Öğretim görevlileri, doktora zorunluluğu olmadan, uzman olduğu alanlarda yükseköğretim kurumlarında, süreli ve süresiz olarak ders verirler. Haftalık en az 12 saat ders verme yükümlülükleri bulunur. Bir öğretim görevlisi, ders vermenin yanı sıra; bilimsel çalışmalarda da bulunabilir. Fakat daha çok ders vermek için istihdam edilirler. Öğretim görevlileri, başka bir meslekte çalışabilir veya serbest meslek sahibi olabilirler. Yükseköğretim kurumlarında çalışmak isteyenlerin sıklıkla merak edip sorduğu ''Öğretim görevlisi nasıl olunur?'' gibi sorularınız ve öğretim görevlisi olma şartları hakkında öğrenmek istediklerinizi ayrıntılı olarak paylaştık.
Öğretim görevlisi, 2547 sayılı öğretim kanununda, ders verme ve uygulama konusunda yetkilendirilmiş görevliler olarak belirtilir. Haftada 12 saat ders verme yükümlülükleri bulunur. Öğretim görevlisiyle öğretim üyesi sıkılıkla karıştırılır. Öğretim üyesi ve öğretim görevlisi birbirlerinden farklı statüye sahip öğretim elemanları olarak tanımlanır. Öğretim üyeleri için ders vermenin yanı sıra bilimsel çalışma yapma yükümlülüğü bulunur. Öğretim görevlileri de isterlerse bilimsel çalışmalar yapabilir ancak yükümlülüğü bulunmaz. Öğretim görevlilerinden esas olarak ders vermeleri beklenir.
Öğretim görevlisi olmak için bazı şartları yerine getirmek gerekir. Öncelikle; öğretim görevlisi olabilmek için herhangi bir alanda, tezli veya tezsiz olarak yüksek lisans yapmış olmak gerekir. Ancak buna istinaden, alanında deneyim sahibi uzman kişiler lisans diplomasıyla da öğretim görevlisi olabilirler. Öğretim görevlileri çoğunlukla, ilçelerde bulunan meslek yüksekokullarında, ilgili fakülte ve enstitülerde görev alırlar. Bazı dönemlerde yükseköğretim kurumları tarafından ilanlar açılır ve alınması kararlaştırılan öğretim görevlisi sayısının dört katı kadar başvuru incelenir. Ön değerlendirme aşamasında kişinin ALES puanına, yabancı dil puanına, lisans ortalamasına ve deneyimlerine bakılarak değerlendirme yapılır.
Öğretim görevlisi olmak için gereken giriş sınavı, başvuru ve atanma süreçleriyle ilgili düzenlemeler, öğretim üyesi haricinde öğretim elemanı kadrolarına atamalarda yapılacak merkezi sınav ve giriş sınavına ilişkin yönetmelikte belirtilir. Genel kural olarak; ALES sınavından en az 70 puan, yabancı dilden en az 50 puan almak gerekir. Ancak istisna olarak, yüksekokul başvurularında yabancı dil şartı aranmaz.
Rektörlüğe bağlı bölümler de dahil olmak üzere; lisans düzeyinde eğitim veren birimlere başvurmak için tezli yüksek lisans yapmış olmak veya alanında beş yıllık tecrübeye sahip olmak gerekir. Adaylardan tecrübelerini belgelendirmeleri istenir.
Konservatuvar, Güzel Sanatlar Fakültesi, Eğitim Fakülteleri Güzel Sanatlar Bölümü ile ön lisans düzeyinde eğitim veren diğer birimlerde, tezli yüksek lisans veya alanında belgelendirmek üzere en az iki yıl tecrübe sahibi olma şartı aranır.
Meslek yüksekokullarında öğretim görevlisi olmak için lisans şartı aranmaz. Ancak yüksek lisansı olmayan adayların alanında en az iki yıl tecrübe sahibi olması ve bu deneyimi belgelendirebilmesi beklenir. Meslek yüksekokullarında, ALES sınavının %70'i ve lisans mezuniyet notunun %30'u baz alınarak değerlendirme yapılır. Dil şartı aranmaz. Giriş sınavına katılım, ilanda belirtilen kadro sayısının 10 katına kadar olur.
Öğretim görevlisi için belirli dönemlerde YÖK'ün ''Akademik Kadro İlanları'' sayfasında personel ilanları açılır. Her üniversite mevzuatta belirlenen şartlara eklemeler yapabilir. Adaylar bu ilanları takip ederek gerekli belgelerle birlikte posta yoluyla veya şahsen başvurur. Bazı üniversiteler online olarak da başvuru kabul ederler.
Adaydan; lisans veya yüksek lisans diplomaları, öz geçmiş, nüfus cüzdanı fotokopisi, varsa iş deneyimlerine dair belgeler ve ALES-YDS belgesi istenir. Yetkili kişiler tarafından, kontenjan sayısının dört katı kadar başvuru incelenir. Değerlendirme ve inceleme sırasında adayın YÖK'e gitmesi gerekmez. Ön değerlendirmede adayın; ALES puanı, yabancı dil puanı ve lisans ortalaması incelenir. İncelemenin ardından adaylar yazılı sınava tabi tutulur. Boş kadro sayısı ile beraber kararname çıkarılır ve sınavda başarılı olan adaylar, belirli kriterler baz alınarak yapılan inceleme neticesinde başarı sırasına göre atanır.
Ön değerlendirme yapılıp, adaylar ikinci yazılı sınava tabii tutulduktan sonra jüri üyeleri değerlendirmesini bazı kriterlere göre yaparlar.
Jüri üyelerinin yapacağı incelemelerde belgeler büyük önem arz eder. Dosyada belirtilen evrak listesini eksiksiz bir şekilde tamamlamak gerekir. Evrakları gönderirken son başvuru tarihini dikkate alarak planlamanızı yapmanız sıkıntıya düşmenizi önler. Posta yoluyla yapılan gönderimlerde postanın son başvuru tarihine kadar kuruma ulaşmasının, adayın sorumluluğunda olduğu belirtilir. Postada geciken ve son başvuru tarihini geçen evraklar dikkate alınmaz.
Öğretim görevlileri mevzuata uygun olarak; haftada en az 12 saat olacak şekilde, yarı zamanlı veya tam zamanlı olarak ders verebilirler. Öğretim görevlileri, aynı zamanda özel sektörde çalışabilir veya serbest meslek sahibi olabilir. Süreli olarak ya da ders saatine göre ücretlendirilen öğretim görevlileri özellikle öğretim üyesinin bulunmadığı derslerde, elde ettiği deneyimler ve bilgi birikimiyle ders verebilirler. Yükseköğretim kurumlarında; belirli bir sektörde kendini kanıtlayıp, mesleki başarı kazanmış pek çok öğretim görevlisi bulur.
Vakıf üniversitelerinde öğretim görevlisi olmak için diğer bütün yükseköğretim kurumlarıyla aynı temel şartlar aranır. Fakat vakıf üniversiteleri özel sektör mantığıyla çalışır. Öğretim görevlileri, vakıf üniversitelerinde sözleşmeli olarak çalışabilirler. Sözleşmeler yıllık olarak yapılır. Taraflar dilediği zaman tek taraflı olarak sözleşmeyi feshedebilir.