Nesli tehlike altındaki endemik türlerden olan ve ’bataklık vaşağı’ olarak da bilinen ’saz kedisi’,Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrencisi Onur Özcan tarafından Adana’da bulunan Akyatağan Milli Parkı’nda 9 Şubat tarihinde en net şekilde fotoğraflandı.
Ekolojik unsurlara ve yaban hayatına olan ilgisi nedeniyle saz kedisini fotoğraflamak üzere ’Devbelgesel’ kurucularından Cavit Bilen ile birlikte Adana’da kamp kurduklarını belirten Onur Özcan, saz kedisiyle nasıl karşılaştıklarını şöyle anlattı:
"Saz kedisinin yoğun olarak yaşadığı yerleri bulduk ve iz takibi, yemleme, parlama gibi yöntemlerle kediyi orman içerisinde aramaya başladık ama bir türlü rastlaşamadık. Umutlarımız tükenirken orman dönüş yolunda karşımıza çıktı."
Hemen fotoğraf makinelerini çıkarttıklarını ancak yetersiz koşullar ve teknik sorunlar nedeniyle bu fırsatı kaçırdıklarını dile getiren Onur Özcan, 7’nci Orman Bölge Müdürlüğü izniyle doğa koruma projelerinin gerçekleştiği bir odalı orman evinde kaldıklarını ve buradan sabah çıkıp gece geç saatlere kadar araştırmaları sürdürdüklerini söyledi.
Bir süre sonra saz kedisinin izini bularak takibe başlayan Özcan, "Ormanda izlere yem bıraktım, kontrol ettiğimde bazı yemler yenmişti, bunları tekrarladım. Ertesi gün kamuflaj çadır ile pusu kurduk. Geceye doğru uykum geldiğinde bir çıtırdı duydum ve hemen 10 metre önümdeki kediyi gördüm. Beni görmese de seziyordu, çok ürkekti. Daha sonra kedinin bir çok fotoğrafını çektik" dedi.
Akyatağan’ın milli park olmasına rağmen yoğun av ve insan baskısı olduğuna dikkat çeken Onur Özcan, diğer türlerin yavruları yiyebileceğine dikkat çekerek, saz kedisi türünün geleceği konusunda endişe duyduğunu aktardı.
Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) verilerine göre, Türkiye’de nesli tükenmekte olan endemik türlerden saz kedisi (Felis chaus) ya da bataklık vaşağı, sazlıklarda yaşayan boz renkli, ince uzun bacaklara sahip bir tür. Yaban kedisinden daha büyük ancak vaşaktan daha küçük olan saz kedilerinin her birinde, kendine özgü asimetrik çizgiler bulunur. Koku alma ve görme duygusu çok gelişmiş olan saz kedisi, herhangi bir tehlike anında çalılık içine gizlenerek hareketsiz bekler. Çok iyi yüzücü olan saz kedisi, ülkemizde suyu seven ve suda avlanan tek yabani kedi türüdür.
Gece-gündüz aktif olan saz kedisi deniz, göl, ve nehir sistemlerindeki sazlıklarda, çalılık ve ormanlık alanlarda yaşar; yavrularını ağaç kovukları, sık çalılıklar veya tilki, porsuk gibi hayvanların terk ettiği yuvalarda saklar. Kemiriciler ile kuş, sürüngen, kurbağa, böcek, tavşan, domuz yavruları ve bazen de çürümemiş leşlerle beslenen saz kedisi, diğer yırtıcı türlerden korunmak, avlanmak için ağaçlara da tırmanabilir.
Saz kedisinin nesli ülkemizde avcılık, habitat kaybı, bataklıkların tarım alanlarına dönüştürülmesi ve kemirgenlerle mücadele sonucu avlarının azalmasıyla tehlike altındadır ve avlanması yasaktır. (DHA)