Rejim ve muhalefet temsilcilerinin birbirlerini suçladığı konferansın açılışına Suriye Dışişleri Bakanı ile BM Genel Sekreteri arasındaki diyalog damga vurdu.
Suriye'de iç savaşın başlamasının ardından rejim ve muhaliflerin temsilcilerinin ilk kez masaya oturmasını sağlayan konferansın açılışı, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-mun'un konuşmasıyla yapıldı. Ban konuşmasında, "Suriye'de yaklaşık üç yıldır süren acı verici çatışmaların ardından bugün umut günü... Suriye halkına hizmet etmek için muazzam bir fırsat ve sorumluluğa sahipsiniz" dedi.
Ban'ın ardından konuşan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da konferansa katılan tarafların "tarihi bir sorumluluk" taşıdığını ifade etti. Lavrov, "Müzakereler basit ve çabuk olmayacak" diye de ekledi.
ABD Dışişleri Bakanı Kerry ise "Beşar Esad'ın kurulacak geçici hükümette yer alması hiçbir şekilde söz konusu olamaz" diyerek, Washington'ın çözüm sürecindeki duruşunu yineledi.
Kerry, "Kendi halkına karşı bu gaddarca karşılığa öncülük eden adamın hüküm sürme meşruiyetini yeniden elde etmesinin tahayyülü mümkün değildir. Tek adam ve onu destekleyenler bir ulusu ve bir bölgeyi daha fazla rehin tutamaz. Bir ülkeye liderlik etme hakkı ne işkenceyle, ne fıçı bombasıyla, ne de füzelerle elde edilebilir. Bu hak ancak halkın iradesiyle alınabilir ve bu iradenin şu anda nasıl ortaya çıkacağını hayal etmek güç" dedi.
TÜRKİYE'Yİ DE SUÇLADI
Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim muhalifleri vatana ihanetle suçladığı konuşmasında, Suriye'nin Türkiye dahil komşularının "teröristlere" destek verdiğini iddia etti. Başbakan Erdoğan'ı da muhalifleri desteklemekle suçlayan Muallim, "Erdoğan olmasaydı bunların hiçbirisi olmazdı. Sihrin bir gün sihirbaza döneceğini bilmiyorlardı. Terörün dini yoktur" dedi.
"Komşunuzun evi yanarken, sizin eviniz güven içinde olamaz" ifadesini kullanan Muallim; Suriye'nin komşularının, muhaliflerin ülkede yaptıklarını "kutsadığını" iddia etti.
Kerry'nin sözlerine de yanıt veren Muallim, Suriyeliler dışında kimsenin Esad'ı iktidardan almaya hakkı olmadığını ifade etti.
"SEN NEW YORK'TA YAŞIYORSUN"
Muallim'in, kendisinden konuşmasını 1-2 dakika içinde bitirmesini isteyen Ban'a dönerek, "Sen New York'ta yaşıyorsun. Bense Suriye'de. (Daha uzun) konuşmaya hakkım var" demesi, ardından da "Tamam 20 dakika içinde bitiyorum" diye eklemesi, salonda gülüşmelere neden oldu.
Yaklaşık 20 dakika sonra ise "Son cümle lütfen" diye araya giren Ban'a "Tamam" yanıtı veren Muallim, BM Genel Sekreteri'nin "Sözünüzü tutun lütfen" lafı üzerine, "Suriye her zaman sözünü tutar" cevabını verdi. Suriyeli Bakan'ın bu sözlerinin ardından da salondan gülüşme sesleri yükseldi.
MUHALİFLERİN TAVRI NET
Kerry gibi Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu'nun (SMDK) Başkanı Ahmed el Carba da Esad'ın iktidarda kalmasının söz konusu olmadığını belirtti.
Carba ayrıca, Esad güçlerini Suriye'deki El Kaide bağlantılı gruplara destek vermekle suçladı ve rejimi acilen Cenevre-1 anlaşmasına uymaya ve iktidarı geçici hükümete devretmeye çağırdı. Suriye’deki işkence görüntülerini de hatırlatan Carba, bu görüntüleri İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazi kamplarında işlenen suçlara benzetti.
DAVUTOĞLU: REJİM İNSANLARI KANDIRAMAZ
Konferansta, BM Güvenlik Konseyi üye ülkeleri, Esad rejiminin temsilcileri ve muhaliflerin ardından ilk konuşma sırasına sahip ülke Türkiye adına konuşan Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ise şunları söyledi:
"Biz Suriye'de kimlerin terörist olduğunu biliyoruz. Rejimin temsilcileri insanları kandıracağını sanıyor. Suriye'de suç işleyenler cezasız kalmamalı. Suriye'deki şiddet sona ermeli. Öncelikle, bu savaşların durdurulması gerekiyor. Korkunç 11 bin fotoğraf gördük. Sistematik bir şiddet var. Nürnberg'den yana böyle korkunç işkence fotoğrafları görmemiştik. Bunlar insanlık suçudur ve bu suçu işleyenler cezalarını çekmeli. Uluslararası toplum bu duruma nasıl gözlerini kapatabilir? Her gün rejim yüzünden bu kadar insan ölürken nasıl kayıtsız kalabilir?"
CUMA GÜNÜ CENEVRE'YE GEÇİLECEK
Cenevre Gölü kıyısındaki Montrö Sarayı'nda başlayan ve cuma günü Cenevre'de devam edecek konferansta muhalifleri SMDK Başkanı Carba, rejimi ise Suriye Dışişleri Bakanı Dışişleri Bakanı Velid Muallim temsil ediyor.
Konferansa Türkiye'nin yanı sıra ABD, Rusya, İngiltere, Fransa, Çin, Almanya, Katar, Suudi Arabistan, Brezilya, Kanada, Norveç, Hindistan, Japonya, Endonezya, Güney Afrika, İsveç, İsviçre, Vatikan, Yunanistan, Belçika, Danimarka, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, İspanya, Güney Kore, Avustralya, Meksika, Mısır, Cezayir, Irak, Ürdün, Kuveyt, Lübnan, Umman, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Fas katılıyor. Konferansın katılımcıları arasında Arap Birliği, Avrupa Birliği ve İslam İşbirliği Teşkilatı da bulunuyor.