İnşaat, tarım ve sanayi sektöründe sıklıkla kullanılan bir kayaç türü olan perlit, aynı zamanda birçok amaca hizmet etmektedir. İşte perlit hakkında tüm merak edilenler...
Perlit volkanik camsı bir kayaç türüdür. İnciye benzer yapısı sebebiyle aynı anlama gelen perla kelimesinden türemiştir. Çeşitli kullanım alanları ile özellikle bitkisel materyal yetiştiriciliği yapan profesyonel kurumlar tarafından sıklıkla tercih edilmektedir. Perlit toprağı olarak da bilinen bu karışımın esas kullanım amacı su tutma özelliğidir. Piyasada perlit madeni ile elde edilen toprak karışımı verimi artırarak kısa süre içerisinde bitkilerde köklendirmeyi sağlar.Ayrıca hem maliyeti düşük hem de hızlı bir işlem yeteneği kazandırmasından dolayı sıkça tercih edilir.
Aslında evinde bitki yetiştiriciliği yapmayı seven herkesin mutlaka gördüğü bir volkanik kayaç olan perlit küçük, beyaz, şekilsiz toplara benzemektedir. Genellikle kaktüs veya sukulent bitki topraklarında sıklıkla diğer su tutucu ve toprağın havalanmasına yardımcı elemanlar ile karıştırılarak kullanılabilir. Neredeyse hepimizin gördüğü bu küçük beyaz madenler aslında birçok işlemden geçerek mevcut hallerini kazanır. Perlit volkanik kayacı özel ekipmanlar ile bulunduğu alandan çıkarılır ve daha sonra belli büyüklüklerde parçalanarak sanayide kullanıma uygun hale getirilebilir.
Bu volkanik kayaç genellikle bitki üretiminin seri olarak yapıldığı büyük seraların kullandığı bir üründür. Piyasada yapı marketlerde veya bitkisel ürünler satan bazı seralarda bulmak mümkün olabilir. Fakat üretici olmayan kişilerin büyük oranda perlit kullanmaz. Perlit profesyonel kişilere uygun dikkatli kullanılması gereken bir maddedir. Bitki için yapılacak yetiştirme topraklarına belli oranlarda katılır ve ek elemanlarla birlikte bitkilerin ihtiyaç duyduğu toprak formu oluşturulabilir. Yalnız bu toprak karışımını kendisi yapmak isteyen kişiler büyük oranda hüsranla sonuçlanan durumlarla karşı karşıya kalabilir. Bunun en büyük nedenlerinden birisi de perlit oranının ve diğer katkı maddelerinin bitki köklerine zarar vermesidir. Perlit dikkatli ve tam oranında kullanılmak zorundadır. Bitki yetiştirme topraklarında genellikle % olarak ifade edilen perlitin kullanımı uzman kişiler tarafından gerçekleştirilmelidir. Perlitin yoğun yapısı ve toz durumuna geçen parçaları yüksek oranda solunduğu zaman solunum yollarında ciddi problemlere neden olabilir. Bu yüzden özellikle evinde bitki yetiştirmekten hoşlanan kişiler perlit karışımı bulunan hazır yetiştirme topraklarından satın almalıdır.
İnşaat, tarım ve sanayi gibi sektörlerde kullanılan perlit ürünü hem su tutma kapasitesi hem de yalıtım amaçlı olduğundan büyük üretici firmaların kullanımı için uygundur. Hacmi az fakat yoğunluğu fazla olan perlitin fiziki esnekliği sayesinde inşaat malzemesi olarak yalıtımda sıklıkla tercih edilmektedir. Ayrıca perlit kimyasal oranının sabit olması sebebi ile düşük ses geçirgenliğine sahiptir. Ateşe karşı üstün bir performans gösterir ve mukavemet gücü yüksektir. Özellikle çatı, duvar veya zeminlerde yalıtım ekipmanı olarak karışımlarda kullanılacak perlit maddesi diğer yapı taşları ile birlikte kullanılmaktadır. Her zaman diğer malzemelerden daha hafif oluşu sebebi ile alçı veya çimento bağlayıcı olarak sıvalarda kullanılabilir. Yapısı gereği herhangi bir pütürlük veya istenmeyen bir görünüm yaratmaz. Yine bazı inşaat malzemeleri için özellikle kiremit ve boru izolasyonunda bağlayıcı olarak kullanılır. Kapıların pervazlarında yapıştırıcı ve kapı menteşesini tutucu özelliği elde edebilmek için özel ekipmanlarla köpük kıvamına getirilebilir. Bu sayede beton duvar ile kapı, pencere veya boru malzemesinin bütünleşmesi sağlanır.
Tarım sektöründe ise perlit genellikle hafif yapısı ve yüksek oranda su tutma kapasitesi ile en sık tercih edilen ürünlerden biridir. Kültür bitkilerinin her zaman daha hızlı köklenmesine yardımcı olarak seri üretimin eksiksiz yaşanmasını sağlar. Gıda, ilaç veya kimyasal sanayide yine yardımcı katkı maddesi olarak tercih edilebilir. Ayrıca çok az bilinen kullanım alanlarından biri olan gıda sanayiinde ise içeceklerin süzme işlemlerinde kullanılabilir. Meyve suları, bitkisel yağlar veya mısır şerbeti gibi ürünlerin oluşumunda tüm posa ayırma işlerinde kusursuz bir süzücü etkisi yaratarak profesyonel sonuçlara kısa süre içerisinde ulaştırabilir. Hem maliyetinin az oluşu hem de ülkemizde yüksek oranda üretiminin olması perlitin geniş bir yelpaze tarafından tercih edilmesine neden olmaktadır.
Özellikle perliti profesyonel şekilde kullanacak olanlar bu volkanik kayacı büyük yapı marketlerinden kolayca temin edebilir. Fakat yalnızca hobi amaçlı bir kullanım gerçekleşecekse hemen her yerde perlit maddesini bulmak mümkün olabilir. Yalnız perlitin hangi oranlarda kullanılması gerektiği bitki yetiştiriciliği yapacaklar için önem taşır. Bitkisel yetiştirme ortamında bitki çeliklerinin köklenmesi için kullanılacak perlit saf halde uygulanabilir. Toplanan çeliklerin eğik kısmı yukarı bakacak şekilde perlite batırılır ve çok az sulama işlemi yapılarak bir kaç hafta içerisinde topraktakinden daha hızlı bir köklenme işlemi gerçekleşebilir. Saçaklanın bitkisel çelikler daha sonra uygun toprak ortamına alınarak yetiştirilmeye devam edilir. Genellikle bu karışımlar hazır olarakta satılabilir. Yinede hobi bahçesi bulunan bir kimse bu karışımı kendisi yapmak isteyebilir. Tüm ayrıntılar öğrenildikten sonra perlit karışımı hazırlanırken maske takılması gerekmektedir. Perlit poşetinin dibinde kalan tozların solunmaması gerekir. Özellike solunum yolu rahatsızlığı çeken kişiler perlit kullanımını bir kez daha düşünmelidir.
Perlit uygun fiyatlı olmasıyla bilinir. Bu sebeple de pek çok alanda kullanılır. 2020 yılında 10 lt perlit fiyatı alınan yere göre 15 TL ile 25 TL arası değişkenlik gösterir.