Otomotiv pazarında yüzde 30 varan oranlarda daralma beklentisiyle girdiğimiz 2024’te, aralık ayı verilerine göre yine rekor bir seneye tanık olduk. ODMD’nin açıkladığı verilere göre 2024 yılında otomobil ve hafif ticari araç pazarı toplamda 1.238.509 adetlik satışa ulaştı. Böylece bir önceki yılın toplam pazarı olan 1.232.635 adedin üzerine çıkılmış oldu. Aralık ayı verilerine bakıldığında, otomobil ve hafif ticari araç pazarı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 7,3 artarak 170.249 adetlik satış gerçekleştirdi. Bu satışlar, son 10 yıllık aralık ayı ortalamalarına kıyasla yüzde 43,1 oranında bir artış gösterdi. Otomobil pazarı, 10 yıllık ortalamalara göre yüzde 49,6, hafif ticari araç pazarı ise yüzde 22,8 oranında büyüdü. Öte yandan aralık ayı en çok araç satışının yapıldığı ay olarak tarihe geçti.
Aralık ayındaki pazarın detaylarına indiğimizde benzinli ve dizel otomobil satışları sırasıyla yüzde 21,2 ve yüzde 10 düşerken hibrit ve elektrikli araç satışları ise yüzde 114 ve yüzde 82,3 oranında büyüme gösterdi. Böylece bir önceki seneyle kıyaslandığında 2024 yılında benzinli otomobil satışlarının toplam satışlardan aldığı pay yüzde 66,6’dan yüzde 60,1’e gerilerken hibrit araçların payı yüzde 11,1’den yüzde 18,8’e, elektrikli araçların payı yüzde 7,5’ten yüzde 10,7’ye çıkmış oldu.
Marka bazlı bakıldığında aralık ayında toplam satışlarda ilk 5 sırayı Renault, Ford, Fiat, Volkswagen ve Peugeot alırken 2024 yılı genelindeki sıralama Fiat, Renault, Ford, Volkswagen ve Peugeot şeklinde oldu.
2024 yılı boyunca otomobil satışlarının yüzde 85,7’si, vergi avantajı sunan A, B ve C segmentindeki araçlardan oluştu. Bu segmentler arasında en büyük payı C segmenti aldı, 543.427 adetlik satışla toplam pazarın yüzde 55,4’ünü oluşturdu. B segmenti ise 291.689 adetlik satışla yüzde 29,8’lik bir pay elde etti. Gövde tipine göre tercih sıralamasında da SUV otomobiller öne çıktı. 556.548 adetlik satışla toplam otomobil pazarının yüzde 56,8’ini oluşturan SUV’lar, en çok tercih edilen gövde tipi oldu. Sedan otomobiller ise yüzde 25,4 pay ve 248.902 adetlik satışla ikinci sırada yer aldı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, kasım ayında trafiğe kaydı yapılan motorlu kara taşıtlarının sayısı bir önceki aya göre %9,8 azalırken, yıllık bazda %3,7 artış kaydetti. Şubat ayından beri motosikletin, trafiğe kaydı yapılan taşıtlar içerisindeki payı ortalama %50,1 seviyesinde gerçekleşmiş ve eylül ayında %56,8’i görmüştü. Kasım ayında ise burda bir miktar normalleşme gözlemlendi. Trafiğe kaydı yapılan 188.966 adet taşıtın %44,9’unu otomobil, %38,9’unu motosiklet oluşturdu.
Türkiye’nin ihracat lideri olan otomotiv sektörü, 2024 yılında %6,3’lük bir artışla 37.212 milyon dolar değerinde ihracat gerçekleştirerek son 19 yılın 18’inde ihracat şampiyonu unvanını korumuş oldu. 2024 yılı boyunca otomotiv sektörü, Türkiye’nin toplam ihracatının %17,3’ünü oluşturdu. Tedarik endüstrisi ihracatında en büyük pazar Almanya olurken, bu ülkeye yapılan ihracatta %1’lik bir düşüş yaşandı. Aralık ayında ise sektör, bir önceki yılın aynı dönemine göre %10 artışla 3.487 milyon dolarlık ihracata ulaştı. Bu rakam, aylık bazda tarihin en yüksek ikinci ihracat seviyesi olarak kaydedildi.
