şimdi bakıyoruz onlardan, o tarihten hiçbir eser kalmamış. Bizler içinde iyi bir şey olacak. Çünkü bu bir tarihi değerdir. İlk başta Süryanilerindir ama hepimizindir. Yapılan çalışmalarla bu yapılar daha fazla ayakta kalacak."