Metabolizma hızı, vücudumuzun besinlerle aldığı kaloriyi enerjiye dönüştürme, bir başka deyişle yakma kapasitesini gösterir. Metabolizma hızımız üzerinde pek çok faktör etkilidir. Medicana Bursa Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolik Hastalıklar Uzmanı Dr.Pınar Şişman, 'Metabolizma hızını belirleyen faktörlerin başında genetik yapımız rol oynar. Genetiğimiz hem besinlerle aldığımız kalorinin ne kadarının yakılacağını, hem de yağ olarak depolanan fazla kalorinin vücudumuzun hangi bölgesinde daha yoğun yerleşim göstereceğini belirlemede belirleyicidir. Yaş metabolizma hızını belirleyen faktörlerden bir diğeridir. 20-40 yaşlarına kadar metabolizma hızı en yüksek iken ilerleyen yaş metabolizma hızını olumsuz etkiler. 50 yaşından sonra her 10 yılda bir metabolizma hızının yaklaşık yüzde 2 yavaşladığı bilinmektedir. Bunun sebebi ilerleyen yaşla birlikte fiziksel aktivitenin azalması, kas dokusunun azalması ve yağ dokusunun artışıdır. Gebelik dönemi ise metabolizma hızının arttığı dönemdir' dedi.
Vücutta yağ dokusu arttıkça bazal metabolizma hızının düştüğünü, kas dokusu arttığında ise bazal metabolizma hızının yükseldiğini ifade eden Şişman, "Genellikle kadınlarda yağ dokusu erkeklere göre daha fazla, kas dokusu daha az olduğu için kadınların bazal metabolizma hızı erkeklere göre daha düşüktür. Başta tiroid hormonları olmak üzere adrenalin, noradrenalin ve büyüme hormonu gibi bazı hormonların metabolizmamız üzerinde önemli etkileri vardır. Tiroid bezinin az çalışması (hipotiroidi) durumunda metabolizmamız yavaşlar, fazla çalışması (hipertiroidi) durumunda ise metabolizma hızlanır. Uzun süre açlık ve yarı açlık durumlarında da bazal metabolizma hızında düşme gözlenir.
Buna sebep olan faktör, vücudumuzun enerji azlığına adapte olma amacıyla dolaşımdaki başta tiroid hormonlarında olmak üzere hormon düzeylerinde değişikliklere yol açmasıdır. Uzun süre az besin alanlarda bazal metabolizma hızının yaklaşık yüzde 20 civarında azaldığı gözlenmiştir. Düzenli egzersiz yapılması yağ yakımını arttırıp kilo kontrolünü sağlar. Bununla birlikte kas kütlesinin arttırılmasında da faydalıdır. Egzersiz dışında günlük fiziksel aktivitenin arttırılması da ek katkı sağlamaktadır.
Öğün atlanmasının metabolizmamız üzerine olan olumsuz etkileri sebebiyle öğün atlanmaması ve ara öğün alınması önemlidir. Bununla birlikte çok düşük kalorili şok diyetlerden kaçınılmalı, sağlıklı ve dengeli beslenilmelidir" diye konuştu.
Kaynak: İHA