Geçtiğimiz birkaç hafta içinde, nadir görülen 29 gagalı balina Avrupa kıyılarına vurdu. Uzmanlar bunun çevresel faktörlerden ziyade İzlanda kıyılarında Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) tarafından yapılan bir askeri tatbikatın sonucu olduğunu söyledi.
İzlanda kıyılarında NATO sonar denizaltı karşıtı tatbikatı Temmuz ayında gerçekleşti ve iki hafta içinde balinalar alışılmadık yerlerde ortaya çıkmaya başladı.
NATO zaman zaman denizaltılara karşı hava, su üstü ve deniz altındaki iş birliğini geliştirmek ve savaşa hazırlık kapsamında eğitim amacıyla müttefikleri ile birlikte çeşitli yerlerde tatbikat yapıyor.
Uzmanların bildirdiğine göre ABD ve NATO tarafından yaygın olarak kullanılan sonar, derin deniz balinası türlerinde dekompresyon hastalığına veya bilinç kaybına neden olarak onların kıyıya vurmasına ve ölümüne neden olabiliyor.
Bilim insanları gagalı balinaların derin sularda yaşadığını ve insanlar tarafından görülmesinin neredeyse imkansız olduğunu belirterek, kısa bir süre içinde bu kadar çok sayıda karaya oturmuş ölü balina bulunmasının tek nedeninin söz konusu tatbikat olabileceğini söyledi.
Geçen hafta sonu İngiliz kıyılarında 24 saat arayla iki gagalı balina bulundu ve şu anda zoologlar cesetleri inceliyor.
Bununla birlikte Hollanda, İzlanda ve Fransa kıyılarında da 25’i aşkın gagalı balina bulundu.
Balinalar yalnızca okyanusun derinliklerinde beslenebiliyorlar ve bu nedenle sığ sularda ortaya çıktıklarında besin kaynakları bulamadıklarından ölüyor. NATO’nun kullandığı sonar tekniği ise ses dalgalarını kullanarak, denizin 70 metre derinliğindeki cisimlerin boyut, uzaklık ve diğer bilgilerini tespit ediyor.
Öte yandan uzmanlar, fırtınalar ve son zamanlardaki kötü hava koşullarının da duruma neden olabileceğini belirtiyor, ancaksonar tatbikatının balina felaketinin arkasındaki ana neden olduğunu düşününen araştırmacılardan Hollandalı bilim insanı Jeroen Hoekendijk, “Kıyılarımıza vuran gagalı balinalar buzdağının sadece görünen kısmı. Sonar tatbikatının yol açtığı ekolojik sorunlar gözardı ediliyor” ifadelerini kullandı.
“NATO tatbikatı nadir görülen balinaların kıyaya vurmasına neden oldu" - 10
Bununla birlikte, daha önce yayımlanan bir dizi bilimsel makale, askeri sonar ve petrol için sismik araştırmalarla balinaların karaya oturması arasında bir bağlantı olduğunu gösterdi. Bu kapsamda Şubat 2020'de yapılan bir araştımada , denizaltı karşıtı 'orta frekanslı' aktif sonarın gagalı balinaların ölümüne neden olduğu öne sürülmüştü.