ANKARA(ANKA)- Ankara Ticaret Odası'nın (ATO), ticaret sektöründe 2007 yılına ilişkin yaptığı anketin sonuçları, sektör ve genel ekonomide "resesyon"a işaret eden olumsuz bir tablo ortaya koydu.
ATO'nun 4 bin 46 işyerinde yaptığı ankete göre, 2007 yılı her 100 işletmeden 56'si için 2006'dan daha kötü geçti. Büyümenin yavaşlaması, ticaret hayatına "zincirleme" etki yaptı; satışların düşmesi, kar oranlarını da aşağı çekti, işletme maliyetleri ve borçlar büyüdü. Her 100 işletmeden 53'ünün tahsilat güçlüğü arttı. Her 100 işletmeden 30'u işçi çıkardı, ayakta kalma savaşı veren tüccar, yatırım da yapamadı. Daralma en çok döşeme, mobilya ve emlak sektörünü vurdu.
-"YAVAŞLAYAN BÜYÜME PİYASAYI HALSİZ BIRAKTI"
ATO'nun, Başkent'in en işlek 42 alış veriş ve ticaret merkezindeki toplam 4 bin 46 işyerinde yaptığı "Ekonomi Anketi'nin birinci bölüm sonuçları açıklandı. ATO'dan anket sonuçlarına ilişkin yapılan açıklamada, 2007 yılında büyümenin yavaşlamasının, piyasayı "halsiz bıraktığı" ifade edildi.
Her 100 işletmeden 56'sı için 2007 yılının 2006'dan daha kötü geçtiğini ortaya koyan ankete göre, 2007'deki daralmadan en çok zarar gören sektörler sırasıyla "döşemeciler ve mobilya imalatçıları", "mobilya, halı ve kahverengi eşya satıcıları" ile "emlak komisyoncuları" olarak belirlendi. "Döşemeciler ve mobilya imalatçıları" sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin yüzde 77.8'i, "mobilya, halı ve kahverengi eşya" sektörünün yüzde 67.5'i, "emlak komisyoncuları" sektörünün ise yüzde 66.7'si 2007 yılı için "2006'dan daha kötüydü" yanıtı verdi. 2007 yılını bir önceki yıla göre daha olumlu bulan işletmelerin oranı yüzde 15.8'de kalırken, bu oran "otobüs işletmeleri", "petrol türevleri" ve "inşaat" sektöründe görece daha yüksek çıktı.
-MÜŞTERİ VİTRİN SEYRETTİ -
Ankete göre 2007'de büyümenin yavaşlamasıyla birlikte vatandaşın alım gücü de düştü, çarşılarda gözlenen hareketlilik, alış verişe yansımadı. Bir başka ifadeyle müşteri vitrin seyretti, satışlar azaldı. Ankete katılan işletmelerin yüzde 57'si 2007 yılında bir önceki yıla göre yurt içi satışlarının azaldığını belirtti. Yurt içi satışları "yerinde sayanların" oranı ise yüzde 24.2 oldu. Yurt içi satışların azalmasından en çok etkilenen sektör emlak komisyoncuları oldu. Emlakçıların yüzde 80'i satışlarının azaldığını bildirdi. Satışlar bakımından diğerlerine göre nisbeten daha az etkilenen sektör ise petrol türevleri sektörü oldu.
-ZİNCİRLEME KAZA GİBİ -
ATO açıklamasında büyümenin yavaşlamasının ticaret hayatındaki etkileri "zincirleme kaza"ya benzetildi. Buna göre geçen yıl satışlar düştü, kar oranları ve yatırımlar azaldı, işletmecilik maliyetleri, borçlar ve işten çıkarmalar arttı. Satışların düşmesi, kar oranlarını da düşürdü. İşletmelerin yüzde 66.5'inin 2007 yılındaki karları 2006'ya göre azaldı. Karlarının azaldığını belirten işletme sayısı, satışlarında azalma bildiren işletme sayısından daha fazla oldu. Diğer bir deyişle yurt içi satışları yerinde sayan, hatta artan işletmeler bile karlarından fedakarlık etmek zorunda kaldı.
"Kârım azaldı" diyen sektörlerin başında "emlak komisyoncuları" yer alırken, "lokanta, pastane, kıraathane" ikinci sırada, "taşımacılık" ise üçüncü sırada geliyor. Emlak komisyoncularının yüzde 83.3'ü, lokanta, pastane, kıraathane işletmecilerinin yüzde 80.9'u, taşımacılık sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin ise yüzde 78.3'ü karının azaldığı yanıtını verdi. Karı artan işletmelerin oranı yüzde 12'de kalırken petrol türevleri sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin ise yüzde 27.8'i 2007 yılını karını artırarak kapattı.
