Uranyum zenginleştirmekten vazgeçmediği için yeni Birleşmiş Milletler (BM) yaptırım paketiyle karşı karşıya olan İran, akıllıca bir kaçış planıyla Türkiye ve Brezilya ile düşük zenginleştirilmiş uranyumunun barışçıl amaçla dönüştürülmesi için yurt dışına gönderilmesinde anlaştı. İran’ın bu hamlesine cevap olarak, ABD Başkanı Barack Obama’nın kurnazlığa kurnazlık ile cevap vermesi gerekiyor.
Obama, İran’ın düşük oranda zenginleştirilmiş uranyumunu yurt dışına göndermeyi kabul etmesiyle barışçıl niyetini ortaya koymasını anlayışla karşıladığını belirtmeli. Diğer taraftan, İran’ın gelecek yıl bir nükleer bomba yapmasına olanak sağlayacak kadar düşük oranda zenginleştirilmiş uranyumu elinde bulundurmaması için ısrar etmeli.
DÜNYA EMİN OLMALI
Bu hamle, İran’ın barışçıl amaçlar için nükleer yakıt elde ettiği sürece Tahran’ın bir nükleer bomba yapamayacağını bilen dünyanın rahat bir nefes almasını sağlayacaktır.
İran’ın Türkiye ve Brezilya ile pişirip sunduğu yemek, İran’ın geçen Ekim ayında ABD, Rusya, Fransa ve Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’ndan (UAEK) oluşan Viyana Grubu ile masaya yatırdığı ancak uzlaşma sağlayamadığı anlaşmaya kıyasla önemli farklılıklara sahip.
Bu anlaşmanın şartlarına göre, İran toplam 1,500 kilogram uranyumunun 1,200 kilogramını tıbbi amaçlar için kullanılacak izotoplara dönüştürülmesi için gereken yakıt çubukları şeklinde alacaktı. O dönem, 1,200 kilogram İran’ın nükleer bomba yapmasına yetecek uranyumunun yüzde 80’ini oluşturuyordu.
OBAMA’NIN KOZU
Ancak bugün İran 2,300 kilogram düşük oranda zenginleştirilmiş uranyuma sahip. Kısaca, Türkiye ve Brezilya’ya yurt dışına göndermeyi kabul ettiği uranyum miktarı mevcut stokunun yüzde 55’ini oluşturuyor. Bu da İran’ı nükleer silah üretmek için gereken nükleer yakıtı sadece birkaç ay içinde tekrar elde edebileceği anlamına geliyor.
Rusya ve Çin’in bu hafta yeni yaptırımlar için BM güvenlik Konseyi’ne onay vermeyi kabul etmesinin ardından, Obama güçlü bir koza sahip. Obama, Türkiye ve Brezilya’ya gösterdikleri çaba için teşekkür edebilir ve İran’la yaptıkları anlaşmanın titizlikle gözden geçirilmiş halini kabul edebileceğini belirtebilir. Ardından da anlaşmayı hayata geçirmeyi amaçlayabilir.