CEMAL AŞAN - Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Fen Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Zahmakıran, 2018 Yılı TÜBİTAK Bilim Teşvik Ödülüne layık görüldü.
Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında 2011'de Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Kimya Bölümünde göreve başlayan Prof. Dr. Mehmet Zahmakıran, elde ettiği başarılarla hem üniversitesinin hem de Van'ın gururu oldu.
Zahmakıran, yürüttüğü bilimsel projeler, yazdığı makaleler, makalelerin yayımlandığı dergilerin etkinliği ve yaptığı çalışmaların referans gösterilme sayıları gibi kriterlerin değerlendirilmesi sonucu TÜBİTAK'tan ödülü almaya hak kazandı.
Zahmakıran, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'nin en prestijli ödüllerinden birini aldığı için mutlu olduğunu söyledi.
- "Başarımız yurda dönüş hikayesi gibi"
2002'de Fen Fakültesi birincisi olarak Abant İzzet Baysal Üniversitesi Kimya Bölümünden mezun olan, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Dalında lisansüstü eğitimine başlayan Zahmakıran, yaşadıklarını şöyle özetledi:
"2005'te yüksek lisansımı, 2010'da da doktoramı Yüksek Şeref Öğrencisi olarak tamamladım. Öğrenimim sırasında TÜBİTAK bursiyeriydim ve TÜBİTAK Doktora Sırası Yurt Dışı Araştırma Bursu Programı'na seçilerek doktora çalışmalarının bir kısmını 2006-2007'de Japonya'da Advanced Industrial Science and Technology (AIST) Enstitüsü Fizik Bölümünde gerçekleştirdim. Sonrasında Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) bursundan faydalanarak 2009'da Fransa'nın Toulouse kentindeki Laboratoire de Chimie de Coordination araştırma merkezinde 9 ay çalışmalarda bulundum. Doktora sonrası 2010-2011'de dünyanın en iyi teknik üniversitesi olarak kabul edilen Massachusetts Institute of Technology (MIT) Kimya Mühendisliği Bölümüne yapılan sınavlar sonucunda dünya genelinde başvuran çok sayıda araştırmacı arasından assosiye araştırmacı olarak seçildim ve doktora sonrası çalışmalarımı burada gerçekleştirdim."
ÖYP kapsamında 2011'de yurda dönerek zorunlu hizmeti için Van YYÜ Kimya Bölümünde doktor asistan olarak göreve başladığını anlatan Zahmakıran, Van'a ilk geldiğinde bölümün araştırma imkanlarının kısıtlı olduğunu, laboratuvar imkanlarının, teknik donanımın, alt yapının bulunmadığını aktardı.
Zahmakıran, TÜBİTAK ile üniversitenin Bilimsel Araştırmalar Projeler Koordinasyon Birimi'nden aldıkları projeler ile TÜBA, Bilim Akademisi, FABED gibi kurumların ve rektörlüğün destekleriyle araştırma laboratuvarı oluşturarak alandaki çalışmalara başladıklarını kaydetti.
- "Bahane üretmedik, çalıştık"
Araştırma laboratuvarını oluşturduktan sonra yaşadıkları zorlukları ve imkansızlıkları bahane etmeden çalıştıklarını ve zaman ilerledikçe bunun meyvesini topladıklarını vurgulayan Zahmakıran, alandaki nitelikli çalışmalardan dolayı ilk olarak Türkiye Bilimler Akademisi'nin (TÜBA) verdiği Seçkin Genç Bilim İnsanı (GEBİP) ödülünü kazandığını dile getirdi.
Zahmakıran, daha sonra sırasıyla Bilim Akademisi Başarılı Genç Araştırmacı (BAGEP) ödülünü, ODTÜ Mustafa Parlar Vakfı Üstün Başarılı Araştırmacı ödülünü, FABED Eser Tümen Araştırma Teşvik Ödülü'nü, Almanya'dan Alexander von Humboldt Fonu tarafından verilen AvH Georg Forster Araştırma bursunu, son olarak da 2018 yılında Türkiye'nin en prestijli ödülü olan TÜBİTAK Bilim Teşvik Ödülü'ne layık görüldüğünü anlattı.