-MALİYET VE BORÇLAR ARTTTI
Anketi yanıtlayan işletmelerin yüzde 80.5'inin işletmecilik maliyetleri de arttı. İşletmecilik maliyetlerinin aynı kaldığını bildiren işletmelerin oranı yüzde 11.8'de kalırken, yüzde 7.7'si işletmecilik maliyetlerinin azaldığını ifade etti. Sektörler bazında işletmecilik maliyetinin en çok arttığı sektör döşemeciler ve mobilya imalatçıları oldu. 2007 yılında satışlarını ve karını artıran petrol türevleri sektörü, işletmecilik maliyetinin azaldığı sektörler arasında ilk sırada geliyor. Bu sektörde faaliyet gösteren işletmelerin yüzde 22.2'si "işletmecilik maliyetlerim azaldı" yanıtını verdi.
Ekonomide yaşanan olumsuzluklar işletmelerin borçlarına da yansıdı. İşletmelerin yüzde 67.6'sının işletmecilik borçları önceki yıla göre artış gösterirken, yüzde 19.1'inin işletmecilik borcu 2006 yılıyla aynı kaldı. Borcu artan sektörlerin başını da döşemeciler ve mobilya imalatçıları çekti. Döşeme sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin yüzde 77.8'i işletmecilik borçlarının arttığını ifade etti.
-YARISI TAHSİLAT GÜÇLÜĞÜ YAŞADI
İşletmeler, tahsilatta da sorun yaşadı; her 100 işletmeden 53'ünün tahsilat güçlüğü arttı. Önceki yıla göre tahsilat sıkıntısının değişmediğini ifade edenlerin oranı da yüzde 17.3 oldu. Döşemeciler ve mobilya imalatçıları sektörü tahsilat konusunda da en sıkıntılı sektör durumunda. Bu sektördeki firmaların yüzde 89'unun 2007 yılında tahsilat güçlüğü arttı.
-YÜZDE 30'U İŞÇİ ÇIKARDI
İşletmelerin yüzde 44.5'i çalışan sayısını korurken, yüzde 30.4'ü işlerin kötü gitmesi yüzünden işçi çıkarmak zorunda kaldı. En çok işçi çıkaran sektörler sırasıyla "döşemeciler ve mobilya imalatçıları" sektörü, "lokanta, pastane, kıraathane" sektörü ve "mobilya, halı, kahverengi eşya" sektörü oldu. Döşemeciler ve mobilya imalatçıları sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin yüzde 66.7'si, lokanta, pastane ve kıraathanelerin yüzde 47.3'ü, mobilya, halı, kahverengi eşya sektörünün ise yüzde 44'ü çalışan sayısını azalttı.
İşletmelerin yüzde 39.6'sı geçen yıl hiç yatırım yapmadı, yüzde 28.2'sinin yatırımları bir önceki yıla göre azalırken, yüzde 19'unun yatırımları yerinde saydı.
-AYGÜN: "GÖRÜŞ MESAFESİ BURUN UCU"
Anket sonuçlarını değerlendiren ATO Başkanı Sinan Aygün, "Çektiğimiz röntgen filmine göre, çarşı pazarda sis dağılmıyor, görüş mesafesi burun ucu" dedi.
Reel sektörde uzun süredir durgunluk yaşandığını vurgulayan Aygün, şöyle dedi:
"Ekonomide iyi mi, kötü mü tarafında değilim. Bu anketle piyasaların röntgenini çekiyoruz. Çarşı pazar diyor ki, (Bir canlılık gözleniyor ama bu canlılık alış veriş yapan değil vitrin seyreden müşterilerden kaynaklanıyor. Vatandaşın alım gücü düştü. Vitrin seyreden çok ama alan yok) Esnaf, kirasını, çalışanlarının maaşını, elektrik, su, doğal gaz masraflarını karşılayamaz hale geldi. Bu durum böyle sürüp gidemez. Hiç değilse işletme maliyetlerini aşağıya çekecek önlemler alınmalı. Türkiye büyümeye aç. Gençler işsiz. Aç ülkeye yüzde 4-5 büyüme, bir biberon süt kadar yetersiz kalır."