Türkiye otomotiv sanayiine yön veren 13 büyük üyesiyle sektörün çatı kuruluşu olan Otomotiv Sanayii Derneği (OSD), 2021 yılına ait üretim ve ihracat adetleri ile pazar verilerini kamuoyuna açıkladı.
Bu kapsamda 2021 yılında toplam üretim 2020 yılına göre yüzde 2 azalarak, 1 milyon 276 bin 140 adet, otomobil üretimi ise yüzde 8 azalarak 782 bin 835 adet oldu. Traktör üretimiyle birlikte toplam üretim ise 1 milyon 331 bin 643 adede ulaştı.
OSD verilerine göre Türk otomotiv sanayisinin Aralık ayı üretimi de geçen yılın aynı ayına göre yüzde 12,1 azalarak 131 bin 557 adet olurken, aynı dönemde 76 bin 570 adet otomobil üretildi. Ayrıca, otomotiv sanayisinin 2021 yılı kapasite kullanım oranı yüzde 65 olarak gerçekleşti. Araç grubu bazında kapasite kullanım oranları ise hafif araçlarda (otomobil + hafif ticari araç) yüzde 64, kamyon grubunda yüzde 83, otobüs-midibüs grubunda yüzde 31 ve traktörde yüzde 74 oldu.
OSD raporlarına göre 2021 yılında ticari araç üretimi bir önceki yıla kıyasla yüzde 11 arttı. Bu dönemde, üretim hafif ticari araç grubunda yüzde 9, ağır ticari araç grubunda yüzde 40 oranında arttı. Pazara bakıldığında ise; toplam ticari araç pazarı 2020 yılına göre yüzde 13, hafif ticari araç pazarı yüzde 8 ve ağır ticari araç pazarı yüzde 51 oranında arttı. Baz etkisi dikkate alındığında 2021 yılında ticari araç pazarı 2017 senesinin yüzde 20 gerisinde kaldı. Yalnızca Aralık ayında yük ve yolcu taşıyan ticari araç üretimi 54 bin 987 adet, traktör üretimi 4 bin 627 adet oldu.
2021 yılında otomotiv pazarı, 2020 yılına göre yüzde 3 azalarak 772 bin 722 adet oldu. Aynı dönemde, otomobil pazarı da yüzde 8 oranında azaldı ve 561 bin 853 adet oldu. Son 10 yıllık ortalamalar dikkate alındığında, 2021’de toplam pazar yüzde 8, otomobil pazarı yüzde 8 ve hafif ticari araç pazarı ise yüzde 10 oranında azalırken, ağır ticari araç pazarı ortalamaya paralel seviyede gerçekleşti. 2021’de otomobil pazarında yerli araç payı yüzde 40 olurken, hafif ticari araç pazarında yerli araç payı yüzde 56 olarak gerçekleşti.
2021 yılında otomotiv ihracatı 2020 senesine göre göre adet bazında yüzde 2 artarak 937 bin 5 adet olarak gerçekleşti. Otomobil ihracatı da yüzde 5 oranında azalarak 565 bin 361 adet oldu. Traktör ihracatı ise 2020 yılına göre yüzde 26 artarak 17 bin 38 adet olarak gerçekleşti. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre; otomotiv sanayi toplam ihracatın yüzde 13’ünü gerçekleştirdi ve 16 yıldır üst üste ihracat şampiyonluğunu sürdürdü.
2021 yılında 2020 senesine göre, toplam otomotiv ihracatı dolar bazında yüzde 15, Euro bazında ise yüzde 12 oranında arttı. 2021 yılında, toplam otomotiv ihracatı 29,9 milyar dolar olarak gerçekleşirken, otomobil ihracatı yüzde 0,4 oranında azalarak 9,3 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Euro bazında otomobil ihracatı ise yüzde 3 azalarak 7,9 milyar Euro oldu. Aynı dönemde, dolar bazında ana sanayi ihracatı yüzde 10 oranında, tedarik sanayi ihracatı da yüzde 25 oranında arttı.
Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) Yönetim Kurulu Başkanı Turgay Mersin, otomotiv sektöründe geçen yıl yaşanan gelişmeler ve bu yılki beklentilerine ilişkinyaptığı açıklamada, oldukça zorlu, inişli çıkışlı ve her ayına başka olayın damga vurduğu bir yılın geride bırakıldığını söyledi.
Mersin, üretim ve tedarikten kaynaklanan sorunlar, arz-talep dengesinin bozulması, kur hareketliliği ve faizlerin yıl sonu kapanışına etki eden faktörler olarak 2021 boyunca sektörün karşısına çıktığını kaydetti.
Toyota Türkiye Pazarlama ve Satış AŞ Üst Yöneticisi (CEO) Ali Haydar Bozkurt da salgının etkisiyle yaşanan ve halen devam eden çip krizinin, global çapta üretim yapan bütün sektörleri etkilediği gibi otomotivi de doğrudan etkilediğini ifade etti.
Üretimde kullanılan materyallerin tedarikinden kaynaklı bazı yedek parça gruplarındaki üretim ve bulunurluk sıkıntısı ile lojistik sektöründe yaşanan sıkıntıların da arz-talep dengesini büyük oranda etkilediğini belirten Bozkurt, "Tüm bunların sektörümüze yansımasıyla maalesef talebin çok altında üretim gerçekleşti ve global bir sorun olarak yaşandı ve yaşanmaya devam ediyor. Bu durum, sadece Türkiye'de üretim yapan fabrikaların değil, dünyada üretim yapan tüm fabrikaların karşılaştığı ve tüm markalara yansıyan bir sorundu." diye konuştu.