427 mülki idare amirinin atama işleminin ardından vatandaşların mülki idare amirliği mesleğine olan ilgisi arttı. “Mülki yönetim ne demek” sorusuna cevap bulmak için araştırmalarını arttıranlar devlet memuru olabilmenin yollarına da deniyor. Devlet memuru olma hayaline sahip olanlar atamaların ardından konuya olan alakasını çoğalttı. Peki mülki idare amiri nedir? Mülki idare amiri nasıl olunur?

Mülki İdare Amirleri sınıfında kimler yer alır? Mülki İdare Amirliğinin Görev ve Sorumlulukları nelerdir?

Arapçadan Türkçe’ye yerleştirilen mülk kavramı devletin taşınmaz mallarını yani ülke topraklarının bütününü ifade eder. Mülki idare yönetimi ise taşra kamu yönetimini merkezini oluşturur.

Mülki İdare Amirliği 657 sayılı kanun uyarınca kamu hizmetinde çalışan kişilerin görevlerini ve sorumluluklarını tanımlar. İlgili kanun çerçevesinde mülki idare amirliği statüsünde vali, vali yardımcısı, kaymakam, müsteşar, müsteşar yardımcıları, kaymakam adayları ve hukuk işleri müdürleri görev yapar.

Vali Nedir? Ne İş Yapar? Ne Kadar Maaş Alır?

Vali temelde illeri yönetmek için görevlendirilen kişileri ifade eder. İl içerisinde yer alan bakanlıklar tarafından görevlendirilenler valinin emirleriyle çalışma hayatını sürdürür. İl bazında valiler cumhurbaşkanlığını temsilen görevlerini yerine getirir. Valiler yürütme organına devamı niteliğinde illerin yönetiminden sorumludur. Özerk tüzel kişilik olarak kabul edilen belediye başkanlarının aksine valiler devlet tüzelliğine bağlıdır. Valiler doğrudan cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile göreve getirebileceği gibi seçimlerle de belirlenebilir. Valilerin görev ve yetkileri ise belirlenmiştir.

• Valilik görevini üstelendiği ilin yönetimiyle ilgilenmekten, genel idaresine konu olan konuları düzenlemek ve denetlemekten sorumludur.
• İlde görev yapan devlet memurlarının doğrudan atamalarını gerçekleştirmek ya da yapılacak atamalar hakkında görüşünü bildirmek ile görevlidir. Aynı zamanda valiler devlet memurlarının atama işlemlerini de yürütür.
• Devlet bağlı işletme ve iş yerlerini denetlemek ve işleyiş hakkında bilgilendirme yapmak görev sorumlulukları arasında yerini alır.
• Valiler illerde bulunan genel ve özel kolluk kuvvet ve teşkilatının amiri konumundadır. Bu nedenle kamu düzenini korumak ve suç işlenmesini önlemek adına önlemleri alır.
• Jandarma, polis, gümrük muhafaza ve diğer kolluk kuvvetlerinin il içerisindeki görevlerini geçici ya da kalıcı olarak değiştirmekle yetkilidir. Devletin genel ve özel kolluk kuvvetlerinin istihdamından sorumlu olan valilerin emirleri çerçevesinde teşkilat amirleri görevlerini yerine getirir.
• Valiler il özel idaresini denetler ve kamunun ortak ihtiyaçlarını karşılamak adına çalışmalarını yürütür.
• İl özel idaresinin bütçesini hazırlamak ve yıl içerisinde bütçe denetimi yapmak valiliklerin görevlerindendir.

2020 yılında yapılan enflasyon zammının ardından vali maaşları 13 bin 214 TL’ye yükseltildi. Ancak vali görevini yapan kişilerin medeni durumu, çocuk sahibi olması ve eğitim hali maaşlarda değişikliklere neden olur.

Nasıl Vali Olunur?

Valiler İçişleri Baknalığı’na bağlı olarak görev yaparlar. Bu nedenle vali olma şartları bakanlık tarafından belirlenmiştir. İlk adımda vali olmak isteyenlerin 4 yıllık lisans eğitimi veren İktisadi ve İdari Bilimler, Hukuk ya da İşletme fakültelerinden mezun olması gerekir. Ardından İçişleri Bakanlığı tarafından düzenlenen İçişleri Bakanlığı Kaymakam Adaylığı Giriş Sınavına girerek başarılı bir sonuç elde etmeleri istenir. Deneyim sahibi olan kaymakam, İçişleri Bakanlığı çalışanları ya da Emniyet Genel Müdürlüğü çalışanları vali olarak önerilir. Bu kişilerin vali olabilmesi için ise önerinin Bakanlar Kurulu kararı ve cumhurbaşkanlığı aracılığıyla onaylaması sonucunda atama gerçekleşir.

Kaymakam Nedir? Görev ve Yetkileri Nelerdir? Kaymakam Maaşları Ne Kadardır?

Kaymakam ilçelerdeki yönetimden sorumlu en yetkili kişidir. Devlet tüzelliğine bağlı olarak görev yapan kaymakamlar ilçelerde cumhurbaşkanlığı adına görevlerini yürütür.

• Kaymakamlığın asli görevlerinden biri valinin talimat ve emirlerini yerine getirmektir. Kaymakamlar görev yerleri olan ilçeleriyle alakalı valilere bilgilendirme yapmak zorundadır. Sadece olağanüstü hallerde kaymakamlar doğrudan İçişleri Bakanlığı ile irtibat kurarlar.
• İlçelerde bulunan kamu kurum ve kuruluşlarının, devlete bağlı işletmelerinin denetimini yapar. Gerekli durumlarda durumu raporlandırarak valilere bildirir.
• Kaymakamlar bulunan genel ve özel kolluk kuvvet ve teşkilatının amiri konumundadır. Bu nedenle kamu düzenini korumak ve suç işlenmesini önlemek adına önlemleri alır.
• Halkın sorun ve problemlerini dinler, ihtiyaçlarının giderilmesi için çalışmalarını yürütür.

2020 yılında yapılan enflasyon zammı ile birlikte kaymakam maaşları 12 bin 500 TL’ye çıkartıldı. Ancak kaymakamının medeni durumu, çocuk sahibi olması ve eğitim düzeyi maaşlarına ekstra ödemeler eklenmesi sonucu doğurur.

Nasıl Kaymakam Olunur? Kaymakam Olma Şartları Nelerdir?

Kaymakam olmak isteyenlerin Siyasal Bilimler, Hukuk, İktisadi ve İdari Bilimler fakültelerinden 4 yıllık eğitim alarak mezun olmaları gerekir. 2018 yılında yapılan düzenlemeyle birlikte sosyoloji, psikoloji ve halkla ilişkiler ve tanıtım bölümlerden mezun olanların da kaymakam olabilmesinin yolu açıldı. İlgili bölümlerden mezun olanların İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan kaymakamlık sınavına girmesi ve başarı göstermesi gerekir. Ardından kaymakamlar için 3 yıllık zorunlu staj dönemi başlar. Son adımda ise İçişleri Bakanlığı tarafından belirlenen kaymakamlık listesi Cumhurbaşkanı aracılığıyla onaylandıktan sonra atama tamamlanır.