(özel Haber) Unutulma Hakkı Geçmişe Bir Sünger Çekiyor

İnternetteki arama motorlarına adı ve soyadı yazıldığında çıkan sonuçlardan rahatsız olan kişiler, unutulma hakkı talebinde bulunarak sildirme işlemini yapabiliyorlar.Günümüzde internet kullanımının açtığı özgürlük alanı, mahremiyet kavramının sınırlarını zorlamaya devam ediyor. Hiçbir şeyin gizli kalmadığı şu günlerde, geçmişte yaptığınız bir eylem ya da bilinmesini istemediğiniz bir bilgi, arama motorlarına isminizi yazan herkesin erişimine açık hale geldi. Bu durumdan rahatsız olan ve geçmişindeki bir bilginin geleceğini etkilemesini istemeyen insanların izleyecekleri başlıca yol ise unutulma hakkı talebi. Unutulma hakkı, internet ortamında isminizin karıştığı haber, röportaj, yazı, fotoğraf ve video gibi unsurların sözkonusu mecradan çıkartılması yönündeki taleptir. İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Hasan Sınar, internetin en önemli bilgi kaynağı olmasının ardından hayatımıza giren unutulma hakkı kavramını şöyle tarifliyor: “Geçmişte işlediğiniz herhangi bir suç, yaşadığınız bir menfi olay veya özel hayatınızla ilgili bir konu nedeniyle bir habere konu olmuş olabilirsiniz. İsminiz arama motorlarına yazıldığında çıkan bu olumsuz bilgileri, fotoğrafları ve haberleri artık sırtınızda taşımak istemiyorsanız, geçmişe ait verilerinizin internet ortamından kalıcı olarak silinmesi yönünde bir hakkınızın olması gerektiği bugün tartışılan bir konudur. Buna da kısaca unutulma hakkı diyoruz.”KAMU YARARI İLKESİNE GÖRE HAREKET EDİLMELİUnutulma hakkı kavramını çok boyutlu düşünmek gerektiğini vurgulayan Hasan Sınar, konuyla ilgili iki temel yaklaşımı şöyle değerlendirdi: “Sözgelimi uzun yıllar önce işlediği basit bir suçtan dolayı mahkûm olan ve cezasını çeken biri, yıllar sonra hayatında yeni bir sayfa açıp iş başvurusunda bulunduğunda, işverenin internette yapacağı basit bir taramada bu suçun bilgileri ortaya çıkabiliyor ve kişi bu yüzden işe alınmıyor veya evlenmek istiyor, evleneceği kişinin ailesi yine internetten bu bilgilere ulaşıp, evliliğe onay vermiyor. Yani internetten bir türlü silinemeyen bu bilgiler yüzünden, kişi geçmişte yaptığı küçük bir hatanın ceremesini bir ömür boyu çekmek zorunda kalıyor. Adeta damgalanıyor. Bu açıdan bakıldığında unutulma hakkı bu damganın silinmesine yönelik doğal bir taleptir. Ancak buna karşın, sözgelimi çocukların cinsel istismarı nedeniyle yıllar önce mahkûm olan biri, unutulma hakkını kullanarak hakkındaki bilgileri sildirmiş ve bunun ardından Çocuk Esirgeme Kurumu’nda veya çocuklarla bir arada olacağı benzeri bir işte çalışmak için başvuruda bulunmuş da olabilir. Şimdi bu kişinin geçmişindeki bu bilgiye ulaşamazsanız, onun yeniden çocukları istismar etmesi için adeta ona imkan sağlamış olursunuz. Dolayısıyla madalyonun bir de böyle bir arka yüzü var. Bu nedenle benim düşüncem, kişilere ait internet ortamında bulunan ve sadece kamu yararı açısından bir önemi olmayan verilerin silinmesine izin verilebilmesi yönünde. Fakat yıllar sonra dahi ulaşılmasında kamu yararı bulunan verilerin ve bilgilerin, ilgili kişinin isteğine bağlı olarak silinmemesi ve internette arandığında ulaşılabilir olması gerektiği düşüncesindeyim.”İnternetin günlük hayatta daha çok yer kaplamasıyla gündeme gelen unutulma hakkı kavramını düzenleyen pozitif bir norm günümüzdeki hukuk sisteminde mevcut değil. Ama bu hakkımızdaki verilere karşı hiçbir şey yapamayacağımız anlamına gelmiyor. Hasan Sınar, 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Kanunu’nun 9. maddesinde yer alan ‘İçeriğin Yayından Çıkartılması’ tedbirini hatırlatarak şunları söyledi: “Hakkınızdaki içerikle ilgili olarak öncelikle ilgili yer ve içerik sağlayıcısına başvurarak talepte bulunabilirsiniz. Eğer talebiniz kabul edilmediyse Sulh Ceza Hakimliği aracılığıyla o içeriğin çıkartılmasını sağlayabilirsiniz.”UNUTULMA HAKKI SEKTÖR HALİNE GELİYORUnutulma hakkı talebinin giderek bir sektöre dönüştüğünü de belirten Hasan Sınar, “Bazı şirketler, ‘Eğer hakkınızda internette istemediğiniz bir şeyler varsa bize gelin, şu kadar para karşılığında biz bunları sildirtiyoruz’ diyorlar. Aslında yaptıkları şey, sizden vekalet alarak yasal süreci uygulamak. Vatandaş olarak haklarınızın bilincindeyseniz, bu işlemi pekala kendiniz de yapabilirsiniz” ifadelerini kullandı.