LEFKOŞA (İHA) - Birleşmiş Milletler'in dün taraflara sunduğu Kıbrıs çözüm planının ayrıntıları belli oldu. Planda "İsviçre Modeli"nde olduğu gibi kantonlardan meydana gelen, 2 kurucu devlet tarafından oluşan ortak bir devlet öngörülüyor.
Kurulacak devlet, ilk 3 yıl tarafların kendi parlamentolarının atayacağı kendi devlet başkanları tarafından ortak başkanlık esasına göre yönetilecek.
Anlaşma yürürlüğe girdiği andan itibaren anlaşmaya imza atan liderler ilk yıl ortak devletin hukuki kurumlarını beraberce inşa edecekler.
Bu üç yıllık aşamadan sonra yönetim oluşturulacak 6 üyeli bir başkanlık konseyinde olacak ve bu konseyde biri Türk diğeri Rum bir başkan ve başkan yardımcısı bulunacak. Başkan ve yardımcıları 10'ar aylık sürelerle dönüşümlü olarak görev yapacaklar.
Konseydeki üye sayısı da Türk ve Rum taraflarının nüfuslarıyla orantılı olacak.
SINIRLAR BELLİ DEĞİL Sözkonusu devletin tek bayrak, tek milli marş ve tek yurttaşlığı olacak. Ancak kurucu devletler diğer ülkelerle kültürel ve ticari ilişkiler kurabilecekler.
Oluşturulacak 9 yargıçlı yüksek mahkeme ise 3 Türk, 3 Rum ve 3 de Kıbrıs dışından atanacak yargıçlardan oluşacak.
Adada garantör devletler olarak Türkiye ve Yunanistan askeri güçleri müzakereler sonucunda ortaya konacak bir takvimde asgari düzeye indirilecek. Birleşmiş Milletler barış gücü de silahsızlanma sürecini denetleyecek.
Kurucu devletlerin sınırları konusu taraflar arasında müzakere edilmek üzere açık bırakıldı ve bu konuda belgeye madde konulmadı. Ancak toprak paylaşımı ve harita düzenlemeleri sonrasında ortaya çıkacak yeni manzaraya göre 5 yıl içinde mülk paylaşımı ve buna bağlı konular çözüme kavuşturulacağı ifade edildi.
Kıbrıs ile ilgili çözüm planını temsilcileri aracılığıyla New York ve Lefkoşa'da taraflara sunan ve daha sonra da BM Güvenlik Konseyi'ne brifing verdikten sonra basına kısa bir açıklama yapan Annan, ilk tepkinin kendisine 18 Kasım tarihine kadar ulaşmasını beklediğini ifade etti.
"LİDERLER PLANA ZAMAN AYIRMALI" BM Genel Sekreteri Kofi Annan, KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş ve Rum kesimi lideri Glafkos Klerides'ten bugün sunduğu ve Kıbrıs'ta çözüm önerilerini içeren belgeyle ilgili olarak kamuoyu önünde bağlayıcı tutum almamalarını, belgeyi incelemek için zaman ayırmalarını ve tepkilerini bir hafta içinde kendisine iletmelerini istedi.
Denktaş, planı dikkatlice inceleyip yapıcı bir şekilde ele alacaklarını kaydetti. Rum ve Yunan tarafının planla ilgili ilk tepkileri olumlu oldu.
Kıbrıs'la ilgili çözüm planı Türkiye saati ile 17.00'de New York ve Lefkoşa'da taraflara eş zamanlı olarak verildi. Planın iletilmesinin ardından Cumhurbaşkanı Denktaş'ı telefonla arayan Genel Sekreter Annan, Denktaş'tan plana hemen olumsuz bir cevap vermemesini istedi.
Denktaş ise yaptığı kısa açıklamada, planı dikkatlice inceleyeceklerini ve yapıcı bir şekilde ele alacaklarını söyledi. Adaya dönüşünde hükümet, Meclis ve Ankara ile değerlendirmeler yapacaklarını kaydeden Denktaş, liderlere serbest müzakere olanağı tanınması gerektiğini vurguladı.
SİMİTİS'TEN OLUMLU TEPKİ
Dolaylı görüşmelerin kesilmesinin ardından Kıbrıs'ta iki lideri yeniden biraraya getiren süreç, geçen yıl sonunda, Denktaş'ın Klerides'i mektup diplomasisiyle masaya çağırmasıyla başlamıştı.
Planda, çok ayrıntılı haritaların yer aldığı öğrenildi. Rum Yönetimi Lideri Glafkos Klerides ise, planın Kıbrıs sorununun bütün yönlerini kapsadığını açıkladı. "Planda beğendiğimiz ve beğenmediğimiz noktalar var" diyen Klerides, Yunanistan'la koordineli olarak değerlendirmeler yapacaklarını ve cumartesi günü kararlarını açıklayacaklarını ifade etti.
Yunanistan Başbakanı Simitis'in plana ilk tepkisi olumlu oldu. Simitis, planın, yapılacak müzakerelerle bir çözüm yolunu açabileceğini savundu.
KKTC Cumhurbaşkanı Denktaş, yaptığı açıklamada, "Bize söylenen şudur: Tıkanmış olan görüşmelerin yeniden başlayabilmesi için bir müzakere zeminidir. Dolayısıyla ya alırsınız ya reddedersiniz diye bir şey yoktur. Onun için dünyanın sonu gelmiş gibi bir duruma girmenin hiçbir anlamı yoktur" dedi.
BM Genel Sekreteri Annan'a "nelerin kabul edilemeyeceğini" önceden söylediklerini belirten Denktaş, Türk tarafının Kıbrıs Türklerinin eşitliğini pazarlık meselesi yapmayacağının ve toprak düzenlemesinde onbinlerce insanın göçmen yapılmasını kabul etmeyeceğinin altını çizdi.
ABD, PLANA DESTEK VERİYOR ABD Dışişleri Bakanlığı ise tarafları Birleşmiş Milletler'in sunduğu çözüm planı üzerinde çabuk ve dikkatli bir çalışma yapmaya davet etti.
Birleşmiş Milletler çözüm planını tarihi bir fırsat olarak tanımlayan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Richard Boucher, Kophenag'taki Avrupa Birliği zirvesi öncesi tarafların Genel Sekreter Kofi Annan'la ortak çalışmaları gerektiğini söyledi.
Planı memnuniyetle karşıladıklarısı ifade eden Boucher ayrıca Genel Sekreter Annan ve Kıbrıs Temsilcisi Alvaro De Soto'nun çabalarına tam destek verdiklerini dile getirdi.