Mozambik’te Teknik Eğitim Açığına Karşı Tika’dan İlk Adım

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) tarafından MEB iş birliğinde Mozambik’teki çeşitli teknik ve mesleki eğitim veren kurumlar ile Mühendislik Fakültelerinin Makina Mühendisliği öğretim üyeleri ve öğrencilerine Temel Makine Bakım-Onarım eğitimleri verildi.Afrika’nın en az gelişmiş ülkeleri arasında bulunan Mozambik’te yükseköğrenim gören öğrencilerin sadece yüzde 9’u mühendislik, matematik, kimya fizik gibi fen bilimlerinde öğrenim görüyor. Bu açığın kapatılması yönünde adım atan TİKA, kısa ve uzun vadede uygulanacak projeler için yerel partnerlerle birlikte çalışma başlattı. TİKA tarafından farklı ülkelerde uygulanan Meslek Edindirme ve İstihdam Programı (MESİP) kapsamında, T.C. Milli Eğitim Bakanlığının mesleki eğitim alanındaki partnerlerinden Coşkunöz Eğitim Vakfı da (CEV) projeye davet edilerek Mozambik’te “Temel Makine Bakım-Onarım” eğitimleri verildi. Eğitim modüllerinin CEV tarafından sürdürülmesi öngörülen program kapsamında, özel sektörün "kapsayıcı piyasalar" (inclusive markets) yaklaşımıyla katkı sunacağı bir model hedefleniyor. Mozambik tarafından pilot partner olarak projeye davet edilen Maputo Endüstriyel Enstitüsü (Instituto Industrial de Maputo) ile iş birliği içinde başlatılan eğitimlerden Mozambik’te hizmet veren muhtelif eğitim kurumları da yararlandı.Enerji ve makine sanayi alanında yapılacak mesleki eğitimlerin başlangıç modülü olarak planlanan 40 saatlik “Temel Makine Bakım-Onarım” eğitimi, Mozambik teknik eğitim kurumları tarafından büyük ilgiyle karşılandı. Konu başlıkları olarak “Bakım-Onarım” ve “Koruyucu Bakım” şeklinde ikiye ayrılan eğitimler kapsamında makineler üzerinde uygulamalı olarak arıza tespit, arızalı bölüm temizleme, sızdırmazlık elemanlarının kontrolü gibi işlemler gerçekleştirildi. Bakım sonrası kontrol amaçlı çalıştırılan torna ve freze makinelerinde kursiyerlere metal mumluk ürettirildi. Teorik ve uygulamalı eğitici eğitimini kapsayan dersler neticesinde Maputo’daki eğitim kurumlarından 13 öğretim üyesi, 9 öğrenci, 1 de özel sektör çalışanı sertifika almaya hak kazandı. Kursiyerlerin eğitim öncesi yapılan ön test ile kurs sonundaki son test arasında bilgi düzeyi farkını ortalama yüzde 43 artırdıkları tespit edildi.Sertifika töreni düzenlendiTİKA Maputo Program Koordinatörlüğü tarafından düzenlenen sertifika törenine Türkiye Cumhuriyeti Maputo Büyükelçisi Zeynep Kızıltan, Mozambik Bilim ve Teknoloji, Yüksek Öğretim ve Mesleki Eğitim Bakanlığı adına Müsteşar Celso Adelina Laice, CEV Müdiresi Azize Gökmen ve beraberindeki heyet katıldı. Mesleki eğitim kurumlarının yoğun ilgi gösterdiği programda Büyükelçi Zeynep Kızıltan, TİKA koordinasyonunda gerçekleştirilen teknik ve meslek eğitimlerden duyduğu memnuniyeti dile getirerek bu eğitimlerin ihtiyaç duyulan diğer sahalara da yönlendirilmesi temennisini beyan etti.Mozambik Bilim ve Teknoloji, Yüksek Öğretim ve Mesleki Eğitim Bakanlığı adına bir konuşma yapan Müsteşar Laice, parayla binaların ve fiziki mekanların kolaylıkla dikilebileceğini ancak insan kaynağının yetiştirilmesi ve eğitilmesinin yıllarca süren bir çabayla olabileceğini belirterek bu tip eğitimlerin özellikle doğalgaz tesisatçılığı, kaynakçılık, petrol ürünlerini işleme ve 3d modelleme eğitimleriyle desteklenmesinin önemine değindi.Törende CEV adına konuşma yapan Azize Gökmen, özel sektörün birikimini paylaşmak adına Türkiye’de sundukları gönüllü katkıları yurt dışında da paylaşma fırsatı sağlayan bu girişime ortak edildikleri için CEV adına TİKA’ya teşekkür etti. Özellikle otomotiv ve makine sanayiinde ülkemizin önemli üreticilerinden olan Bursa merkezli Coşkunöz Holding bünyesindeki CEV, MEB iş birliğinde çalışmalar yürütüyor.CEV heyeti, eğitimler vesilesiyle Maputo Program Koordinatörü İbrahim Aybek ve TİKA Eğitim Projeleri Koordinatörlüğü Çalışma Grubu Üyesi İsmail Gürlek refakatinde, Mozambik Bilim ve Teknoloji, Yüksek Öğretim ve Mesleki Eğitim Bakanlığını ve çeşitli eğitim kurumlarını ziyaret ederek teknik ve mesleki eğitimler hakkında fikir teatisinde bulundu. Mozambik’te 10-15 yıl içerisinde petrol ve doğal gaz sektörlerinin büyüyeceği ve ülkede birçok eğitim kurumunda ciddi teknik ve mesleki eğitim açığı bulunduğu tespit edilerek MESİP kapsamında verilecek eğitimlerin enerji altyapısı ve makine sektörüne yönelik olarak sürdürülmesi hususunda mutabık kalındı.Bilindiği gibi gelişmekte olan ülkelerde yurt dışından alınan makine ve techizatın önemli bir kısmı, düzenli ve düzgün bakım yapılamadığı için atıl kalıyor ve basit nedenlerle arızalanarak telafisi zor kapasite kayıplarına neden oluyor. Birçok Afrika ülkesinde basit arızaların tespit edilememesi nedeniyle pahalı ekipmanlara müdahale edilemediği ve yüksek maliyetlerle ülke dışından uzman talep edildiği biliniyor. Makineleri kullanan personelin, bir yandan işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili bilgi ve bilinç edinirken, öte yandan makine ve techizat gibi fiziki sermaye varlıklarının güvenli ve doğru kullanımı konusunda da yerleşik doğru alışkanlıklar edinmesi önem arz ediyor. Bu bilinç ve birikimin teknik personele öğrencilik yıllarından itibaren kazandırılması bakımından eğitim kurumlarının rolü çok büyük.