Miras süreçleri bazen beklenenden daha uzun sürebilir. Bunun nedeni olarak miras bırakılan kişilerin kendi aralarında anlaşılamaması, mirasçıların herhangi bir miras maddesine ya da mirasçıya itiraz etmesi olabilir. Bu gibi durumlarla miras davaları açılır ve miras hukuku doğrultusunda işleyen süreçler karşılıklı itirazlarla uzayabilir.
Bazı durumlarda ise ölen kişiden mirasçıları olan kişilere kalan her türlü mal ya da para sorunsuz bir biçimde paylaştırılır. Her tür durumda da miras hukukuna göre düzenlenen ya da istenen bazı belgeler vardır. Bunlardan biri de mirasçılık belgesidir.
Medeni Kanun’un 598. maddesinde yer alan mirasçılık belgesi, ölen kişinin ardından kalan mirasın üzerinde hak sahibi olan herkesi tek tek ve sahip olduğu miras payı ile birlikte gösteren, resmi geçerliliği olan bir belgedir. Veraset ilamı olarak da bilinmektedir. Bu belgeyi çıkaran kişiler, kendisine miras kalan taşınabilir ya da taşınmaz olduğu fark etmeksizin tüm miras kalemlerinin üzerinde hakkı olduğunu resmi ve yazılı olarak kanıtlamış olur.
Eğer hukuki açıdan herhangi bir karşıt durum söz konusu değilse, mirasçılık belgesinde tüm mirasçı olan kişiler ve pay sahibi olduğu birimler ve oranlar yer alır. Bu sayede bu belge üzerinde adı olan miras sahipleri arasında kanuna uygun olarak paylaşım yapılabilmektedir.
Mirasçı olan kişiler, özel şirketlerde, devlete ait kurum ve kuruluşlarda ya da banka gibi finans işletmelerinde bazı işlemleri yapmak için mirasçılık belgesine gereksinim duyabilirler. Bu tür durumlarda kurumlar kişiden mirasçılık belgesi talep ederler. Bu belge elinde bulunmayan mirasçı, hiçbir miras intikal işlemi yaptıramaz. Veraset ilamı ya da mirasçılık belgesi sayesinde mirasçı olan kişilerin pay sahibi ve hak sahibi olduğu tüm mallar bu belge üzerinde yazılı olduğu için önemli bir belgedir. Mirasçılar başka türlü miras haklarını ve sahi oldukları payları ispat edemez.
Ölen kişinin mirasçılarının vakit kaybetmeden mirasçılık belgesi çıkartması gerekir. Bu belgeyi alabilmek için Sulh Hukuk Mahkemeleri ya da noterliklere başvuru yapılabilir. Miras sahibi olan kişilerden en az biri başvuru yapmalıdır. Başvurunun ardından belge alınabilmektedir. Noter ya da hakim, başvuru olmadan bu belgeyi düzenleyemez. Talepte bulunacak olan miras sahibi, mirasçılık belgesi alabilmek için ilgili kuruma başvurmadan önce bazı belgeleri hazır bulundurmalıdır. Bu belgeler şunlardır:
Mirasçılık belgesi olarak bilinen belge aynı zamanda veraset ilamı adı ile de anılmaktadır. Bazı kişiler veraset ilamı derken bazıları ise mirasçılık belgesi ifadesini kullanabilmektedir. Gerekli belgelerin noterliklere ya da Sulh Hukuk mahkemelerine teslim edilmesi halinde belge çıkartılabilmektedir. Bazı durumlarda noterlik kanunu gereğince noterliklerden bu belge alınamayabilir. Bu tür durumlar için talebin direkt olarak Sulh Hukuk mahkemelerine yapılması daha doğru olacaktır.