Toplantıya Soma Holding Yönetim Kurulu Başkanı Alp Gürkan, Soma Kömür İşletmeleri Genel Müdürü Ramazan Doğru, İşletme Müdürü Akın Çelik ve şirketin İnsan Kaynakları Direktörü Celalettin Gökaşan katıldı.
Yaklaşık 2 saat süren toplantıda şirketin tüm yetkilileri söz alırken, öne çıkan başlıklar şu şekilde oldu: "Yangın trafodan kaynaklanmadı. Olayın nereden kaynaklandığı belirsiz. Üst bölgedeki yaşam odası kapatılmıştı, alt taraftaki yaşam odası ise hazırlanıyordu. İlk etapta 360 kişi kaçış noktasına yönelerek kurtuldu. İçeride halen 18 kişi bulunuyor. Şirket madendeki eksiklikleri giderip işletmeye devam edecek. Şirket sahibi Alp Gürkan Başbakan Erdoğan ile ilk kez önceki gün bir araya geldi, daha önce bir temasları olmadı."
İşte Gürkan'ın açıklamalarından öne çıkan konular:
- Acımız büyük ciğerimiz yanıyor.
- Tüm milletimizin başı sağolsun
- Devlet büyüklerimiz ilk günden itibaren tüm kurumları seferber etti
- Üç günden bu yana hepimiz uykusuzuz, güçlükle konuşuyoruz
- Ben şu anda 76 yaşında olan bir jeoloji mühendisiyim. 49 yıldır bu işi yapıyorum. Maden işçiliği yapıyorum. 84’ten itibaren küçük bir kömür maden işletmesini yaparak kömür madenciliğinde devam ediyorum. 84’ten bu yana kadar küçük bir işletmeden 6.000 kişi civarında çalışan büyük bir işletmeler grubuna dönüştürdüm. İşletme yapmış olduğum madenlerde hayat standartların yükselmesine kazaları en asgariye çekmek için harcadım. Bugün hayatımın en büyük ızdırabını yaşıyorum.
- 2014’ten itibaren kısmen emekli olmayı düşünüyordum. Diğer maden yatırımlarını arkadaşlar ehil bir şekilde götürüyorlar. Salı günü saat 15 civarında gelen bir habere inanamadım. Olması imkansız bir şey söylüyorlardı. Trafo patlaması diyorlardı.
- Çalışanların çoğunu oğlum ve kardeşim gibi görüyorum. 3 gündür buraya geldim. Canım yanıyor. İçim yanıyor. Benimle çalışan insanlar beni bilirler. Bunların bir çoğunun babası benim yanımda çalışarak emekli oldular. Hiç birini onlardan ayırmadım.
- Bu toplantıyı 2-3 gün sonra yapacaktım. Konuşmam ve hafızam hakikaten bulanıklık içindeyim.
- Ben sorularınıza cevap vermeye çalışacağım ama olayın nasıl geliştiğini niçin bu kadar büyük olduğunu arkadaşlarıma bırakmak istiyorum.
- 3 günden beni aşırı yorgunum. Hafızamda tamamen konsantre olamıyorum. Bunun ilgili olarak öncelikle, Yönetim Kurulu Üyesi olan Ramazan Doğru’nun ne zaman başlandığını neler planlandığını anlatacak.
Soma Kömür İşletmeleri’nin Genel Müdürü Ramazan Doğru:
- Öncelikle hepimizin başı sağolsun. Madende elim bir kaza yaşadık. 25 yıldır burada çalışıyorum. Maden mühendisiyim. Bu kaybettiğimiz insanların çoğunu şahsen tanırım. Ve çok büyük bir acı içindeyim.
- Bu işletme 1990 yıllarında TKİ tarafından kurulan bir işletmeydi. TKİ kamu bu işletmeyi uzun yıllar çalıştırdı. Burayı tam mekanize olacak şekilde düşündüler. Dünyadaki en modern sistem olarak dizayn ettiler. Bunun için Çin’den ekipler getirdi TKİ. Daha sonra burada özelleştirme kapsamında ihale yapıldı. Bu ihaleyi 2006 yılında Park Enerji kazandı. Duayenlerden biridir. O arkadaşlar iki sene çalıştılar. Ticari olarak Alp Bey’le anlaşarak TKİ rızasıyla bir geri aldık burayı.
