İtalya'nın Floransa şehrindeki Rönesans sırasında Leonardo da Vinci tarafından kavak bir pano üzerine Sfumato tekniği ile resmedilmiş 16. yüzyıl yağlı boya portresi Mona Lisa, Louvre Müzesi'nde Francesco del Giocondo'nun karısı, Lisa Gherardini Portresi başlığı altında sergileniyor. Her yıl binlerce ziyaretçi tarafından görülen bu tablo yüzyıllardır gizemini koruyor. Mona Lisa tablosu hakkında ortaya atılan rivayetleri sizler için derledik. İşte Mona Lisa’nın sırrı...
Mona Lisa tablosu filozof, astronom, mimar, mühendis, mucit, matematikçi, anatom, müzisyen, heykeltıraş, botanist, jeolog, yazar ve ressam olan Da Vinci tarafından 1503 yılında çizildi. Da Vinci’nin tabloyu tamamlaması 3-4 yıl sürdü. Ünlü ressam bu zaman dilimi içinde birçok başka eser ortaya koydu. Mona Lisa tablosunun çiziminin zaman uzun sürmesi ‘Akıllara tablo yarım mı kaldı?’ sorusunu getirdi. Dönemin önemli sanatçılarından ve sanat tarihçilerinden biri olan Giorgio Vasari’nin “Tablo üzerinde dört yıl oyalandı ve tabloyu bitiremedi” sözleri ise ortaya atılan bu tezin kaynağını oluşturdu.
Mona Lisa’nın aslında Madonna Lisa’nın kısaltması olarak biliniyor. Tablonun ismine dair pek çok rivayet bulunuyor. Mona Lisa’yı bazı kesimler “Leydim Lisa” olarak çevirirken bazı kesimler ise “Benim Kadınım Lisa” çevirisini kullanıyor.
Mona Lisa tablosunda resmedilen kadına dair yüzlerce söylenti bulunuyor. Ancak kimse bu kadının kim olduğuna dair kesin bir bilgiye henüz sahip değil. Rivayete göre bu kadının Da Vinci’nin sevgilisi Mon Salai olduğu söyleniyor. Ünlü ressam sevgilisinin adının harflerini değiştirerek ‘Mona Lisa’ adını oartaya çıkarttığı konuşuluyor. Aynı zamanda resimde poz veren kadının 1479 yılında Floransa’da doğan İtalyan soylusu 24 yaşındaki Lisa Maria De Gherardini olduğuna inanılıyor. Ortaya atıla bir diğer fikir ise tablonun Caterina Storza olduğudur. Son teorisi ise resimdeki genç kadının SonFloransa yöneticisi Giuliano de’ Medici ya da Mantua’nın markizi olan Isabella d’Este olabileceğini öne sürüyor. Portredeki kadının kim olduğu kesin olarak bilinmemekle beraber Louvre Müzesi'nde Francesco del Giocondo'nun karısı, Lisa Gherardini Portresi başlığı altında sergileniyor.
Mona Lisa tablosunu belki de en esrarengiz hale getiren poz veren kadının yüzündeki surat ifadesidir. Yaklaşık 5 yüzyıldır devam eden tartışmalar resimdeki kadının mutlu mu yoksa üzgün mü olduğu konusunda yapılıyor. Hatta bu konuda bir karara henüz varmış değil. Harvard Üniversitesi’nde profesör olan Margaret Livingstone, ‘düşük uzamsal sıklıklar’ sebebiyle ziyaretçiler portredeki kadının gözlerine baktığında bir gülümseme oluşuyor şeklinde bir açıklamada bulundu.
Tablonun gizemini çözmek için ‘Duyu Tanımlama’ programları kullanıldı. Hollandalı araştırmacılar tarafından geliştirilen 2005 yılındaki saptamalara göre resimdeki kadın %83 mutlu, %9 iğrenmiş, %6 korkmuş ve %2 sinirli bir ruh haline sahip!
Mona Lisa tablosunun üzerinde yapılan araştırmalar sonucunda mikroskoplar ve resmin çözünürlüğü üzerine incelemeler yapıldı. İncelemelerin neticesinde tabloda gizlenmiş şekilde duran rakam ve harflere rastlandı. Sanat tarihçisi Silvano Vinceti tarafından yapılan açıklamada tabloda “LV” harflerine rastlandı. Bu harfler ressamın imzası olarak yorumlandı. LV harflerinin dışında tabloda yer alan kadının sol güzünde belli olmayan CE ve B harfleri görüldü. Arka planda bulunan köprünün kemerisnde ise 72 sayısı ortaya çıktı.
Mona Lisa’nın portresindeki yüz ifadesi nedeniyel pek çok kişi tarafından resmin arka planı yok sayıldı. Dikkatli bakıldığında muhteşem bir manzara göze çarpıyor. İtalyan tarihçi Carla Glori, arka planda bulunan köprünün Ponte Gobbo ya da Ponte Vencchio olduğunu iddia etti. Kuzey İtalya’nın Piacenza bölgesinde küçük bir köy olan Bobbia’da bulunan köprünün 1472 yılındaki yıkıcı sel felaketine atıfta bulunmak için resme eklendiği söyleniyor.
Yüzyıllar geçtikçe Mona Lisa portresi ‘Zamansız güzellik’ olarak anılmaya başlandı. Portrede yer alan kadının bakışları nereden tabloyu izlerseniz izleyin size bakıyor gibi gözüküyor. Altın orana tamamen uyan tablo adeta resim sanatının mihenk taşını oluşturuyor. Da Vinci’nin resmettiği kadının hasta olduğu yönünde de bazı rivayetler bulunuyor. Hastalığın nedenini ve sonucunu bilimeyen Da Vinci’nin bütün hatlarıyla karşısında gördüğü kadını resmetmesi Mona Lisa’nın etkileyeceğini katmerlendiriyor.