Engelli bireylerin Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) istisnası ile alabilecekleri araçlar için yerlilik oranı şartı yüzde 40’a çıkarıldı. Daha önce %20 olan bu oran, Cumhurbaşkanına tanınan yetkiyle artırıldı. Bunun yanı sıra, engelli araçlarının elde tutma süresi 5 yıldan 10 yıla yükseltildi. Yeni düzenleme geriye dönük olarak da uygulanacak. Ayrıca 2025 yılı itibarıyla ÖTV istisnası kapsamında alınabilecek araçlar için fiyat üst limiti 1 milyon 591 bin 200 TL’den 2 milyon 290 bin 200 TL’ye yükseltildi. Bu değişiklikler, 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren geçerli olacak. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayınlanan verilere göre 2024 yılı itibariyle %40’lık yerlilik oranını karşılayan araçlar arasında TOGG, Ford, Hyundai, Renault, Fiat ve Toyota’nın çeşitli modelleri yer alıyor.
Honda ve Nissan, Japonya’da Toyota’ya rakip olabilecek ve küresel pazardaki rekabeti güçlendirecek bir birleşme ihtimalini değerlendiriyor. Görüşmelerde sermaye ortaklığı, birleşme veya yeni bir holding şirketi kurulması gibi seçeneklerin masada olduğu belirtiliyor. Haberin ardından Nissan hisseleri %24 artış gösterirken, Honda hisseleri %3,4 oranında değer kaybetti. Kaynaklar, olası bir birleşmenin Mitsubishi Motors’u da kapsayabileceğini ve yeni bir holding yapısı altında gerçekleşebileceğini ifade etti. Uzmanlar, birleşmenin her iki taraf için de güçlenme fırsatı sunacağını ve özellikle Tesla ile Çinli üreticilere karşı daha rekabetçi bir yapı oluşturacağını öngörüyor.
Rekabet Kurumu, otomotiv lastiği üretimi ve dağıtımı sektöründe faaliyet gösteren 17 şirket hakkında, Rekabet Kanunu’nun ihlal edildiği iddiasıyla soruşturma başlattığını açıkladı. Yapılan ön araştırmada; rekabete hassas bilgi paylaşımı, rekabeti kısıtlayıcı anlaşmalar, yeniden satış fiyatı belirleme ve bayiler arasında bölge ile müşteri paylaşımı gibi uygulamalara dair ciddi bulgular elde edildi. Soruşturma kapsamında Brisa Bridgestone, Michelin, Pirelli, Goodyear, Hankook gibi büyük şirketlerin yanı sıra sektörde faaliyet gösteren diğer çeşitli firmalar da yer alıyor. Soruşturma, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. maddesinin ihlal edilip edilmediğini tespit etmeyi amaçlıyor. Karar, Rekabet Kurulu tarafından 21 Kasım 2024 tarihinde alınarak kamuoyuna duyuruldu.
Rho Motion’un açıkladığı kasım ayı verilerine göre, küresel elektrikli araç satışları 1,83 milyon adede ulaşarak üst üste üçüncü kez rekor seviyeye çıktı. Bu rakam, bir önceki aya göre %6, geçen yılın aynı dönemine göre ise %32’lik bir artışı temsil ediyor. Ocak-kasım döneminde dünya genelinde toplam elektrikli araç satışları 15,2 milyona ulaşırken, bu dönemde Çin 9,7 milyon satış ile liderliği üstlendi ve %40’lık bir artış kaydetti. Aynı dönemde Avrupa’da satışlar %3 düşüşle 2,7 milyon olarak gerçekleşirken, ABD ve Kanada’da %10’luk bir artışla 1,6 milyon elektrikli araç satıldı. Rho Motion Veri Müdürü Charles Lester, elektrikli araç satışlarında son üç ayda rekor artışlar görülmesine rağmen, bölgesel dağılımdaki eşitsizliğe dikkat çekerek Çin’in satışların üçte ikisini oluşturduğunu vurguladı.
