Muharrem ayı, İslam dininde son derece önemli bir zaman dilimini kapsar. Bu ay içinde bazı ibadetler ve adetler yerine getirilir. Muharrem ayı, her yıl Hicri takvime göre belirlenir ve bu nedenle Miladi takvime göre farklı tarihlere denk gelir. Bu ayda oruçtan çeşitli ibadetlere kadar farklı gelenekler gerçekleştirilir.
Hicri takvime göre her yılın ilk ayı, Muharrem ayı olarak kabul edilmektedir. Kelime kökeni Arapça'dan gelmektedir. TDK'ye göre ise Muharrem, "Ay takviminin birinci ayı; aşure ayı, matem ayı." anlamına gelmektedir.
İslam dinine göre Hicri takvimde yılbaşı olarak kabul edilen Muharrem ayı, yaklaşık 30 gün sürer. Aynı zamanda aşure günü, Muharrem ayının 10. günü olarak bilinir.
Muharrem ayının önemi, İslam tarihinde Hz. Ömer’in halifelik döneminde 638 yılında hicretin takvim başlangıcı olarak kabul edilmesiyle bağlantılıdır. Bu dönemden itibaren Hicri takvim kullanılmaya başlanmıştır.
Kelime anlamı olarak yasak tutulan, haram olan aynı zamanda saygı gösterilmeye değer olan ya da kutsal olan gibi anlamlara karşılık gelen Muharrem ayı, Miladi takvime göre 2024 yılında 7 Temmuz ile 4 Ağustos tarihleri arasındadır. Yıllar arasında farklılıklar görülebilir.
Kelime anlamı olarak “yasak tutulan, haram olan” ya da “saygı gösterilmeye değer” anlamına gelen Muharrem ayı, İslam'da kutsal kabul edilen 4 aydan biridir. Bu aylarda savaşmak haram kılınmıştır.
Muharrem ayının bir diğer önemli yönü, Hz. Hüseyin ve ailesinin Kerbela'da şehit edilmesi olayıdır. Bu olay, Şii mezhebi için büyük bir matem sebebidir ve bu ay boyunca Kerbela'da yaşananlar anılır. Muharrem ayının 10. günü olan Aşure günü, bu acıyı anma ve aşure yaparak paylaşma günüdür.
İslam inancına göre Muharrem ayında yerine getirilmesi gereken bazı ibadetler ve adetler bulunmaktadır. Bu ibadetler ve adetler şunlardır: