Osmanlı payitahtında çınarlara koruma kalkanı

Osmanlı İmparatorluğu'nun doğup büyüdüğü, Bursa ile özdeşleşen çınarlar başta olmak üzere anıt ağaçların yaşatılması için sürekli bakım yapılıyor.
Osmanlı ile özdeşleşen tarihi çınarların korunması için İstanbul Üniversitesi’nden de yardım alınıyor. Osmanlı Devleti'nin kuruluşunu temsil eden çınar ağacı, yüzyıllar geçmesine rağmen bütün ihtişamı ile kenti süslemeye devam ediyor.

Bursa’ya gelenlerin görmeden gitmedikleri ve onlarca kişinin ancak kucaklayabildiği meşhur İnkaya çınarı olmak üzere, Oyukçınar Mahallesi’ne adını veren ve 18,2 metre gövde genişliği ile Türkiye’nin en büyük çınarı bunlardan bazıları. Halkalı ve Dudaklı Çınarı ile her yıl içinde leyleklerin yuva yaptığı Kiremitçi Çınarı ve Orhan Camii avlusundaki çınar da Osmanlı Devleti ile yaşıt.
Bursa’nın kayda değer diğer anıt ağaçları arasında; Kovukçınar (Ulufeliçınar), Eskicibaba Çınarı, Dua Çınarı, Pirinç Hanı Çınarı, Altıparmak Çınarı, Kültürpark’taki Yaycılar Pınarı Çınarı, Müşkire Çınarı, İznik’teki Havuzbaşı, Beypınarı, Hespekli, Kaymak Köşkü, Lefke Kapısı, Sanayi ve Davud-u Kayseri Çınarı ağaçları bulunuyor. Bunlar arasında, belki de en ünlüsü Çekirge Uludağ yolu İnkaya Köyü'nde bulunan 603 yaşındaki İnkaya çınarıdır.
Adını, İnkaya Köyü’nden alan ünlü çınar ağacı, 13 ana kola sahip. Boyu 35 metre olan çınarın dallarının kalınlığı 3-4 metreyi buluyor. Dünyaca ünlü çınar, 9.2 metrelik çevresiyle Türkiye’nin en yaşlı ve büyük ağaçlarından biri. Osmanlı ile yaşıt İnkaya Çınarı, Bursa’ya yolu düşen yerli-yabancı turistlerin uğramadan geçmediği önemli bir sembol olarak kente ayrı bir değer katıyor.

“OSMANLI İLE ÖZDEŞLEŞEN ÇINAR”
Çınar ağacı, Osmanlı’nın kuruluşundan bu yana Bursa’ya ayrı bir değer katıyor. Çınar deyince akla Bursa ve Osmanlı geliyor.
Çınar Ağacı, Osmanlı açısından da rüyadan beyliğe geçişin müjdecisi. Öyle ki Osmanlı’nın kurucusu Osman Gazi, kayınpederi Şeyh Edebali’nin sohbetlerine katılmak üzere gittiği dergâhta, çınar ağacı ile imparatorluğun ilk müjdesini rüyasında alıyor.
Osmanlı’nın kuruluşunda en önemli simgelerden olan Çınar, asırlardır Bursa’nın sembolleri arasında yer almaya devam ediyor. Bursa’da çınar ağaçları Yeşil Türbe, Muradiye, Ulu Cami ve Koz Han kadar anıt değeri taşımakta.

“ANIT AĞAÇLAR KORUMA ALTINDA”
Bursa’daki anıt ağaç niteliğindeki çınarlar koruma altına alınırken, kuruyanlar ise birer anıt gibi şehrin tarihi mekanlarını süslüyor.
Başta Büyükşehir Belediyesi olmak üzere, yetkili kurum ve kuruluşlar Bursa ile özdeşleşen anıt çınarları 'Ağaç Koruma Politikası' çerçevesinde koruma altına alıyor.
Yapılan bir envanter çalışmasına göre, Bursa’da 11 farklı türde, yaşları 100 ile 650 arasında değişen yaklaşık 880 anıt ağaç bulunuyor. Asırlık ağaçlardan 250 kadarı tescil edildi. Şu ana kadar tespit edilen en yaşlı ağaç Hürriyet Mahallesi’ndeki Nostalji Bahçesi’nde bulunan 610 yaşındaki çınar.
Günümüze ulaşamamasına rağmen Oyukçınar Mahallesi’ne adını veren çınar ağacı ise 18,2 metre gövde genişliği ile Türkiye’nin en büyük ağacı unvanını elinde bulunduruyor.

“ÇINARLARIN BAKIMI İÇİN ÜNİVERSİTEDEN YARDIM”
Bursa Büyükşehir Belediyesi’nden alınan bilgiye göre; Bursa’da tescillenmiş ve tescillenmeye aday farklı türlerden 880 adet anıt ağaç bulunuyor. İlgili ağaçların rutin bakım ve budama işlemleri düzenli olarak takip ediliyor.
Bu yılki bakım ve budama planına göre; Gürsu’da 115 çınar, 1 ıhlamur, 30 fıstık çamı için kurul kararı alındığı belirtilerek, “Program dahilinde uygulama yapılacak. Ayrıca, kent içinde yer alan anıt ağaçların genel durumları ve yapılması gereken bakımlar konusunda İstanbul Üniversitesi’nden rapor talep edildi. Gelecek rapor doğrultusunda, kent genelindeki anıt ağaçların tamamını kapsayan bir planlama yapılıp program dahilinde gerekli işlemler yapılacak.” denildi.

Bursa İl Kültür ve Turizm Müdürü Ahmet Gedik, Türklerin her dönem insanlığa olduğu gibi çevre, tabiat ve canlılara da ‘Yaradan'dan dolayı yaratılanı sevip', hoşgörü ile yaklaştığını belirtti. Gedik, Osmanlı Devleti'nde özellikle çınara ayrı bir değer verildiğini vurgulayarak, “Özellikle Osmanlı Devleti'nin Bursa’da kurulmasından sonra Çınar ağacı ayrı bir önem kazanmıştır. Bundan dolayı yaşı 1250’ye kadar çıkan tarihi çınarlara rastlanmakta. Bursa’da bulunan tarihi çınarlar, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurullarınca tescil edilerek, korunmakta.” dedi.
Bursa Orman Bölge Müdürü Ali Girgin ise Bursa’da çınar başta olmak üzere ıhlamur ve erguvan ağaçlarının baskın olduğunu bildirerek, “Çınarın yanı sıra kiraz ve ıhlamurdan sonra erguvan Bursa ile özdeşleşmiştir. Hızla büyüyen çınar, uzun bir ömre sahip olup, özellikle Osmanlı Devleti'nden bu yana Bursa’da önemli bir yer tutmaktadır.” şeklinde konuştu.