Otostat Yönetim Kurulu Başkanı Alp Gülan, CNBC-e ekranlarında otomotiv sektörünün 2024 yılı performansını değerlendirirken 2025 yılına ilişkin öngörülerini de paylaştı. Gülan, sektörün yılbaşındaki tahminlerin üzerinde bir tempoyla ilerlediğini belirterek, bu yılki rekor seviyede başta GSR olmak üzere yeni düzenlemelerin ve Çinli otomobil markalarının Türkiye pazarına girişinin etkili olduğunu ifade etti. 2025 yılına dair değerlendirmelerinde Gülan, Avrupa pazarındaki daralmanın Türk otomotiv sektörü üzerindeki olası etkilerine dikkat çekti. Avrupa’daki ekonomik sıkıntıların Türkiye’nin ihracat performansını olumsuz yönde etkileyebileceğini, ancak Türkiye’nin lojistik avantajları ve otomotiv sektöründeki üretim gücüyle bu dönemde fırsatlar yaratabileceğini ifade etti. Türkiye’nin 17 yıldır aralıksız ihracat şampiyonu olan otomotiv sektöründe güçlü altyapısı ve genç nüfusuyla büyüme potansiyelini koruduğunu söyleyen Gülan, yeni yatırımların ve teşviklerin önemine dikkat çekti. Araç fiyatlarına ilişkin değerlendirmesinde, yüksek enflasyon ve döviz kuru artışlarının etkisine değinen Gülan, 2023 yılında otomobillerin yatırım aracı olarak öne çıktığını ve bu eğilimin 2025 yılında da devam edebileceğini ifade etti. Ayrıca, Türkiye’de kişi başına düşen araç sayısının hala düşük olduğunu hatırlatan Alp Gülan, büyüyen nüfusun ve artan ihtiyaçların otomotiv sektöründe talebi diri tutacağını söyledi. Son olarak Gülan, Türkiye’nin otomobil üretimindeki konumunun güçlenerek devam edeceğini, sektördeki yatırımların ihracat liderliğini sürdürecek bir yapı oluşturacağını ifade ederek, 2025 yılının hem riskler hem de fırsatlarla dolu bir dönem olacağını sözlerine ekledi.
Peugeot Türkiye Genel Müdürü Gupse Kaplan, Araç Takip programında otomotiv sektörünün 2024 performansını değerlendirerek elektrikli araçların geleceği, SUV segmentindeki büyüme ve 2025 yılına yönelik beklentiler hakkında açıklamalarda bulundu. Kaplan, 2024 yılında elektrikli araçların toplam satışlar içindeki payının önceki yıla göre ciddi bir artış gösterdiğini belirterek, bu büyüme eğiliminin önümüzdeki yıllarda daha da hızlanacağını ifade etti. Kaplan, “Türkiye’de elektrikli araçlar hala olgunlaşma sürecinde, ancak geçen yıl %1 seviyesinde olan pazar payı bu yıl %9’a çıktı ve önümüzdeki yıl bu oranın %15’e ulaşmasını bekliyoruz” dedi. SUV segmentinin Türkiye pazarında toplam satışların %60’ını oluşturduğuna dikkat çeken Kaplan, bu segmentin tüketici tercihleri doğrultusunda sektördeki en güçlü alanlardan biri olmaya devam edeceğini belirtti. Kaplan, “SUV araçlar tüketicilerin en çok tercih ettiği modellerden. Bu segment, pazarın genel büyümesine katkı sağlıyor ve önümüzdeki yıllarda bu eğilim sürecek” ifadelerini kullandı. Kaplan ayrıca, elektrikli araçların yaygınlaşmasını desteklemek için altyapı çalışmalarının önemine vurgu yaparak, 2025 yılı itibarıyla tüm modellerde elektrikli versiyonların yaygınlaşacağını ve otonom sürüş teknolojilerinin sektörün geleceğinde belirleyici bir rol oynayacağını ifade etti.