- Böyle bir kazayı nasıl yaşadık diye düşünüyoruz. Kararı bilirkişiler verecek. Biz sonuçta cenazeleri aldıktan sonra bilirkişiler gelecekler ve en doğru onlar söyleyecekler.
- Bu kaza bizim 140 kotunda dördüncü bant anayolda meydana geldi. Burada tespit edilmesi mümkün olmayan bir kızışma oldu. Havamızda aşırı bir hız var burada. Buradan meydana gelen kızışmanın ani bir şekilde göçmesi sonucunda. Korlar çabuk bir şekilde yangını şiddetlendirdi. Trafoyla alakası yok. Şu anda o noktaya ulaşıldı.
- Bana ilk gelen bilgi ocakta trafo patladı göz gözü görmüyor dediler. Kimse bunu bilemiyordu. Bu bilgi yanlış. Bizim trafomuz yangının başladığı yerden çok uzakta. Trafoyla alakası yok. Şu an trafo sağlam.
- Madencilikte bir yerde yangın çıkabilir. Sürekli yangınlarla boğuşuyoruz. Gün içinde de oluyor. Biz yangınla boğuştuğumuz yerde. Karbondioksit değerlerine göre yangın var diyoruz. Hemen kapatırız orayı. Biz üç defa tam mekanize şeyleri gömdük. Her hangi bir yangın çıkarsa bir burayı barajlıyoruz. İçresinie külle beraber suyla beraber kül basıyoruz. Ve yangınlar böyle sönüyor.
İşletme Müdürü Akın Çelik:
- Öncelikle çalışan kardeşlerim arkadaşlarım beraber ekmek yediğimiz insanları kaybetmenin üzüntüsünü yaşıyoruz. Sabahları hep toplanıyorduk. Şimdi ben 20 yıldır bu işi yapıyorum. 15 yıl iş güvenliğinde çalıştım. Yangın madencilikte olur. Bu teknik bir olaydır. Bir yangın nasıl olur bunu biliriz. Bunu bir fiil yapan mühendislerim var. Kurtarmanın her aşamasında buradaydım. Madencilikte yangın basitte söndürülebilir. Yangın olan bölgeyi külle doldurmaktır. Biz 20 milyon liralık malzemeyi 3 defa gömdük.
- Ocağın temiz hava girişi orası. Metan gazı yok. Metan gazıyla ilgili ocağın hava dönüşlerinde olur. Her noktaya hava gidiyor. Metan gazı sensörleri vardır. Burada çalışan arkadaşlarımız için portif cihazlar var. Her noktayı ölçebiliriz. Biz de bunu araştırıyoruz. Şimdiye kadar görmedik böyle bir şey. Biz insanlar için üç gündür uyumuyouz. Ben de yer altındayım.
-Önceliğimiz insanları çıkarmak. Bütün ocaktaki kablolar yanmaz. Çok yangın gördüm 20 yılda 1 arkadaşımı bırakmadım. Öncelik insanları çıkarmaktı. Kendi hayatımızı tehlikeye atarak yaptık bunları. 500 kişilik kaçış odamız var. Bu bizim bölgemizden uzaklaştı. Kaçış odaları küçüktür. Daha büyük yerler yapmamız gerekiyor. Olay 3-5 dakika içinde gerçekleşti. Yüksek bir gaz hemen 5 dakikada doldurdu ortalığı. Toplam yer altında 787 kişi vardı. Çıkış noktası ile gazın çıkışı 5 dakikayı buldu.
-Oksijen maskeleri işçilerin çoğunda vardı. O maskelerin çoğu kontrol ediliyor. Gramaj tartımı su tartımı yapılıyor.
- Yoğun duman işçilerin yollarını kapattı. Görüş mesafesi düştü. Olayın sıkıntısı buradan kaynaklandı. Görüş mesafesi 0’a düştü.
- Biz kazanın neden gerçekleştiğini bilmiyoruz. Sıkıntıyı bilmiyoruz. Hiçbir ihmalimiz yok bu olayda. Canla başla çalıştık. 20 yıldır madenciyim.
- Yangın başladığında kaç kişi vardı aşağıda. 363 kişiyi ben bir yerde topladım. Ve orada isim alarak bunları listeledim. Bunun haricinde 122 kişi ambulanslarla yakın hastanelere sevkedildiler. Şu an 284 arkadaşımızın vefat etti. 18 kişi şu an içeride.