- "Devletimiz çalışan ve üretenlerin arkasında"
Zahmakıran, devletin ve kurumların desteğiyle sıfırdan son teknolojiyle donatılmış bir laboratuvar oluşturduklarını ve bugünlere geldiklerini ifade ederek, şöyle konuştu:
"Buradan özellikle şu anda gündemde olduğu için, yurt dışındaki genç arkadaşlarıma ve hocalarıma seslenmek istiyorum. TÜBİTAK tarafından başlatılan, beyin göçünün tersine dönüştürülmesi amaçlı yurda dönüş programları ile ülkelerine gelmekte asla tereddüt etmesinler. Çünkü devletimiz ve ilgili kurumları şu anda bilim ve teknolojiye inanılmaz derecede destek veriyor ve bu bağlamda çalışan, üreten araştırmacıların sonuna kadar arkasında."
Japonya, Fransa ve Amerika'da uzun süre çalışmış bir araştırmacı olarak yurt dışından Türkiye'ye tabulaşmış ve biraz da siyasi bir bakış açısının bulunduğunun farkında olduğunu anlatan Zahmakıran, "Bu noktada kıymetli araştırmacılara tavsiyem o bakış açılarını kırmaları. Çünkü ülkelerine gelip, araştırmalarına başladıklarında imkan ve koşullar olarak çok yüksek standartlarda çalışabileceklerini bilmelerini istiyorum. Bu, hem ülkemiz hem de kendileri için çok büyük bir fırsat." değerlendirmesinde bulundu.
- "Bu ülkeye borçluyuz"
Başka bir Türkiye'nin olmadığını, globalleşen dünyada artık sınırların daha kalın çizgilerle çizildiğini, milliyetçiliğin tüm ülkelerde giderek yükselen bir değer olduğunu, haritaların ve düşüncelerin daha riskli ve katı hale geldiğine dikkati çeken Zahmakıran, her ülkenin kendi çıkarlarını düşünerek hareket ettiğini, daha milliyetçi davrandığını vurguladı.
Bu kapsamda Türkiye'nin dışarıdan ithal ettiği her türlü teknoloji ve malzemeyi kendisinin üretmesinin, ülke çıkarlarına olan katkısının göz önüne alınması gerektiğinin altını çizen Zahmakıran, buna en güzel örneğin son yıllarda büyük yol katedilen savunma sanayisi olduğunu kaydetti.
Bu ülkenin evlatları olarak devletin sağladığı burslarla devlet okullarında eğitim gördüklerini söyleyen Zahmakıran, "Bizim ülkemize borcumuz var ve bunu ödemek zorundayız. Bu nasıl olur? Ülkemize gelip, ülkemiz adına güzel projeler gerçekleştirerek, dışarıya bağımlılığımızı azaltacak kendi teknolojilerimizi geliştirerek, alanında yetkin genç nesilleri bilim ve teknoloji alanında geliştirerek bu borcumuzu ödeyebiliriz." dedi.
- "Kazandığım ödülün anlamı çok büyük"
Zahmakıran, kazandığı ödülün 2011 depreminden büyük yaralar ile çıkan Van ve YYÜ için çok önemli olduğunu, özellikle batıdaki üniversitelere göre biraz daha zor şartlarda göreve başlayan bölge üniversitelerindeki akademisyenler için örnek teşkil edeceğini bildirdi.
TÜBİTAK'ın alandaki başarıları yansıtabilen tamamen objektif bir değerlendirme yaptığını vurgulayan Zahmakıran, "TÜBİTAK bana 2018 yılı için anorganik kimya ve kataliz alanlarındaki üstün nitelikli çalışmalarımdan dolayı bu teşvik ödülünü layık gördü." ifadesini kullandı.