Noktalama işaretleri Türkçenin doğru ve etkili kullanımında önemli bir rol oynar. İstenilen duygu ve düşünceleri noktalama işaretleri sayesinde yazılı dilde uygun bir tonlama ve vurgulamayla karşımızdaki kişi ya da kişilere aktarmamızı sağlar. Cümlede bu görevi üstlenen işaretlerden birisi de noktalı virgüldür.
Noktalı virgülün Türkçede üç kullanım yeri vardır. Kullanım alanı çok geniş olmasa da cümlede oldukça etkili bir yere sahiptir. Cümlenin hem anlam bütünlüğünü korur hem de sözcükleri vurgulamamıza yardımcı olur. Örneğin ögeleri arasında virgül kullanılmış sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için noktalı virgül konur. Böylece cümleyi okurken doğru yerlerde duraksama ve vurgulama yapmamızda yardımcı olur.
Cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya takım bildiren sözcükleri birbirinden ayırmak için sık sık noktalı virgül kullanılır. Anlam bakımından sözcüklerin kendi içlerinde karışmasını önler. Noktalı virgül aynı zamanda ikiden fazla öğenin bulunduğu cümlelerde, öznenin yerini belirtmek için de konur. Özne cümlede böylece kaybolmaz ya da yükleme uzak kaldığı yerlerde özneyi belirtir. Peki, noktalı virgülden sonra büyük harfle mi başlanır?
Noktalı virgül cümlenin sonunda yer almaz cümle içinde kullanılır. Kendisinden önce gelen sözcükle bitişik yazılır ve sonraki sözcükle arasına boşluk konur. Dolayısıyla noktalı virgül cümleyi bitirmez. Noktalı virgül cümlenin ögeleri arasında bulunduğu için kendinden sonra gelen kelime de büyük harfle başlamaz. Fakat noktalı virgülden sonra gelen sözcük eğer insan, hayvan, kurum, kuruluş, millet, din gibi varlıkların isimlerini içeriyorsa büyük harfle başlamalıdır.
Noktalı virgülden sonra gelen özel isim dışındaki her sözcük küçük harfle başlar. Örnek vermek gerekirse:
Noktalı virgül ile virgülün görevleri genelde birbirine benzetilse de aslında durum pek öyle değildir. Her iki noktalama işaretinin de ortak amaçları olduğu kadar kullanım alanlarında farklılıklar da vardır. Virgül işareti ile noktalı virgül işareti cümleyi okurken duraksamamıza, nefes almamıza, es vermemize yardımcı olur. Böylece okuyucu tarafından cümle daha rahat ve kolay okunur.
Virgül birbirinden bağımsız cümle içerisindeki yargıları tek cümlede bağlar. Noktalı virgülün ise cümlede ayırıcı bir görevi olduğundan dolayı sıralı cümleleri birbirinden ayırır. Aynı zamanda virgülle ayrılmış ögeleri olan sıralı cümleleri birbirine bağlamak için noktalı virgül kullanılır. Bunun yanı sıra sembol açısından da iki işaretin de şekli farklıdır. Virgül işareti "," ile belirtilirken noktalı virgül ise ";" ile ifade edilir.
İki nokta ve noktalı virgül arasındaki en büyük farklardan birisi iki noktanın cümle sonunda da kullanılmasıdır. Cümle içerisinde alıntı yapıldığında veya açıklama bildiren ifadelerde iki nokta kullanılır. Aynı zamanda cümlenin anlamına göre ilgili örnek verilecek olursa yine iki noktadan faydalanılır. Bu işaret Türkçede "iki nokta" ya da "iki nokta üst üste" diye de adlandırılır. Metin içerisinde iki nokta kullanıldıktan sonra da arada bir boşluk bırakmak gerekir.
İki nokta işaretinin (:) ardından gelen ifade eğer cümleyse ya da özel isimse kurala göre büyük harfle başlamaktadır. İki noktanın ardından gelen ifade cümle değil de kelime olabilir. Eğer kelime özel isimse büyük harfle yazılır ancak değilse küçük harfle yazılır. Bu kapsamda konuya bakacak olursak istisnalar dışında iki noktadan sonra çoğunlukla açıklama cümlesi geldiği için büyük harfle başlar fakat noktalı virgül de ise özel isim dışındaki tüm sözcükler küçük harfle başlar..