Yolande Knell
BBC News, Kahire
Bir yıl kadar önce Hayrat el-Şater'in kaderi önemli ölçüde değişti.
Daha önce siyasi bir tutuklu iken, şimdi Müslüman Kardeşler'in adayı olarak Mısır cumhurbaşkanlığı yarışında ön sıraya yerleşti.
Daha önce faaliyetleri yasaklanmış olan bu İslamcı grupla ilişkisi nedeniyle 12 yıl cezaevinde kalan Şater, grup içerisinde etkisi olan bir şahsiyetti. Örgütün ana finansörü olarak biliniyordu.
Eski Başkan Hüsnü Mübarek'in devrilmesinden sonra hapisten çıkınca önemi daha da arttı.
Müslüman Kardeşler'in üç başkan yardımcısından biri olarak görev yaparken önemli bir stratejik rol oynadı.
Yönetimdeki askeri konsey ile görüşmelere katıldığı söyleniyor.
Milyoner bir aşadamı olan Şater geçtiğimiz aylarda Müslüman Kardeşler'in ekonomi politikasını belirleyerek hükümete 3,2 milyar dolar tutarında bir borç kolaylığı sağlamak için görüşmelerde bulunan Uluslararası Para Fonu ekibi ile görüştü.
Büyükelçilerle, ülkeyi ziyaret eden yabancı resmi delegelerle, uluslararası yatırımcılarla toplantılarda örgütü temsilen bulundu.
Şater, Müslüman Kardeşler'in ılımlı İslamcı vizyonunu demokrasi, dini azınlıkların hakları ve serbest piyasaya sadakat olarak ifade ediyor.
Aynı zamanda, İslamcıların hakim olduğu bir parlamento yaratan son seçim sonuçlarının Mısır halkının İslam devletine desteğinin göstergesi olduğunu söylüyor.
İslamcı politik hareketler konusunda uzman olan Mustafa el-Zahran "Müslüman Kardeşler içerisinde (muhafazakar) Selefilere yakın bir akım olduğunu ve bu kesime Hayrat el-Şater'in öncülük ettiğini" belirtiyor.
Zahran, Şater'in örgüt genelinde popüler bir aday olacağını ifade ediyor; "Tabanda sahip olduğu büyük destek ve uzun mücadele geçmişi nedeniyle Hayrat el-Şater'in adaylığı akıllı bir seçim" diyor.
Hayrat el-Şater Müslüman Kardeşler'in devlet başkanı adayı
Müslüman Kardeşler, daha önce cumhurbaşkanlığı seçiminde aday göstermeyeceklerini açıklamıştı.
Ancak Cumartesi günü yapılan açıklamada, seçeneklerin gözden geçirilmesinden sonra bu konudaki kararın değiştirildiği belirtildi.
Örgüt açıklamasında, şu anda ülkede yönetimi elinde bulunduran ordu ile aralarında sürmekte olan iktidar mücadelesine üstü örtülü bir gönderme yapılarak, kendilerine bağlı olan Özgürlük ve Adalet Partisi'nin en çok sandalyeye sahip olduğu parlamentonun, "devrimin taleplerini" yerine getiremediğinden yakınıldı.
Bu arada örgüt liderleri arasında Şater'i destekleme konusunda ateşli bir tartışmanın da sürdüğü görülüyor.
Şater'in adaylığını belirleyen oylamada, lehte ve aleyhte oyların birbirine çok yakın olduğu düşünülüyor.
Müslüman Kardeşler'in eski başkan yardımcılarından Muhammed Habib, Masrawi haber sitesine verdiği demeçte Şater'in adaylığını "ölümcül bir hata" olarak değerlendiriyor ve bunun "Müslüman Kardeşler'in itibarını yitirmesine ve kamuoyu ile ilişkisinin yıpranmasına neden olacağını" söylüyor.
Örgütün daha genç ve reform yanlısı üyeleri de, adaylıkla ilgili hayal kırıklıklarını ifade ediyor. Bu çevrelerde, geçen yılki ayaklanmadan bu yana, Şater'in, Müslüman Kardeşler içerisinde hiyerarşik ve soyutlayıcı bir kültürü dayatmaya devam ettiğine inanılıyor.
Başka eylemcilerle birlikte 'Mısırlı Akım' adlı partiyi kurduğu için geçen yıl örgütten atılan İslam Lütfi, "Şater iyi bir insan, iyi bir Müslüman ya da iyi bir işadamı olabilir ama onun aday olarak seçilmesinin doğru olduğunu düşünmüyorum" diyor.
Lütfi, "İkinci adam rolü oynuyor ama perde arkasından herşeyi yöneten o. Bu da bir devlet başkanına yakışan bir şey değil" diye sürdürüyor.
62 yaşında olan Şater daha önceki açıklamalarında şahsi iktidar peşinde olmadığını iddia ediyordu. Şater Cumartesi günkü basın toplantısına katılmadı.
Toplantıda Müslüman Kardeşler'in üst düzey isimlerinden Muhammed Badi, Şater'in örgütteki görevinden istifa ederek devlet başkanlığı için aday olacağını açıkladığı mektubunu okudu.
Şater'in mektupta ayrıca "devlet kademesinde yöneticilik görevini hiç aklından geçirmemiş olmakla beraber, örgütün kararlarına uymaktan başka bir şey de elimden gelmez" dediği söyleniyor.
Şater'in önümüzdeki günlerde bir basın toplantısı düzenleyerek planları konusunda daha ayrıntılı bilgi vermesi bekleniyor. Bu toplantı ayrıca Şater'e kamuoyuna kendisini tanıtma olanağı da verecek.
Mısırlılar Şater'i mobilya ve kumaş mağazaları, bilgisayar firması ve süpermarketler zinciri sahibi başarılı bir işadamı olarak tanıyor. Bunun yanında, 10 çocuk sahibi bir aile babası imajını da vurgulaması bekleniyor.
Şater'in taraftarlarına göre, ciddi ve sözünü sakınmayan kişiliği Şater'e puan kazandıracak.
Hayrat el-Şater'in geçmişteki siyasi faaliyetleri kendisine pahalıya mal oldu.
Sol kökenli olan Şater ilk olarak İskenderiye Üniversitesi'nde mühendislik okurken katıldığı hükümet karşıtı protestolardan dolayı tutuklanmıştı.
1980 ve 90'larda örgüt kademelerinde yükseldikçe daha sık hedef alınmaya başlandı.
2006'da diğer bazı kıdemli örgüt üyeleriyle birlikte tutuklandı; 2007'de, öğrencilere silah tedariki ve askeri eğitim verme suçlarından, bir askeri mahkeme tarafından hapse mahkum edildi.
Hapis cezası almış olması resmi bir göreve seçilmesi önünde engel oluştursa da, Şater'in avukatları, bu durumun Şater'in adaylığını etkilemeyeceği inancında.
Bu engel ortadan kalktığı takdirde, devlet başkanlığı seçimlerinin ilk turunun yapılacağı Mayıs ayında, Müslüman Kardeşler taraftarlarının Mısır çapında oluşturduğu geniş ağın, Hayrat el-Şater için büyük bir destek sağlaması beklenebilir.