Biri belediyeleri, diğeri kaymakamları temsil edecek.
Yeni sistemle mahalle muhtarlıkları belediyeleri temsil edecek. Köy muhtarları ise kaymakam ve valilerin temsilcisi durumunda olacak.
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi'nin devreye girmesinin ardından ikametgah belgesi ve nüfus kayıt örneğine ihtiyaç kalmadı. Bu durum hem muhtarları işlevsiz bırakırken hem de gelir kapılarını neredeyse tamamen kapattı.
Çünkü mahalle muhtarları, gelirin büyük bölümünü ikametgah belgesi ve nüfus kayıt örneği vererek elde ediyordu. İl ve ilçe merkezlerindeki muhtarların belediyeyi temsil eden bir konuma gelmesi hem işlev hem de gelir açısından yeni bir fonksiyon üstlenmelerine yol açacak.
Türkiye, 2008 yılında Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi'ne geçti. Bu sistemin ardından kamu kurum ve kuruluşlarının sıklıkla istediği nüfus kayıt örneği ile ikametgah belgesi kaldırıldı. Kamu kurumları doğrudan Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi'ne bağlanarak ikametgah bilgilerini alıyorlar. Belge verme döneminin kapanmasının ardından muhtarlar için çözüm aranıyor.
Hükümetin üzerinde durduğu projeyle muhtarların görev ve yetkilerini tanımlayan Köy Kanunu'nda köklü değişiklikler yapılacak. Bu kapsamda muhtarların görev ve yetkileri yeniden tanımlanacak. İl ve ilçe merkezlerindeki muhtarlar, bulundukları mahallede belediyeyi temsil edecekler.
Köy muhtarlarının ise halihazırda belge vererek gelir elde etmediği dikkate alınarak mevcut statüleri korunacak. Bulundukları yerlerde merkezi idarenin temsilcisi olarak görev yapacaklar.
Yeni düzenleme ile birlikte muhtarlar köy ve mahallenin sorunlarına çözüm bulma konusunda daha fazla yetki sahibi olacak. Belediyelerin karar süreçlerine katılma hakkına kavuşacaklar. Belli büyüklükleri aşan mahalle muhtarlıklarına da belediye meclisinde temsil hakkı verilecek. Kaçak yapıların önlenmesi, çevrenin korunması gibi şehrin sorunlarını çözümde aktif rol oynayacaklar.
53 bin muhtardan 14 bini Bağ-Kur primini yatırıyor Türkiye'de 53 bin köy ve mahalle muhtarı bulunuyor. Bunların 37 bini mühür ücreti alamayan köy muhtarlarından oluşuyor. Muhtarlar yaklaşık 330 lira maaş alıyor. Muhtarların tasdik ücretleri her yıl il valiliklerince, il idare kurulunca belirleniyor. Ancak bu para, Bağ-Kur primini ödemelerine ancak yetiyor. Bu nedenle çok sayıda muhtar, Bağ-Kur primini yatırmıyor. 53 binin üzerindeki muhtardan sadece 14 bini sigorta primi yatırıyor. Primini her ay düzenli ödeyen sayısı da 3 bin 500 civarında. Bu nedenle çoğu muhtar, devlete borçlu. Birçoğu da bu yüzden yaşı geldiği halde emekli olamıyor. Halen devam eden yapılandırma kapmasında da bugüne kadar 11 bin muhtar başvurdu.