Bütün sensörlere gelen veriler toplanıyor. Savcılık buna el koydu.
- 15 yaşında Kemal Yıldız diye biri yok diye biliyordum ben. En son çıkan arkadaşımız Cemal Yıldız. 19 yaşındadır. Müfettiş beylere de bunu takdim ettim. Bir tane yabancı uyruklu, bir tane 18 yaş altında ve 1 tane taşeron işçisi yok bu kurumda. Taşeron uygulaması yoktur. 2941 işçisinin tamamı Soma kömürlerinin işçisidir. Ekip başları vardır. Onlara taşeron diyorlarsa bilemem. Ekip başları vardır.
Akın ÇELİK: Ben yanlarındaydım. Yangının çıkış noktası önemlidir. Yangın temiz havanın olduğu yerde çıktı. Bu yüzden duman hemen heryeri doldurdu. Yangının bu bölgede sensörlerimiz var. Buradan bir yükselmesiyle beraber operatör mühendisleri arıyor. Mühendisler arkadaşları yönlendiriyor. Arkadaşlar telefonla konuşur konuşmaz gaz veriyorlar. Anında böyle olması işi zorlaştıran da bu. Önce yangını engellemeye çalıştık. İnsanlar çıkarken temiz hava verdik. Buradaki canlı insanların bir kısmını kurtardık. Kalanlar var.
- Kızışma kömür ısımnasıdır. Biz de sizin kadar merak ediyoruz. Daha konuya yoğunlaşmadık. Umutlar tükendi.
- Havalandırması basınçlı havalarla yapılıyor. Direk yerüstüne bağlı. Hızlı olan bir yangınla insanlar gidemedi.
Çelik, yaşam alanları ile ilgili gazetecilerin ısrarlı sorularına ise önce net bir yanıt veremedi. Hatta yabancı gazeteciler de İngilizce ve Fransızca olarak bu soruları tekrarladı. Aşağıda bir yaşam odası yukarıda da bir kaçış odası olduğunu ancak bunun direk yer üstüne bağlandığını söyleyen Çelik, 'gazetecilerin 1 kaçış odası mı var' şeklindeki ısrarları üzerine 'evet 1' dedi. Soma Kömür İşletmeleri Genel Müdürü Ramazan Doğru ise aşağıdaki üretim alanı için bir yaşam odası hazırlığının devam ettiğini belirtti. Doğru, "Biz yaşam odasını en yoğun çalıştıkları yerde kurduk yaşam odasını. Daha sonra biz yukarılara ve aşağılara geçtik. Bizim buradakini söktük burada yeni bir oda hazırlıyoruz. 18-24 saat arasında cevap veriyor. Yaşam odasını sökmüştük, yoktu. Madende o an yaşam odası yoktu" dedi.
ALP GÜRKAN: Arkadaşlarımın bir sene önce çalışma alanlarında yapılan bir odadır yaşam odası. Bu odalar anataşın içinde yapılacak. Eğer kömürün içinde yaparsanız. Bir yangında odanın içinde olan insanlar yanar. Taşlı bölgede yaşam odası yapmamız gerekir. Esas üretim alanı olmadığı için ana taşa girilerek yapılıyor bu yaşam odası. Yaşam odası hemen her yere yapılamaz. Kömür madeninin içine yapamazsınız. Civara yapabilirsiniz. Yaşam odasının Türkiye’de hazırlığını yapmak da maden içinden geçerek olur. Madenin içinden geçiyor. Tünel sürerek yapılır. Oraya gitmeden oda yapsanız ne olur. Yaşam odası üretimin ağır olduğu yere yakın yapılır. Buradaki odanın hiçbir ehemniyeti yok. Alt tarafta hazırlık yapılıyor şu an.
Bu kaza üç ay dört ay sonra olmuş olsaydı. Bu insanlar kurtulacaktı yaşam odası olduğu için.
AKIN ÇELİK: Yangın çıktığı zaman 340 kaçış noktasına gidin. Bu ocaktan bağımsız bir yer. Çoğu insanı burada kaybettik. Maskelerini takanlar 5 dakika dayanabildi. Bizim yaşam odamız taşınıyordu. Bu bölgede 5 kişi öldü. (Yaşam odasının taşındığı yerde) Kömür süren galeride oldu en çok can kaybı. Burada yaşam alanı yapazsınız. Ben bir yerde kalacağıma yer üstüne çıkarım.
