SEVGİ CEREN GÖKKOYUN/FİRDEVS YÜKSEL - Genç bir ülke olmasına rağmen oluşturduğu güçlü kurum ve altyapılarıyla ekonomisini güçlendirmeye çalışan Kazakistan, tarım, madencilik, petrokimya, makine, turizm ve perakende sektörlerinde önemli yatırım fırsatları sunuyor.
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, Kazakistan'ın bağımsızlığını kazandığı 1991'den bu yana ekonomide gösterdiği istikrarlı performans, ülkeye çekilen doğrudan yabancı yatırımlara yansıyor. 2050'de en gelişmiş 30 ülke arasında yer almayı hedefleyen Kazakistan, bu amaçla altyapılarını iyileştirmeye yönelik adımlar atıyor.
Ülkenin yürüttüğü "Nurlu Yol Programı" ve "Kuşak Yol Girişimi"nin de aralarında bulunduğu ulaşım altyapılarının geliştirilmesine yönelik projeler, Kazakistan'ı Asya'nın ortasında modern bir transit koridoru haline getiriyor.
Hükümet, ulaşım ve lojistiğin yanı sıra telekomünikasyon, dijitalleşme ve internet bağlantısına da büyük yatırımlar yapıyor.
- 500 milyonluk potansiyel pazar
Kazakistan'ın stratejik konumu, nitelikli iş gücü, yatırımcıların korunmasına yönelik hukuk sistemi, gelişmiş altyapısı, sektörler arası fırsatlar, ekonomik büyüme, iş dostu ortamı, cazip yatırım teşvikleri ve piyasaya erişim kolaylığı, ülkeye yatırım yapmak için güçlü nedenler olarak gösteriliyor.
Dünyanın en büyük kara toprağına sahip 9'uncu ülkesi Kazakistan'ın Rusya, Kırgızistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Çin ile doğrudan sınırı, Azerbaycan ve İran'a da Hazar Denizi üzerinden erişimi bulunuyor. Kazakistan, nüfusu 18,5 milyon olmasına rağmen Batı Çin, Orta Asya ve Hazar ülkeleri dikkate alındığında yaklaşık 500 milyonluk potansiyel pazara açılıyor.
Kazakistan'da halihazırda 12 özel ekonomik bölge ve 22 sanayi bölgesi faaliyet gösteriyor. Buralarda yatırımcılara kurumlar vergisi, arazi vergisi, emlak vergisi ve gümrük vergilerinden muafiyet sağlanıyor. Ayrıca, özel ekonomik bölgeler ücretsiz arsa, yabancı iş gücünün istihdamı için basitleştirilmiş süreçler ve kurulan altyapı ve dijital ağlara erişim olanağı sunuyor.
Yatırım ortamını cazip hale getirmek amacıyla 2017'de "Kazakh Invest" adıyla kurulan Ulusal Yatırım ve İhracat Ajansı, yatırımcıların fikir aşamasından uygulamaya kadar ihtiyaç duyduğu her türlü desteği veriyor. Kazakh Invest'in Türkiye'de de ofisi bulunuyor.
- Potansiyel yatırım alanları
Arazisinin yüzde 80'i tarıma elverişli olan Kazakistan'da yapay sulamaya ihtiyaç duyulmadan buğday ve tahıl yetiştirilebilmesi ve büyükbaş sürülerinin yıl boyunca otlayabileceği alanların bulunması, ülkede üretilen tarımsal ürünlerin organik ve yüksek kalitede olmasını sağlıyor.
Kazakistan'ın çalışma çağındaki nüfusunun 5'te 1'i büyüyen tarım sektöründe istihdam ediliyor. Ülkenin doğusundaki Çin'in süt tüketimi ve yüksek kalitede süt ürünlerine gösterdiği ilgi dikkate alındığında, üretilen ürünler için büyük bir pazar da bulunuyor.
Dünya Bankası verilerine göre, Kazakistan'da mevcut 46 trilyon doların üzerinde değere sahip 5 binden fazla keşfedilmemiş maden yatağı olduğu tahmin ediliyor.
Yüksek frekanslı lazerler, röntgen makineleri, akıllı teknolojiler, elektrikli araçlar ve ileri robotiklerde kullanılan nadir toprak metallerinin bulunduğu Kazakistan'ın, bu minerallerin keşfi, geliştirilmesi ve işlenmesi alanlarında potansiyeli dikkati çekiyor.
Kazakistan, tarım ve madenciliğin yanı sıra petrokimya, imalat sanayisi, makine, turizm, perakende sektörlerinde önemli yatırım fırsatları sunuyor. Ülkede, Çin, Japonya, Güney Kore gibi Asya ülkelerinin yanında Rusya, Hollanda, Fransa, Türkiye gibi ülkeler de makine sanayinden ilaç sanayisine, teknolojiden inşaata kadar değişik sektörlerde önemli yatırımlar yapıyor.
160 milyar dolarlık gayrisafi yurt içi hasılasıyla Orta Asya'nın en büyük ekonomisi olan Kazakistan, büyük bir özelleştirme programıyla da ekonomisini çeşitlendiriyor.