Doğuş Otomotiv İcra ve Yönetim Kurulu Başkanı Emir Ali Bilaloğlu, AA muhabirine verdiği röportajda, 2024 yılının otomotiv sektörü açısından öngörülenden daha olumlu geçtiğini belirterek 2025 yılına ilişkin beklentilerini aktardı. Bilaloğlu, Türkiye’nin genç ve tüketim eğilimi yüksek bir nüfusa sahip olmasının otomotiv sektöründeki büyümeyi desteklediğini vurguladı. Elektrikli araçlara ilişkin değerlendirmelerinde, Türkiye’deki elektrikli araç pazar payının 2024 yılında %38 artışla 83 bin adedi aştığını ve bu segmentteki büyümenin gelecek yıllarda da devam edeceğini belirtti. Bilaloğlu, artan model çeşitliliği ve Çinli markaların Türkiye pazarına girişinin de etkisiyle elektrikli araçların toplam pazar payının 2025 yılında %30 seviyelerine ulaşabileceğini öngördü. 2025 yılı için sektördeki zorluklara da değinen Emir Ali Bilaloğlu, enerji fiyatlarındaki yükseliş riski ve faiz oranlarının otomotiv sektöründe fiyat artışlarına neden olabileceğini vurguladı. Ancak, regülasyonların stabil tutulması durumunda Türkiye’nin elektrikli araç dönüşümünde hızla ilerleyeceğini ifade etti. Bilaloğlu, elektrikli araçların artan erişilebilirliğinin ve tüketicilerin bu alana yönelimindeki hızlanmanın sektöre ivme kazandıracağını sözlerine ekledi.
BYD Türkiye Genel Müdürü İsmail Ergun, AA muhabirine verdiği röportajda, 2024 yılı otomotiv sektörü değerlendirmelerini ve 2025 yılı öngörülerini paylaştı. Ergun, yılın başında pazarın daralacağı yönündeki beklentilere rağmen, ÖTV muafiyetli satışlar ve GSR II regülasyonları kapsamında yapılan kampanyaların yılın ilk yarısında sektöre pozitif yansıdığını söyledi. Ancak yılın ilerleyen dönemlerinde krediye erişimde yaşanan zorlukların sektör üzerinde belirleyici bir etki yarattığını vurguladı. Elektrikli araç pazarındaki gelişmelere değinen Ergun, bu segmentin küresel ölçekte hızlı bir büyüme gösterdiğini ve Türkiye’nin de bu dönüşümün önemli bir parçası olduğunu ifade etti. Ergun, “2024 yılı itibarıyla Türkiye’de elektrikli araçların toplam satışlardaki payının %10 seviyesine ulaşmasını bekliyoruz. 2025’te ise bu oranın Avrupa’daki gelişmelere paralel olarak %15 seviyesine yaklaşacağını öngörüyoruz” dedi. Şarj edilebilir hibrit araçların da sektörde giderek artan bir ilgi gördüğüne dikkat çeken Ergun, bu segmentte BYD’nin yenilikçi modelleriyle dikkat çektiğini belirtti. Türkiye’de 2023’te 2.500 adet olan şarj edilebilir hibrit araç satışlarının, 2024’te 9.500 adedin üzerine çıkmasını beklediklerini ifade eden Ergun, bu segmentin gelecekte sektörde daha büyük bir pay alacağını dile getirdi.
Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) Başkanı Ali Haydar Bozkurt, Bloomberg HT'ye yaptığı açıklamada, 2025 projeksiyonu için matrah güncellemesinin önemine değindi. 2025 yılı beklentilerini de paylaşan Bozkurt, otomobil pazarının beklenmedik bir gelişme olmadığı sürece 1 milyonun altına düşmesini beklemediklerini ifade etti. Özellikle faizlerdeki düşüşlerin otomotiv sektörüne olumlu yansıyabileceğini belirten Bozkurt, “Faizlerdeki düşüşler sektöre olumlu yansır. Ancak otomobil kredilerinde halen kısıtlamalar var. Kredi kullanımında belirli matrah düzenlemeleri bulunuyor. Bu düzenlemelerin güncellenip güncellenmeyeceğini görmek lazım." dedi.
2024 yılının dördüncü çeyreğinde sektördeki toplam otomobil ve hafif ticari araç satışları 2023’ün aynı döneminin %4 üzerinde 388 bin adet olarak gerçekleşti. Otomobil pazarı 305 bin adetle yıllık bazda %2, hafif ticari araç pazarı %12 büyüme kaydetti. Söz konusu dönem için borsaya açık 3 şirketteki verileri incelediğimizde Tofaş’ın toplam satışlarında %25’lik bir daralma gerçekleşirken Doğuş Otomotiv’in toplam satışlarında %27, Ford Otosan’ın toplam satışlarında %48’lik artış yaşandı.
Kaynak: Fintables