Bizim için de baharat yemeğe gerçek tadını veren bir sihirli dokunuş. Elbette herkes baharat seviyor diye bir genelleme yapmıyoruz ancak baharatların mucize güçleri olduğunu bilmelisiniz.
‘Baharat’ denilince aklınıza yalnızca acı pul biber gelmesin. Kilo kontrolünden sindirim sitemine, metabolizma hızından kolesterol ve kansere kadar geniş bir etki mekanizmasına sahip olan baharatlar, sadece yemeklere aroma ve renk katmakla kalmaz aynı zamanda vücutta doğal ilaç etkisi gösterirler. İşte mucize faydaları ile mutfağımızda en sık kullandığımız baharatların gücü:
Arkeologlara göre kırmızı biber 10.000 yılı aşkın bir süredir kullanılıyor. Kırmızı biberin içeriğindeki ‘kapsaisin’ aktif maddesi baş ağrısı, artrit ve diğer kronik ağrılara karşı kullanılan etkili bir baharat.
Kapsaisin, beyne sürekli olarak iletilen P-protein ağrı sinyallerinin iletimini azaltır. Bununla birlikte endorfin salınımını arttıran ve kan şekerinin düzenlenmesine yardımcı olan kırmızı biber, kanseri önleyen etkili antioksidan baharatlardan biridir.
Eğer kırmızı biberi fazla kaçırırsanız yanma hissinden kurtulmak için su değil süt ya da ayran gibi proteinli bir içecek tüketmelisiniz. Hemen her yemeğe yakışan kırmızı biber canlı rengiyle de servislere hoş bir görüntü katar.
BONUS: BARBEKÜ SOSLU KÖFTE
2. Karabiber
A, K ve C vitaminleri ile demir, potasyum ve magnezyum gibi önemli mineraller içeren karabiber özellikle kış aylarının vazgeçilmez baharatlarından biridir. Öksürük ve soğuk algınlığı gibi üst solunum yolları hastalıklarının doğal yollarla tedavi edilmesinde oldukça etkili olan karabiberi bala karıştırarak ya da sıcak çorbanıza ekleyerek tüketirseniz terleyerek rahatlarsınız.
Doğal antibiyotik etkiye sahip baharatlardan biri olan karabiber, bakteriyel enfeksiyonlara karşı etkilidir. Güçlü antioksidanlardan biri olan karabiber sindirim sisteminin düzenlenmesine yardımcı olur. Tıpkı kırmızı biber gibi karabiber de metabolizmayı hızlandırarak yağ yakımını kolaylaştırır.
Tarçın, vücut hücrelerini oksidatif stres ve tehlikeli serbest radikallere karşı koruyan etkili bir baharattır. İçerdiği antioksidanlar sayesinde kanser, Alzheimer, diyabet ve Parkinson gibi hastalıklara karşı mücadele etmenize yardımcı olur.
Dahası, tarçın kardiyovasküler hastalıklara karşı da etkili bir silahtır. Ayrıca tarçın kan şekerini düşürerek insülin salgılanmasına yardımcı olur. Özellikle tip 2 diyabetin önlenmesinde etkili olan tarçını günde ½ çay kaşığı tüketmeniz yeterli olacaktır. Tarçını kahvaltılık gevreğe ya da süte ekleyerek tüketebilirsiniz.
Adaçayı, hem zihni açar hem de sakinleştirir. Ad çayının verdiği bu ‘bilgelik’ hissinin kaynağı bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır. Ada çayı içerdiği ‘asetilkolinesteraz’ enzimi sayesinde Alzheimer ya da demans gibi bilişsel fonksiyonlar üzerinde etkili olan hastalıklarla mücadelede etkilidir. Düzenli olarak ada çayı tüketmek 6 hafta sonunda unutkanlık üzerinde olumlu sonuçlar verir.
Bunun yanı sıra sindirimi destekleyen adaçayı östrojen benzeri etkiler göstererek sıcak basması gibi menopoz belirtilerinin azaltılmasına yardımcı olur. Ada çayını baharat olarak salatalara ekleyebilir ya da çay olarak içebilirsiniz.
Zerdeçal, Ayurveda tıbbının dolayısıyla Hint kültürünün önemli bir parçasıdır. İçeriğindeki ‘kurkumin’ sayesinde kanserin yayılmasını önlemekle kalmaz, Alzheimer’ı tetikleyen amiloid plakları da etkisiz hale getirir.
Ayrıca zerdeçal, trigliserid ve insülin seviyelerini dengeleyerek kalp sağlığını korumaya yardımcı olur. Zerdeçalla ilgili dikkat edilmesi gereken konu ise tüketim miktarıdır. Sağlıklı tüketim miktarı haftalık olarak 1 çay kaşığı zerdeçalı 3 defaya bölerek kullanmaktır.
Kekik kokusu olmayan bir Akdeniz yemeği düşünülemez, öyle değil mi? Hoş kokusunun yanı sıra etkili bir antiseptik olan kekik, günlük olarak kullandığımız ağız gargaralarının içinde bile bulunur.
Sindirim problemlerinin giderilmesinde etkili olan kekik, saç sağlığı için de faydalıdır. Kekik, açık poşet içinde nemli bir kağıt havluya sarılarak buzdolabında muhafaza edilirse tazeliğini 1 hafta korur. Yine de çok tüketmeyecekseniz kekik alırken az bir miktarda, bittikçe taze olarak almak daha uygun olur.
Zencefilin mideyi iyileştiren mucize etkisi çok eski zamanlardan beri bilinmektedir. Zencefil özellikle mide bulantısı ya da ülser gibi sorunlarda etkilidir. Bunun dışında zencefil, regl ağrıları, kas ağrıları ve migren de dahil olmak üzere ağrılar konusunda yardımcı bir baharattır.
Siz de zencefili baharat ya da çay şeklinde günlük olarak tüketerek mide sağlığınızı koruyabilirsiniz.
Biberiyenin beyin fonksiyonları üzerindeki olumlu etkisi Antik Yunan’dan beri bilinmektedir. Biberiyenin içeriğindeki ‘karnosik asit’ beyin hücreleri üzerinde etkili olan serbest radikallerle mücadele eder. Bu nedenle biberiye tüketmek felç ve Alzheimer riskini ciddi oranda azaltır. Kansere karşı da etkili bir savunma gösteren biberiye, miktar olarak haftada 1 çay kaşığı şeklinde birkaç defaya bölünerek tüketilmelidir.
Çoğunlukla Ortadoğu’da yetiştirilen safran, dünyanın en pahalı baharatıdır. Prozac benzeri antidepresan özellikleri olan safran, beyin fonksiyonlarını hızlandırarak dejeneratif göz hastalıkları riskini ortadan kaldırır. Pirince çok yakışan safran baharatı için beslenme uzmanları ‘haftada bir çay kaşığının ucu kadar tüketilse yeterli olur’ diyor.
Fesleğeni makarna soslarınızda ya da salatalarınızda gönül rahatlığıyla istediğiniz kadar kullanabilirsiniz. Sözünü ettiğimiz bu baharatlar, mucize faydaları olan baharatlar arasından sadece birkaçı. Siz de kalorisi olmadığı halde metabolizmayı hızlandıran, antioksidan özellikleri ile bağışıklık sisteminizi güçlendiren bu enfes baharatlara sofranızda yer açın! Son olarak baharatları azar azar almanız gerektiğini hatırlatalım.
Baharatların nem olmayan kuru bir yerde, cam kavanoz içinde saklanması en uygunudur. Baharatlarınızı hava almayan poşetler içinde buzdolabında da saklayabilirsiniz.