En temel tanımıyla Müzikoloji, müzik bilimini ifade eder. Müzik aslında bir teoriye, tarihe, estetiğe dayanır. Tüm bunları bilmek müziği daha iyi anlamayı sağlar. Müziğe dair tüm ayrıntıları araştıran ve sorunlara çözüm arayan Müzikoloji, üniversitelerde yer alan bir bölümdür. Öğrencilere bu bölümde müziğe dair pek çok konu anlatılır ve bu alanda profesyonel olmaları sağlanır. Bu bölümden mezun olduktan sonra öğrenciler, müziğin var olduğu her alanda çalışabilir.
Müziğin bilimsel analizi ve araştırmasına dayalı akademik disipline Müzikoloji adı verilir. Geleneksel anlamda beşeri bilimler arasında sayılsa da, müzik araştırmaları daha çok bilimsel bir şekilde yapılır. Örneğin sosyolojik, psikolojik, hesaplamalı, nörolojik, akustik. Bu bölümde okuyan öğrencilerin karşısına 3 dalda Müzikoloji çıkar:
Müziğin teorisini, tarihini, estetiğini, akustiğini, teknolojisini, fizyolojisini, psikolojisini ve sosyolojisini araştıran kısım Sistematik Müzikolojidir. Tarihsel Müzikoloji daha çok Batı klasik geleneğinin tarihi odaklıdır. Ancak müzikte tarih araştırması bununla sınırlı değildir. Etnomüzikoloji ise antropolojiden faydalanarak insanların neden ve nasıl müzik yaptığını anlamaya çalışır. Bunun için ise özellikle saha çalışmaları yapar.
Müziğe dair en küçük ayrıntıları bile yorumlayan, araştıran, ortaya çıkaran Müzikoloji Bölümünün amacı, öğrencilere bu alanda profesyonellik kazandırmaktır. Bu sayede müziğin şekli, amacı, kültürel özellikleri hakkında bilgi sahibi olan Müzikologlar, müziğin gelişmesine katkı sağlar. Ayrıca müzik enstrümanları ile ilgili de bilgi edinirler.
Müzikoloji Bölümü, üniversitelerin Güzel Sanatlar Fakültesi’nde yer alan bir lisans bölümüdür. 4 yıllık olan bu bölüm, sadece özel yetenek sınavı ile öğrenci alır. Bir konservatuvar bölümü olan Müzikolojide, 8 dönemlik eğitim hayatı boyunca öğrencilere müziğe dair çok önemli dersler verilir. Bu dersleri başarıyla tamamlayan, 240 AKTS kotasını dolduran ve üniversitenin mezuniyet koşullarına uygun olan öğrenciler, Müzikoloji Bölümü Lisans Diploması almaya hak kazanır.
Müzikoloji Bölümünde verilen dersler, öğrencilerin tarafsız bir şekilde müziğe bilimsel olarak yaklaşmasını sağlar. Özel yetenek sınavı ile öğrenci kabul eden Müzikoloji bölümü dersleri:
Müzikoloji Bölümünden mezun olan kişiler, müziğe dair her türlü çalışmayı yapar. Özellikle müziğin tarihi ve coğrafyası üzerine çalışmalar ile müziğin gelişmesini sağlarlar. Gelişen teknolojiyi de kullanarak müzikal kültürü yaşatmak ve geliştirmek için çalışmalar yaparlar. Ayrıca Müzikoloji bölümü mezunlarının iş tanımı arasında şunlar da yer alır:
Müzikoloji Bölümünden mezun olan kişiler, Müzikolog unvanını alarak çalışmaya başlayabilirler. Müzikle ilgili yapılan bütün çalışmalarda ve projelerde yer alabilirler. Araştırma merkezi ya da eğitim veren herhangi bir kurumda iş bulabilirler. Ayrıca profesyonel olarak müzik çalışmaları yapan kişi, ekip ya da gruplara danışmanlık verebilirler. Müzikoloji mezunlarının kamuda iş olanakları bulunur. Devlete bağlı yayın organlarında, TRT’de ve çeşitli müzikal çalışmalarda müzikologlara ihtiyaç duyulur. Dolayısıyla Müzikoloji mezunları, devlete bağlı olarak kamu kuruluşlarında rahatlıkla iş bulabilir. Müzikolojiden mezun olduktan sonra kamu kurumlarında çalışmak isteyen kişiler öncelikle Kamu Personeli Seçme Sınavı’na girmeli ve ilgili puan türünde yeterli puanı almalıdır. Sonrasında ise istedikleri pozisyon için tercihler yapabilir ve atanarak çalışmaya başlayabilirler.
Müzikoloji mezunlarının özel sektörde iş olanakları daha avantajlıdır. Çünkü pek çok radyo kanalı, prodüksiyon şirketi, gazete ve müzik kütüphanesi özel sektördedir. Dolayısıyla bu alanlarda iş bularak özel sektör çalışanı olabilirler. Özel sektörde müzikolog olmak için herhangi bir sınava girmeye de gerek yoktur. Direkt şirkete giderek iş başvurusunda bulunmak yeterlidir. Aynı zamanda özel sektörde çalışırken müzikologlar dışardan farklı projelerde çalışma ya da kendi çalışmalarını yürütme konusunda da daha avantajlı olurlar. Bu sayede kendi ilgili alanlarında daha fazla gelişim kaydedebilirler. Lisans programı bittikten sonra yüksek lisans ve doktora yaparak daha yüksek diplomalar alan müzikologlar ise çeşitli sınavlara girerek akademisyen olabilirler. Ayrıca formasyon alan müzikologlar, okullarda müzik öğretmeni ya da özel müzik eğitmeni olarak görev alabilirler.
Müzikoloji bölümünden mezun olan kişiler geniş bir çalışma alanına sahiptir. Müziğin var olduğu her yerde çalışabilirler. Gün içinde müziğin karşımıza çıktığı her yerde bir müzikolog yer alabilir. Müzikoloji mezunlarının çalışabileceği yerler arasında şunlar vardır: