Batı Afrika’da Batı Sahra ile Senegal arasında bulunan küçük ülke Moritanya’da dünyanın birçok yerinde geçerli bir güzellik kaidesi işlemiyor. Bu toplumun en güzel kadınları en şişman olanlar. Zayıf kadınlara ise yiyecek ekmek bile alamayacak kadar fakir gözüyle bakılıyor. Ancak bu durum kadınları özgürleştirmiyor, aksine üzerlerine çok daha ağır yükler bindiriyor.
Moritanya’da evlenme çağına gelmiş kadınların “hayırlı bir kısmet” bulabilmeleri için şişman olmaları gerekiyor. Dolayısıyla kendilerini deve sütü, zeytinyağına batırılmış ekmek ve keçi etinden oluşan bol kalorili bir şişmanlama diyetine sokup çatlayana kadar yemek yiyorlar.
Moritanya’da bu geleneğe “gavage” deniyor. Bunun aynı zamanda pate yapmak için kazların aşırı beslenmesi uygulamasına verilen isim olması da dikkat çekici.
ABD’de yayın yapan HBO kanalında başlayan belgesel dizisi Vice son bölümünde “gavage” geleneğini konu etti. Belgeselde bu durum “kendi kendine obezite salgını” olarak nitelendirilirken, programın muhabirlerinden Thomas Morton, Moritanya’da bir “gavage” grubuyla geçirdiği iki günün sonunda tam 5 kilo aldı.
Belgeselde dünyanın en fakir ülkelerinden biri olan Moritanya’da yaşanan ağır kuraklık ve “gittikçe kötüleşen gıda krizi”ne karşın obez kadın sayısının günden güne artmakta olduğuna dikkat çekildi.
Ancak evlenecek kadınların şişmanlatılması geleneği yeni bir durum değil. Zira Moritanya kültüründe şişmanlık zenginliğin, zayıflık ise fakirliğin işareti olarak görülüyor.
Vice’a konuşan Moritanyalı erkekler de şişman kadınları güzel bulduklarını belirtiyor. Bunun sonucunda anneler kız çocuklarını erken yaşlardan itibaren zorla aşırı yemeye teşvik ediyor. Böylece kızların evlenme çağına geldiklerinde Moritanya standartlarında çekici kadınlar olmaları amaçlanıyor
“Gavage” geleneğine maruz kalanlar ise yaşadıklarını işkence olarak tanımlıyor. Zaman zaman anne-babaların yemek yemeyi reddeden çocuklarının ayak parmaklarını kırdıkları bile söyleniyor.
Vice muhabiri Thomas Morton, çölün ortasındaki bir “gavage” kampında iki gün geçirdi. Buradaki “gavage partneri” kendisine çocukluğundan beri içinde olduğu gelenekle ilgili detaylı bilgiler verdi.
Başlangıçta durum bir akşam yemeğinde biraz fazla kaçırmak gibi görünüyor. Ancak bir süre sonra sıcak ve aşırı yiyip içmenin yarattığı şişkinlik kişiyi fazlasıyla rahatsız etmeye başlıyor.
Genç kızlar güne litrelerce deve sütü içerek başlıyor. Öğle yemeğinde keçi eti, ekmek ve bir kase daha süt tüketiliyor. Kimi günler genç kızlara iki ya da üç kez öğle yemeği yedirildiği oluyor.
“Gavage” kızlarıyla aynı şeyleri yiyen Morton yaşadıklarını, “Yemek bütün göğüs kafesimi doldurmuş şimdi de akciğerlerime yayılıyormuş gibi hissediyorum” diye anlatıyor.
Neyse ki Moritanyalılar bu geleneğin aslında ne kadar tehlikeli olduğunu görmeye başlamış. Örneğin, Morton’ın “gavage partneri” kendi kız çocuklarına asla böyle bir şey yaptırmayacağını söylüyor.