ALP GÜRKAN: Ben bütün bu insanların hep yanında oldum. Rakam olarak demiyorum. Şu anda benim İstanbul’a vermiş olduğum talimat. Kanuni haklarının dışında bu arkadaşların kendilerine uzun sürekli olarak her türlü ihtiyaçları tahsil ev, karşılanmak üzere bir proje için yetkili arkadaşlara talimatım var. Ben rakam veremiyorum şu anda. Kapsamlı bir iş. Bunların çocuklarının tahsillerinin sürekli sağlanması için bir vakıf kurulacak. Bu insanların sosyal durumlarını bilmiyoruz. İnceleyeceğiz. Daha sosyal bir hayata kavuşturacağız insanları.
AKIN ÇELİK: Çoğu yerde çalıştım. Böyle bir şey hissetsek anında boşaltırız.
Her türlü eğitimi alıyor madenciler. 19 (Yaşındaki Cemal’e ilgili) Bütün eğitimleri aldı. Celal Bayar’dan aldı. Soma Yüksekokulu’nda 1 hafta boyunca da eğitim gördü.
AKIN ÇELİK:
Her ay ocak içinde tatbikat yapıyoruz. Hangi tarihlerde neresi yandı bunu not ediyoruz. Sürekli eğitim yapıyoruz. 1 hafta işe alırken insanları. Bu belgelerin çoğuna savcılık el koydu. Geçen sene bir arkadaşımızı kaybettik. Yangınla ilgili hiç kaybetmedik. Mart ayıydı. Daha önce göçükle ilgili olarak kaybettik. Bizim iş yerimizde 3 arsa uzmanımız var. İş güvenliği mühendisimiz var. En ufak bir şeyi bile raporluyorlar. Bağımsız çalışan servimiz iş güvenliği servisi.
MADENİ İŞLETMEYE DEVAM EDECEĞİZ
ALP GÜRKAN:
Bu işletme belirli bir zaman sonra işgüvenliği müfettişleri tarafından incelenecektir. Yine resmi makamların önereceği bunu tekrardan inceletecektir. Bu rapor şirketin ne kadar kusurlu olduğunu söyleyecek. Çalışma Bakanlığı’nın çalışmalarını yakından takip etmek istiyorum. İşletmenin içinde doğan bir ihmal varsa. Bir eksiklik varsa. Bunun ben takipçisi olacağız. Benim gördüğüm kadarıyla bu bir kaza. Ben ocağa inmedim.
Eksikliklerini tamamlayıp madeni işletmeye devam edeceğiz
BAŞBAKANLA İLK KEZ BURADA GÖRÜŞTÜM
Çalışma Bakanlığı’nın müfettişleri inceleyecekler. Ramazan Bey’in ve Akın Bey’in geçerliliği yok benim için. Her ay buraya çalışma bakanlığının müfettişleri geliyor. İş güvenliği uzmanının kendi sorumululkları var. Ben 15 yıl çalıştım iş güvenliği alanında. Bütün raporlar savcılıkta hepsini değerlendirecekler. Kömür madeninde belli alanları mekanize edebilirsiniz. Bir kısmını edemezsiniz. Soma’da. Eksik kalan mekanize yerlerin dışında kaldıysa daha büyük bir tehlike doğar .Başka bir işletme o tarz bir işletmedir. Biz bunu sıfırdan kurmadık. Hazırı genişletmeye çalıştık. Şu an kurulan Işıklar’daki işletme mekanizedir.
ALP GÜRKAN: Bana hükümetten tepki yok. Geçmiş olsun dediler. Hayatımda ilk defa başbakanla burada el sıkıştım. En ufak bir ilişkimiz yoktur.
Gergin anların da yaşandığı basın toplantısı bir gazetecinin "Ali Sezel'in iddiası doğru mu? Kül ve su bastığınız galerilere daha kaç kişiyi gömeceksiniz?" sorusu, sorulara net yanıt vermekten kaçınan maden yetkililerinin toplantıyı bitirmesine neden oldu. Ramazan doğru soruya ‘kimseyi gömmeyi düşünmüyoruz diye yanıt vermeye çalışırken başta Alp Gürkan olmak üzere şirket yetkilileri apar topar toplantıyı terk etti.